Dominika Kozłowska

Droga ku nowemu

Mam ogromną nadzieję, że mimo nowych wyzwań, które przychodzą wraz z tą istotną zmianą w Znaku i w moim życiu zawodowym, będę Wam, drogie Czytelniczki i drodzy Czytelnicy, nadal towarzyszyć jako naczelna pisma z tym samym zapałem i zaangażowaniem.

z Henrykiem Woźniakowskim rozmawia Dominika Kozłowska

Henryk Woźniakowski: jestem spokojny o przyszłość Znaku

Nazwa „Znak” jest bardzo trafna, bo wyraża zarówno gotowość do ewolucji, niezbędnej, jeśli się chce istnieć w zmieniającym się świecie, rozumieć go i w jakimś stopniu wpływać na niego – a zarazem wyraża wiarę w istnienie trwałych etycznych i metafizycznych punktów odniesienia. Chciałbym, żebyśmy umieli tej nazwie sprostać.

Dominika Kozłowska

Troska o samego siebie

Wcześniejsze przemiany technologiczne dokonywały się wolniej i słabiej ingerowały w nasz układ nerwowy, dlatego nie odczuwaliśmy tak mocno społecznych i jednostkowych skutków ich działania. Dziś już wiemy, że życie w cyfrowym świecie pogarsza nasz dobrostan, a nawet przyczynia się do rozwoju zaburzeń i uzależnień.

Dominika Kozłowska

Prawo do decydowania

Własne „Tak” – taki tytuł nosiła rozmowa, jaką przeprowadziłam z Józefą Hennelową na początku mojej pracy w roli redaktorki naczelnej miesięcznika „Znak”. Zapadły mi mocno w pamięć jej słowa, że mężczyźni, którzy chcą decydować o tym, „jak kobieta powinna przeżywać macierzyństwo, nie mają bladego pojęcia, co czują kobiety w ciąży niechcianej, gdy cały ich organizm nie wyraża zgody na dziecko”

Dominika Kozłowska

Ekologia i koniec brudnego kapitalizmu

Średnia cena litrowej butelki coca-coli w Stanach Zjednoczonych wynosi 1,50 USD. Litr benzyny kosztuje zaś tam średnio 83 centy. Dlaczego benzyna jest tak tania? Czy koszty związane z likwidacją skutków degradacji środowiska naturalnego oraz emisji do atmosfery gazów cieplarnianych są wliczane w cenę produkcji litra paliwa?

Dominika Kozłowska

Wielkie opóźnienie

Rozmawiałam niedawno z osobą mocno zakorzenioną w Kościołach i polskim, i niemieckim o drogach, jakimi idą te dwie instytucje. Opowiedziała mi ona anegdotę o niemieckim biskupie, który wedle naszych standardów zostałby uznany za lewicowego i progresywnego, a w Niemczech uchodzi za jednego z bardziej konserwatywnych.

Dominika Kozłowska

Co dalej z prawem aborcyjnym w Polsce?

Obawiam się, że wyrok Trybunału Konstytucyjnego przygotowuje grunt pod dalsze zaostrzanie prawa aborcyjnego. Podążając za logiką obecnego składu Trybunału, jedynie zagrożenie życia kobiety można uznać za powód do przerwania ciąży.

Dominika Kozłowska

Oby rok 2021 należał do kobiet!

Ostatnich kilka lat znaczonych kolejnymi próbami zaostrzenia prawa aborcyjnego to dla wielu Polek i Polaków czas głębokiej emancypacji. „Czarne protesty” i Strajk Kobiet nie tylko pokazały siłę społecznej mobilizacji, ale stały się też pierwszą od dawna okazją do samodzielnej refleksji nad złożonym problemem praw reprodukcyjnych.

Dominika Kozłowska, Henryk Woźniakowski

Oświadczenie ws. „Tygodnika Powszechnego” na ul. Wiślnej

Kościół krakowski i świat krakowskiej kultury otrzymały kolejny bolesny cios z ręki arcybiskupa Marka Jędraszewskiego. Oto w przeddzień święta Bożego Narodzenia i w środku pandemii do redakcji „Tygodnika Powszechnego ” wysłano wypowiedzenie jego historycznej siedziby mieszczącej się od trzech ćwiartek wieku przy ul. Wiślnej 12.

Dominika Kozłowska

Bądźmy solidarni z dziennikarzami

Piszę ten edytorial kilka dni po tym, gdy potwierdziły się doniesienia o kupnie przez Orlen od niemieckiego wydawcy kilkudziesięciu regionalnych dzienników (m.in. „Polska The Times”, „Dziennika Zachodniego”, „Gazety Pomorskiej”, „Dziennika Łódzkiego”, „Dziennika Polskiego”) i ok. 150 lokalnych tygodników.

Dominika Kozłowska

Osobiste szczęście wymaga nieraz wyjścia na ulicę

Nie sposób dziś traktować jako zupełnie odrębnych spraw protestów, które ogarnęły Polskę po wyroku Trybunału Konstytucyjnego niszczącym obowiązujący od lat 90. tzw. kompromis aborcyjny, oraz pogłębiającego się zgorszenia polskim Kościołem, które narasta wraz z kolejnymi ujawnianymi przez media praktykami tuszowania w nim nadużyć seksualnych ze strony przedstawicieli Kościoła.

Dominika Kozłowska

Zabijanie Boga

Władza w Kościele służy dziś nie dobru ludzi, ale zachowaniu pozycji, obronie statusu i zastanej formy życia. To jedyne wyjaśnienie, które pozwala mi zrozumieć, dlaczego Kościół trzyma się swojej archaicznej, absolutystycznej struktury. Twierdzenie, że taka forma organizacji stanowi wolę Boga, to dla mnie oszustwo.

Dominika Kozłowska

Białoruski „Sierpień”

Równo pięć lat temu w listopadzie 2015 r. wydaliśmy numer miesięcznika „Znak” poświęcony Białorusi. Poprzednie wybory prezydenckie, podobnie jak ostatnie, zostały sfałszowane.

Dominika Kozłowska

Porzućmy wadliwe prawo

Konieczne jest nowe porozumienie społeczne w kwestii praw reprodukcyjnych i ochrony życia. Zmiana obowiązujących przepisów to zadanie dla polityków, którzy będą mieli odwagę bronić systemowych rozwiązań, nawet jeśli w krótkiej perspektywie doprowadzą one do wzrostu liczby oficjalnie zarejestrowanych zabiegów przerwania ciąży, to na dłuższą metę zbudują one podstawy nowoczesnego społeczeństwa opartego na zasadzie równości praw i poszanowaniu dla każdego życia.

Dominika Kozłowska

Słuchając opowieści

Współcześni filozofowie i fizycy zgodnie rozbrajają znane nam od Newtona wyobrażenie czasu jako wartości absolutnej. Zwracają uwagę, że czas i chronologiczne porządkowanie wydarzeń to raczej wytwory naszego umysłu niż obiektywna cecha Wszechświata.

Dominika Kozłowska

Kiedy państwo nie chroni przed przemocą

Atmosfera ostatnich miesięcy z pewnością nie wpływa pozytywnie na nasz dobrostan. Już sama pandemia jest wystarczająco silnym czynnikiem destabilizującym codzienne życie.

Dominika Kozłowska

Obywatelskie nadzieje

Lektura wybitnych intelektualistów XX w. może stać się pomocą w budowaniu przestrzeni do zaangażowania i działania w tych okolicznościach społecznych i politycznych, w których przyszło nam żyć.

Dominika Kozłowska

Kościół bez ducha

Dotychczas zbyt mało uwagi skupiliśmy na diagnozie klerykalizmu. Przez to bagatelizowaliśmy jego wpływ na społeczną kulturę i politykę. Trzeba to zmienić.

Dominika Kozłowska

Kiedy zmiana pokoleniowa w Kościele?

Wszyscy trzej ostatni papieże urodzili się przed II wojną światową. Najmłodszy Franciszek przyszedł na świat w 1936 r., jego poprzednik Benedykt XVI w 1927 r., najstarszy Jan Paweł II urodził się w roku 1920. Mimo że ukształtowały ich odmienne doświadczenia społeczne i polityczne, mimo że w ich biografiach nieco inne czynniki odgrywały decydującą rolę, wszyscy trzej wynieśli z domów tradycyjną formę pobożności, a następnie odebrali podobną formację kapłańską. Dobrze poznali przedsoborowy Kościół i świadomie – choć znów z różnych pozycji – włączali się w reformę Kościoła, jaką zainicjował II Sobór Watykański.

Dominika Kozłowska

Niech nie będzie miło!

Po nowym filmie braci Sekielskich mam w głowie jedną myśl: Kościół w Polsce stanie się naprawdę wolny od nadużyć dopiero wtedy, gdy podzieli się władzą z osobami świeckimi i gdy dopuści do sprawowania ważnych funkcji kobiety. W przeciwnym razie będziemy trwać w zaklętym kręgu klerykalizmu i chronienia „swoich”.

Dominika Kozłowska

Dziękujemy, że jesteście z nami!

Drogie Czytelniczki i drodzy Czytelnicy! Sytuacja, z którą mierzymy się dzisiaj wszyscy, jest wyjątkowa pod każdym względem. Niepokoimy się o zdrowie swoje i najbliższych, zmieniło się nasze życie codzienne i przyzwyczajenia, część z nas ma poważnie ograniczone możliwości zarobkowania.

Dominika Kozłowska

Czułość i odwaga

W kwietniowym Temacie Miesiąca znajdziemy nie tylko przewodnik po powieściach Olgi Tokarczuk, słownik ważnych dla jej twórczości pojęć, spojrzenie na recepcję jej prac (również zarzuty krytyki, które przywołuje Eliza Kącka), lecz także opis najważniejszych miejsc w duchowym świecie zbudowanym na kartach jej dzieł.

Dominika Kozłowska

Słowa mają konsekwencje

Język kształtuje naszą wyobraźnię, postrzeganie rzeczywistości i zasady, którymi kierujemy się w życiu. To, jak myślimy, wpływa na nasze postępowanie i społeczne praktyki. Ostatnie lata przyniosły w Polsce nie tylko bezprecedensowe i niepokojące zmiany w obszarze polityki i praworządności. W tym okresie zaszły równie poważne w skutkach przeobrażenia w obszarze języka.

Dominika Kozłowska

Homofobia niszczy polskie rodziny

Słyszymy ostatnio – również ze strony ludzi Kościoła – wezwania do „obrony rodziny” przed różnymi dość wydumanymi zagrożeniami. Tymczasem jedną z rzeczy, która naprawdę zagraża dziś wielu naszym rodzinom jest brak miłości rodzicielskiej lub siostrzanej / braterskiej wobec osób nieheteronormatywnych.

Dominika Kozłowska

Kulinarna rewolucja

Kulinarna rewolucja jest nam potrzebna nie tylko z powodów ekologicznych i etycznych, lecz także zdrowotnych.

Dominika Kozłowska

Dlaczego odchodzą – i dokąd?

Wiele i wielu z nas mówi o tym, że skończył się czas pisania listów do biskupów, a nawet do samego papieża, że dziś potrzeba innego rodzaju aktywności.

Dominika Kozłowska

Hegel na miarę naszych czasów?

Każda epoka potrzebuje zarówno myślicieli, którzy mają umiejętność zrozumienia bardzo szczegółowych i skomplikowanych zagadnień, jak i tych, którzy potrafią dostępną wiedzę ująć w sposób syntetyczny i przejrzysty. Ci pierwsi przyczyniają się do rozwoju nauki, dokonują przełomowych odkryć lub przeprowadzają nowatorskie badania. Ci drudzy z kolei pozwalają zrozumieć naszą cywilizację i zinterpretować ją w świetle fundamentalnych i klasycznych dla niej pytań.

Dominika Kozłowska

Nie wyrażamy solidarności z krakowskim metropolitą

Rok temu do polskich kin trafił Kler Wojciecha Smarzowskiego, a kilka miesięcy później swoją premierę miał głośny dokument braci Sekielskich Tylko nie mów nikomu. Obrazy te nie tylko uświadomiły nam, jak potworną zbrodnią jest pedofilia, lecz także obnażyły mechanizmy sprawowania władzy w Kościele oraz instytucjonalny i kulturowy kontekst tych nadużyć.

Dominika Kozłowska

Reportaż wojenny dziś

„Obowiązkiem pisarza jest opowiedzieć straszną prawdę, obywatelskim obowiązkiem czytelnika – poznać ją” – pisał Wasilij Grossman, który na froncie II wojny światowej spędził trzy lata, dokumentując zarówno akty heroizmu, jak i okrucieństwa.

Dominika Kozłowska

Zero tolerancji

Wobec kryzysu związanego z pedofilią w polskim Kościele potrzebny jest wymowny gest. W moim przekonaniu – i wielu katolików poruszonych ostatnimi zdarzeniami, z którymi miałam okazję rozmawiać – mogłyby nim być dymisje Prezydium Konferencji Episkopatu Polski oraz Rady Stałej KEP.

Dominika Kozłowska

Świat z bliska

Stało się już tradycją, że w ostatnich latach wakacyjne numery miesięcznika „Znak” poświęcone są tematom związanym z podróżami. Tak było w zeszłym roku, kiedy pisaliśmy o mapach, tak było również dwa lata temu, kiedy pytaliśmy: Kim jestem, kiedy podróżuję?.

Timothy Snyder, Norman Davies, Agnieszka Holland, Natalia Hatalska, Dominika Kozłowska, Jacek Stawiski

Pamięć, fakty i fikcja w czasach Internetu

Najważniejsze zadanie polega na tym, ażeby uczyć historii, a nie wyłącznie przekazywać pamięć danej społeczności. Pamięć uczy nas, że mamy się obrażać, a historia, że musimy pytać.

Dominika Kozłowska

Fakty i fikcja

Trzeba świętować radosne rocznice. A taką niewątpliwie jest 30-lecie wyborów z 4 czerwca 1989 r. Ten dzień wyznacza w Polsce koniec komunizmu i nastanie demokracji.

Dominika Kozłowska

Co łączy Houellebecqa i Trumpa?

Niewielu jest współcześnie pisarzy europejskich, którzy przez tak długi czas potrafią utrzymać w napięciu zarówno uwagę czytelników, jak i krytyków.

z Adamem Bodnarem rozmawia Dominika Kozłowska

Prawo i praworządność

Nasza Konstytucja do czasu protestów z 2017 r. traktowana była jako dokument niespecjalnie ważny. Dopiero niedawno zyskała znaczenie symbolu i stała się punktem odniesienia dla obywateli. Być może więc te ostatnie lata to początek procesu budowania patriotyzmu konstytucyjnego.

Dominika Kozłowska

„Zło dobrem zwyciężaj”

Bezpośrednim impulsem do podjęcia Tematu Miesiąca, w którym najważniejszym wątkiem jest dobro, było zabójstwo prezydenta Gdańska Pawła Adamowicza.

Dominika Kozłowska

Pochwała różnorodności

Marcowy temat miesiąca, w którym piszemy o neuroróżnorodności, pozwala z nieco innej perspektywy spojrzeć na kwestię praw człowieka.

Dominika Kozłowska

Ćwiczenia z racjonalności

Podczas organizowanej niedawno przez miesięcznik „Znak” i Akademię Górniczo-Hutniczą w Krakowie debaty pt. Nauka vs pseudonauka padło wiele pytań nie tylko o przyczyny rosnącej popularności pseudonaukowych przekonań, lecz także o to, w jaki sposób odróżnić prawdę i wiedzę wartościową od manipulacyjnych uproszczeń i niezawinionych błędów.

Dominika Kozłowska

Sprzyjać przyjaźni

Odkrycie przyjaźni dla filozofii zawdzięczamy Arystotelesowi. Według Stagiryty jest ona jedną z najważniejszych ludzkich spraw.

Dominika Kozłowska

Dziedzictwo Wielkiej Wojny

11 listopada 1918 r. na froncie zachodnim dobiegła końca I wojna światowa. Wiele narodów europejskich, w tym Polacy, świętować będzie więc w najbliższych dniach stulecie niepodległości.

Dominika Kozłowska

Uniwersytet – czwarta władza

Tak jak nie ma dziś powrotu do dawnego świata greckiej polis czy civitas christiana z ich ideałami wiedzy i systemem kształcenia, tak również nie ma powrotu do idei uniwersytetu, który mógłby funkcjonować poza kontekstem politycznym czy wolnorynkowej, globalnej konkurencji. Nie znaczy to jednak, że przyszłość uniwersytetu musi zostać podporządkowana potrzebom globalnego rynku czy wyzwaniom, z jakimi mierzą się państwa narodowe.

Dominika Kozłowska

Nauka i zaczarowanie świata

Mimo iż nauka i religia to dwie odmienne sfery ludzkiej aktywności, odwołują się do wspólnego fundamentu, jakim jest rozum. Filozofia, poprzedniczka chrześcijańskiej teologii i nowożytnej nauki, rozwinęła się w starożytnej Grecji dzięki przekonaniu o racjonalności świata.

Dominika Kozłowska

Kolonializm i kartografia

Mapy są również odbiciem władzy: znajdziemy na nich oznaczenia stref wpływów, panowania i roszczeń terytorialnych. Wieki kolonializmu, w których powstawało wiele dzieł kartografów, to także czas tworzenia granic, nieraz w sposób całkowicie arbitralny.

Dominika Kozłowska

Czyńcie sobie ziemię kochaną!

Wśród wspomnień z dzieciństwa wielu z nas ma zapewne również te związane z wakacyjnymi wyjazdami na wieś oraz fascynującymi spotkaniami z dziką przyrodą. Podobno najtrwalsza jest pamięć zmysłów.

Dominika Kozłowska

Kontrola czy ochrona?

Godne, bo płodne. Seks małżeński w doktrynie Kościoła katolickiego – artykuł opublikowany kilka lat temu w miesięczniku „Znak” obok tekstów dotyczących stosunku Kościoła do osób homoseksualnych do dziś utrzymuje się na pierwszych miejscach zestawienia najczęściej czytanych treści na naszej witrynie internetowej.

Dominika Kozłowska

Życie seksualne katolików polskich

Żaden inny element papieskiego nauczania nie spotyka się z podobną skalą niezrozumienia, co wyrażony 50 lat temu w encyklice Humanae vitae zakaz stosowania sztucznych metod regulacji poczęć. Jak pokazują badania socjologiczne, jedynie 6% Polek odrzuca antykoncepcję z powodów religijnych.

Dominika Kozłowska

Przemoc i pozorna moc

Trudno byłoby zrozumieć ideowe podłoże XX w. bez odniesienia do twórczości Friedricha Nietzschego. Nie tylko dlatego że był on jednym z najważniejszych współczesnych krytyków chrześcijaństwa, który zbudował pojęciowe podstawy sekularyzacji, lecz przede wszystkim ze względu na przenikliwość, z jaką podkreślał, że człowiek przyszłości będzie kształtować swoje życie w oparciu o wolę mocy.

Dominika Kozłowska

Zmysł Franciszka

Pamiętam to zaskoczenie, z jakim pięć lat temu przyjęta została decyzja Benedykta XVI o rezygnacji z urzędu biskupa Rzymu. W najnowszych dziejach było to wydarzenie bez precedensu, choć historia Kościoła zna podobne przypadki.

Dominika Kozłowska

Praktyka serca i umysłu

Po co nam uważność? Pojęcie to łączy się z innymi elementami postawy człowieka, takimi jak delikatność i czułość, którym towarzyszą świadome wycofanie siły, rezygnacja z jakiejś cząstki własnej mocy. Odwołują się one do etycznego gestu ustąpienia miejsca albo przesunięcia się, by zrobić przestrzeń dla innych.

Dominika Kozłowska

Ostatni intelektualista XX wieku

Zmarły przed rokiem Zygmunt Bauman był jednym z ostatnich wielkich polskich intelektualistów XX w. W jego biografii odnaleźć można szereg napięć charakterystycznych dla generacji, która na świat przyszła w II RP, dojrzewała w czasie II wojny światowej, a pierwsze dorosłe wybory podejmowała w okresie stalinizmu.

Dominika Kozłowska

Jak działa religijny umysł?

Przez długi czas w świecie zachodnim panowało przekonanie, że rozwój cywilizacji zmierza w stronę coraz głębszej sekularyzacji. Wydawało się, że w krajach rozwiniętych dominującą postawą stanie się ateizm. Dziś wiemy, że ludzkie postawy są zdecydowanie bardziej złożone, a procesy sekularyzacji nie postępują wedle prostego wzorca.

Dominika Kozłowska

Nieprzepracowany wstyd

Dlaczego poczucie zbliżającej się jakoby wojny i narastającego konfliktu staje się dziś coraz bardziej żywe? Jednym ze sposobów odpowiedzi na to pytanie jest analiza wizerunków wojny obecnych we współczesnej kulturze, zwłaszcza popularnej, posiadającej tak szerokie oddziaływanie.

Dominika Kozłowska

Granice ingerencji

W wydanej niedawno przez Znak kolejnej części kryminalnej serii Marka Krajewskiego detektyw Mock mierzy się z przerażającą historią tajnego laboratorium, w którym ludzie związani z tajnymi służbami Cesarstwa Niemieckiego prowadzą badania nad krzyżówką człowieka i małpy.

Dominika Kozłowska

Przekazujmy sobie znak pokoju

Dziesięć lat temu ukazał się numer „Znaku” zatytułowany Homoseksualista mój bliźni. Warto po niego sięgnąć (nr 630 z 2007 r. dostępny w bezpłatnym archiwum na stronie miesięcznika), aby zobaczyć, jak bardzo w ostatniej dekadzie rozwinęły się świadomość katolików i język, w jakim o osobach LGBT mówią księża – zarówno w oficjalnych, jak i prywatnych wypowiedziach.

z Michałem Królikowskim rozmawia Dominika Kozłowska

Nie wejść na równię pochyłą

W społeczeństwie pluralistycznym nie ma możliwości uchwalenia pełnego zakazu aborcji, zakazu dostępu do zapłodnienia metodą in vitro i do środków antykoncepcyjnych, mimo iż jestem przekonany o niemoralności tych rozwiązań. Akty prawne muszą w jakimś stopniu brać pod uwagę różnice światopoglądowe.

Dominika Kozłowska

Granice

W 1926 r. ks. Jan Zieja bez paszportu i pieniędzy wyruszył w pieszą wyprawę do Rzymu. Chciał w ten sposób dać wyraz swemu przekonaniu, że każda wojna i każda strzeżona zbrojnie granica są sprzeczne z Ewangelią.

z Agatą Bielik-Robson, Bartłomiejem Dobroczyńskim, Jackiem Dukajem, ks. Grzegorzem Strzelczykiem rozmawia Dominika Kozłowska

Czy religia ma przyszłość?

Czym jest wiara we współczesnym świecie? Skąd się bierze fundamentalizm? Czy technologia wyeliminuje potrzebę religijności? – na te pytania odpowiadali uczestnicy debaty zorganizowanej z okazji 70. urodzin miesięcznika „Znak”.

Dominika Kozłowska

Uwolnić się od przemocy

W ostatnich latach ukazały się w Polsce nowe wydania klasycznych opracowań, dających cenny wgląd w źródła i formy rodzimego nacjonalizmu: od Wyprawy w Dwudziestolecie Czesława Miłosza po znakomitą Ideę Katolickiego Państwa Narodu Polskiego pióra Jana Józefa Lipskiego.

Dominika Kozłowska

Czego nie wiemy o uzależnieniach?

Zakłada się najczęściej, że problem uzależnień tkwi w substancjach, które przyjęte w celach rekreacyjnych, doprowadzają w konsekwencji do ruiny życie osobiste, zawodowe i zdrowie osoby po nie sięgającej. Przełomowy dla zmiany tego ujęcia okazał się eksperyment znany dziś pod nazwą „szczurzy park”, przeprowadzony w latach 70. przez Bruce’a K. Alexandra.

z ks. Jackiem Prusakiem rozmawia Dominika Kozłowska

Jak uniknąć codziennych nałogów

Nałogi behawioralne są tak powszechne, ponieważ rozwijają się w reakcji na codzienne, zwyczajne warunki egzystencji, które nieraz sami sobie fundujemy, nie potrafiąc zadbać o właściwą higienę życia.

Dominika Kozłowska

Wściekłość i ból

Korzenie nienawiści. Moja prawda o islamie Oriany Fallaci to książka, która została wydana po śmierci autorki. Jest to redakcyjny wybór wywiadów, portretów, reporterskich opowieści, wystąpień, tekstów publicystycznych i esejów tworzonych przez kilka dekad.

Dominika Kozłowska

Jak mówić o tym, co „jest wszystkim”?

Miłość jest „potężna jak śmierć”, dlatego że podobnie jak ona przerywa nurt dotychczasowego życia i burzy wszystko, co wydaje się znane, swojskie i zrozumiałe.

Dominika Kozłowska

Zwykli muzułmanie

Nawet gdyby możliwe było przeprowadzenie poprawnego dowodu na istnienie muzułmanów, których nie można utożsamić z wyznawcami religii przemocy, nie wpłynęłoby to zapewne na poglądy wielu obywateli Europy, którzy islam traktują jako z gruntu sprzeczny z zachodnim światopoglądem.

Dominika Kozłowska

A jeśli sprawiedliwość nie jest z tego świata?

Twierdzenie, że żyjemy w epoce „postprawdy”, może rodzić optymizm.

z Karolem Tarnowskim rozmawia Mateusz Burzyk, Dominika Kozłowska

Nie zawsze trzeba wygrywać

Moja filozofia wiary i Boga znacznie bardziej bazuje na pytaniach i braku definitywnych rozstrzygnięć, na samym otwarciu na wymiar metafizyczny i religijny niż na formułowaniu odpowiedzi.

z Konradem Pędziwiatrem rozmawia Dominika Kozłowska

Europa stanie się muzułmańska

Na początku islam był niewidoczny, ponieważ do Europy przybywali przede wszystkim mężczyźni. Dopiero gdy zaczęli oni zakładać rodziny, sprowadzając partnerki z krajów swego pochodzenia, które poprzez małżeństwo również legalizowały swój pobyt, islam zaczął się stawać zjawiskiem publicznym.

Dominika Kozłowska

O islamie bez przemocy

Powojenna Europa rozwijała się w oparciu o trzy paradygmaty: wolności od przemocy, równości bez względu na płeć, pochodzenie, rasę, przynależność państwową, a także wzrostu poziomu i jakości życia.

Dominika Kozłowska

Mniejszościowe ciała

Kiedy dwa lata temu pracowaliśmy nad numerem Oto ciało Twoje, przyjęliśmy perspektywę społeczną. Zrezygnowaliśmy wówczas z tematu niepełnosprawności fizycznej.

Dominika Kozłowska

Ostatni świadek

„Nie chcę oceniać, oskarżać i rozdawać cenzurek” – inaczej niż Teresa Torańska w Oni deklaruje Andrzej Romanowski na początku rozmowy z Lucyną Tychową, córką Jakuba Bermana.

Dominika Kozłowska

Porzućmy wadliwe prawo

Dominika Kozłowska

Nie chodzi o współczucie

Skuteczność władzy od zawsze płynęła z jakości narzędzi pozwalających ochronić przestrzeń życiową danej społeczności. Należy przez to rozumieć nie tylko zabezpieczenie zasobów umożliwiających przeżycie, ale i utrzymywanie siły symbolicznej, dającej poczucie wpływu na anomalie przyrodnicze, w wyniku których wspólnota mogła być skazana na wymarcie.

Dominika Kozłowska

Europa obiecana

„Rodzina narodów” – jedno z tych pozytywnych określeń naszego kontynentu wiąże się z obrazem domu. Co pozwoliło Europejczykom po doświadczeniach bestialskich wojen poczuć się znów jak u siebie: swojsko i bezpiecznie patrzeć z ufnością w przyszłość?

Dominika Kozłowska

Przeciw dyskryminacji

Czy osoby homoseksualne są w Polsce dyskryminowane ze względu na orientację, a postawa katolików się do tego przyczynia? Czego dowiedzieliśmy się po zakończeniu kampanii społecznej Przekażmy sobie znak pokoju?

z Wojciechem Eichelbergerem rozmawia Dominika Kozłowska

Lepiej dać się zabić, niż zabić kogoś

Wszystkie wielkie religie i szkoły duchowe dążą do zharmonizowania tego, co się jawi jako praca wewnętrzna nad rozwojem świadomości wyznawców, z pracą zewnętrzną np. na rzecz społeczności czy świata. Ale wszystkie one podkreślają, że zaczynać trzeba od siebie, od pracy z własnym sercem i umysłem.

Dominika Kozłowska

Jutro możemy być szczęśliwi

Zazwyczaj wyobrażamy sobie, że rozwój moralny dokonuje się liniowo: przychodzimy na świat z rozmaitymi dyspozycjami, by w toku życia stawać się coraz bardziej świadomymi, wolnymi i odpowiedzialnymi osobami.

Dominika Kozłowska

Piękni wykluczeni

Nasze potoczne wyobrażenia na temat wartości mają zazwyczaj charakter hierarchiczny, opierają się na jednokierunkowej interakcji od tego, co niższe i domagające się zaspokojenia jako pierwsze, ku temu, co wyższe.

Dominika Kozłowska

Otwarcie na przyszłość

Pytanie o przyszłość religii (w liczbie mnogiej), które stawiamy w 70. urodziny miesięcznika „Znak”, wyrasta z przekonania, że w istocie jest to pytanie o przyszłość człowieka. Co to oznacza?

Dominika Kozłowska

Pojednanie ekologiczne

„Z kim mam dziś rozmawiać o pojednaniu?” – pytał rabin Abraham Skórka wyróżniony w tym roku przez Polską Radę Chrześcijan i Żydów dyplomem „Człowiek Pojednania”. Uroczystość miała miejsce podczas konferencji Pamięć – Dialog – Pojednanie. Duchowe wymiary przebaczenia, która była wprowadzeniem do lipcowych obchodów 70. rocznicy pogromu kieleckiego.

Dominika Kozłowska

Dziecko lustrem społeczeństwa

Na wczesnych etapach rozwoju dziecka bezwarunkowa potrzeba bliskości manifestuje się przede wszystkim poprzez czuły, opiekuńczy dotyk, stąd jednym z symboli rodzicielstwa bliskości (ang. attachment parenting) stała się chusta, zastępująca tak popularny w poprzednich pokoleniach wózek.

Dominika Kozłowska

Duma i zawstydzenie

W kwietniu obchodzimy jubileusz chrztu Mieszka, który stawia nas wobec pytań o początek polskiego chrześcijaństwa. Następnie zaś – 30. rocznicę katastrofy w Czarnobylu, która przyczyniła się do upadku Związku Radzieckiego. Obydwa wspomnienia są trudne, choć z zupełnie innych powodów.

Dominika Kozłowska

Życie w umiarze

Zdaniem amerykańskiego historyka Warrena I. Susmana w I połowie XX w. dokonała się w świecie zachodnim utajona, lecz potężna rewolucja. Określił ją jako przejście od kultury charakteru do kultury osobowości.

Dominika Kozłowska

Wyspa sprawiedliwych

Sprawiedliwy ład urzeczywistnia się nie tylko dzięki działaniom odgórnym – sprawne rządy prawa są warunkiem koniecznym, lecz niewystarczającym. Dobro wspólne jest tym, co powstaje w wyniku pracy i przy zaangażowaniu wielu ludzi.

z ks. Jackiem Prusakiem rozmawia Dominika Kozłowska

Gimnastyka duszy

Udowodniono, że właściwe nawyki wpływają na nasz dobrostan. Psychologowie przekonują jednak, że jego osiągnięcie to efekt świadomej pracy nad sobą. A to wymaga wysiłku wypływającego z przekonania, że jesteśmy istotami sensotwórczymi i zdolnymi do przekraczania samych siebie.

Dominika Kozłowska

Nagi Jezus

Bezwstydni byli Adam i Ewa w raju, zanim skosztowali owocu z drzewa poznania dobrego i złego. Rajskie doświadczenie ukazuje bezwstydność na dwa sposoby: jako niewinność sprzed narodzin moralności i jako nagość. Tylko to drugie znaczenie jest żywe w naszych czasach. Bezwstydny jest ten, kto obnaża to, co powinno pozostać zakryte.

Dominika Kozłowska

Wymazywanie czasu

Pytania o nadejście przyszłości lub o coraz bardziej prawdopodobną długowieczność kolejnych pokoleń – być może już nawet naszych dzieci i wnuków – stawiają nas w samym centrum problematyki złożoności zagadnienia czasu. Czas to także jeden z głównych tematów fizyków i kosmologów – jak dalece nasze intuicje i naukowe rozpoznania różnią się w tej materii, opowiada szerzej w nowym numerze miesięcznika ks. prof. Michał Heller.

z bp Grzegorzem Rysiem rozmawia Dominika Kozłowska, Miłosz Puczydłowski

Usiąść przy jednym stole

Dla Izraelitów Egipt był ziemią dwuznaczną: ziemią, która ich uratowała, a następnie stała się miejscem niewoli. Ten kraj wiąże się z trudnymi wspomnieniami, ale za każdym razem gdy Żydzi są w stanie zagrożenia politycznego lub egzystencjalnego, ich pierwszą reakcją jest myśl o ponownej do niego ucieczce. Egipt to symbol świata, w którym żyjemy, i znak, że nawet w doświadczeniu wygnania można spotkać Boga

Dominika Kozłowska

Europa gościnna

Wstępując do Unii Europejskiej i uznając dziedzictwo Europy za element naszej polskiej tożsamości, mogliśmy się spodziewać, że nie unikniemy wspólnej odpowiedzialności i solidarności w zmaganiu z trudnymi wyzwaniami.

Dominika Kozłowska

Samodzielne czy samotne matki?

Podczas prac nad projektem ustawy regulującej m.in. zasady stosowania metody in vitro, pojawiły się dwie odmienne propozycje: pierwsza zakładała, że procedura powinna być dostępna jedynie dla małżeństw. Druga przyjmowała dostępność metody dla kobiet niezależnie od tego, czy żyją z mężczyzną, drugą kobietą, czy też w ogóle nie pozostają w związku. Jednym z kluczy do zrozumienia podstaw odmiennych stanowisk są założenia, z których prawo do rodzicielstwa jest wywodzone.

Dominika Kozłowska

Oddawać głos

Niezależni obserwatorzy nie mają wątpliwości, że także i tym razem podczas wyborów prezydenckich na Białorusi nagminnie łamano prawo – oficjalna rekordowa frekwencja to efekt nacisków na wyborców oraz sfałszowania ich liczby. Może właśnie dlatego, że przebieg wydarzeń nie mógł być zaskoczeniem, jeden z białoruskich poetów, Ihar Babkou, na wieść o tym, że tegoroczną laureatką Nagrody Nobla w dziedzinie literatury została Swietłana Aleksijewicz, ironicznie skomentował sytuację polityczną słowami: „To fantastyczna wiadomość! Nieważne już, kto zostanie prezydentem”.

Dominika Kozłowska

Synod ubogi

Kiedy w 2012 r. Kościół rzymskokatolicki obchodził 50. rocznicę rozpoczęcia obrad II Soboru Watykańskiego, w wielu krajach, również w Polsce, podnosiły się głosy wskazujące na potrzebę ponownej dyskusji o tym, co to znaczy „być chrześcijaninem”. Wszak posoborowe dekady przyniosły potężne zmiany obyczajowe, polityczne i naukowe, wpływające także na wybory oraz style życia ludzi wierzących. Odpowiedzią na tamte postulaty jest inicjatywa zwołania synodów poświęconych wyzwaniom stojącym przed rodziną.

Dominika Kozłowska

Feminizm po feminizmie

Aktualna odsłona ruchu feministycznego zaczęła się w Polsce od sal wykładowych. Wyjeżdżające na początku lat 90. na zagraniczne stypendia studentki i doktorantki przywoziły do kraju egzotycznie jeszcze u nas brzmiące feministyczne teorie dotyczące literatury, psychoanalizy, socjologii oraz nowe odczytania historii.

Dominika Kozłowska

Lekcje tolerancji

Społeczne przyzwolenie na katechizację w szkołach jest trwałe – taki wniosek wyłania się z badań prowadzonych systematycznie od lat 90. m.in. przez CBOS. Czy gotowość posyłania dzieci na zajęcia byłaby równie wysoka, gdyby lekcje religii wiązały się z dodatkowymi kosztami, większym wysiłkiem lub osobistym zaangażowaniem ze strony dzieci, rodziców, nauczycieli lub politycznych decydentów?

Dominika Kozłowska

Nowe strony „Znaku”

Rozwój masowej produkcji i kultury – jak mówi teoretyk archeologii Bjørnar Olsen – wzbudził w XX-wiecznych intelektualistach lęk. Coraz ściślej otaczający człowieka świat techniki bywał przedstawiany jako nieludzki. Może w reakcji na to zjawisko pierwsze dziesięciolecia XXI w. okazały się czasem powrotu do rzeczy: rękodzieła, rzemiosła czy designu z poprzednich dekad. Uczymy się dziś patrzeć na rzeczy jako niemal równorzędnych społecznych aktorów, obdarzonych sprawstwem, pamięcią, historią. Nie ma człowieka „poza” rzeczami – ludzkie istnienie oplata złożona sieć relacji z przedmiotami. Podjęte przez badaczy społecznych i humanistów rozważania w niejednym punkcie spotykają się z pytaniami zadanymi w Laudato si przez papieża Franciszka.

Dominika Kozłowska

Oddajmy Kościół również kobietom!

Czy nierówność płci w kontekście religii – niewymienność zadań społecznych i ról religijnych kobiet i mężczyzn – jest niezmienną cechą Kościoła? Czy feminizm i katolicyzm dadzą się w polskiej rzeczywistości pogodzić?

Dominika Kozłowska

Zanim nadejdzie rok 2045

Spośród trzech kantowskich pytań: „Co mogę wiedzieć?” (pytanie odwołujące się do rozumu teoretycznego), „Co powinienem czynić?” (zagadnienie z zakresu rozumu praktycznego) i „Na co mogę mieć nadzieję?”, to ostatnie nastręcza najwięcej trudności, ponieważ ma zarazem teoretyczny i praktyczny charakter. To sprawia, że odpowiedzi na tę kwestię dostarczają zarówno politycy, jak i filozofowie, raz konkurując o pierwszeństwo, innym razem budując rozmaite sojusze. A stąd już tylko krok do powstania utopii, o czym przypomina publikujący nieraz w miesięczniku „Znak” Zygmunt Bauman w książce Socjalizm. Utopia w działaniu.

z bp. Grzegorzem Rysiem rozmawia Dominika Kozłowska, Mateusz Burzyk

Nic innego się w życiu nie liczy

To stara zasada: daję, żebyś dał – ja daję ofiarę, a ty mi błogosławieństwo, pomyślność na wojnie, zdrowie, miłość od kobiety, którą chciałbym za żonę. To jest w jakiejś mierze naturalne w człowieku, że gdy nie może osiągnąć pewnych celów osobiście, to zwraca się do kogoś, kto – jeśli się mu zapłaci – może to dla niego zrobić. Chrześcijaństwo stanowi radykalne przełamanie takiego myślenia.

Dominika Kozłowska

Uwolnić się od długu

Jakie motywy skłaniają nas do podjęcia rozważań dotyczących pieniądza i relacji opartych na długu? Pomnażanie wydajności pracy? Opanowanie techniki oszczędnego życia lub nawet życia bez kredytu? Oczywiście również i takie rozważania są pożyteczne, o czym świadczy np. popularność blogów Leo Babauta (zenhabits.net) czy Michała Szafrańskiego (jakoszczedzacpieniadze.pl). Co łączy te osoby?

Dominika Kozłowska

Koniec historii uprzedmiotowienia

Wszelkie zaś zwierzę na ziemi i wszelkie ptactwo powietrzne niech się was boi i lęka. Wszystko, co się porusza na ziemi, i wszystkie ryby morskie zostały bowiem oddane wam we władanie” (Rdz 9, 2).

Dominika Kozłowska

Paradoks? Niekoniecznie

Polski Kościół jako jeden z niewielu w Europie obchodzi Dzień Judaizmu. Uroczystości każdego roku odbywają się w innej diecezji. Uczestniczą w nich biskupi, reprezentanci Komitetu ds. Dialogu z Judaizmem. Jednocześnie to właśnie w Polsce działa stacja radiowa, która w raporcie Departamentu Stanu USA określona została jako jedna z najbardziej antysemickich w Europie. I pomimo wrogiej Żydom postawy i głoszenia treści niezgodnych z posoborowym nauczaniem Kościoła odnośnie do judaizmu cieszy się ona poparciem niemałej części episkopatu.

z Joanną Koleff-Pracką rozmawia Dominika Kozłowska

Przezwyciężenie etnocentryzmu

Znam małe placówki, które prowadzą międzynarodowe projekty. Małe ojczyzny pozwalają się dzieciom odnaleźć: dzięki takim miejscom uczniowie wiedzą, skąd pochodzą i dokąd wracają. Taki też jest mój ideał edukacji: wychowywać w miłości, bezpieczeństwie, szacunku. Zbudować dziecku dobry początek, aby zechciało ze wspólnoty wyjść i poznać inny świat, a potem miało gdzie powrócić. I aby chciało wrócić.

Dominika Kozłowska

Trzeba stać się sobą, aby być z innymi

Hannah Arendt, cytowana w tekście odredakcyjnym otwierającym marcowy temat miesiąca, twierdziła, że to nie człowiek, a ludzie zamieszkują nasz świat. To prawda, lecz to właśnie pojedynczy człowiek, a nie ludzkość w ogóle, może brać odpowiedzialność za kształt międzyludzkich relacji, a zatem również i wspólnot. Mając to na uwadze, chcę wskazać na kilka kontekstów, określających specyfikę polskiego sposobu rozumienia wspólnoty.

Dominika Kozłowska

Ciało jest najważniejsze

Podczas redakcyjnych kolegiów żartujemy niekiedy, że nie ma już chyba tematu, który w blisko 70-letniej historii „Znaku” nie zostałby jeszcze podjęty. A jednak miałabym trudności, aby wskazać numer, który tak bezpośrednio dotykał problemu ciała jako takiego – nie relacji ciało– dusza, nie Wcielenia czy zmartwychwstania ciała.

Dominika Kozłowska

Toast za wolność

Przez blisko 400 lat, które upłynęły od zakończenia soboru trydenckiego, pytanie, co jest pierwsze: wolność czy prawda, rozstrzygane było przez Kościół na korzyść prawdy.

Dominika Kozłowska

„Znakowe” inspiracje

Blisko 70-letnia historia miesięcznika „Znak” obfituje w liczne artykuły, a nawet całe numery poświęcone pytaniom o miejsce Kościoła w pluralistycznym społeczeństwie i demokratycznym państwie, jak również osobom niewierzącym i ich zmaganiom z religią. Oto krótkie zestawienie.

Dominika Kozłowska

Uduchowieni, ale niereligijni

Dążenia do faktycznego równouprawnienia osób niewierzących i uznania, że także i one mają swoje normy etyczne, przybierają dziś różne postaci, mniej lub bardziej poważne. Niekiedy tak prowokacyjne jak działania pastafarian, innym razem jak bardzo pozytywna kampania „Nie zabijam. Nie kradnę. Nie wierzę” Fundacji Wolność od Religii. Ta nowa jakość w polskim życiu publicznym jest ciekawa i społecznie doniosła.

z ks. Jackiem Prusakiem SJ rozmawia Dominika Kozłowska

Boskie DNA

Zdaniem Kościoła nie dzieje się nic złego, dopóki kobieta nie zaprzecza, że jest kobietą, a mężczyzna, że jest mężczyzną, nawet jeżeli odczuwają niemożność wypełniania ról społecznych zgodnych ze swoją płcią. Problem zaczyna się wówczas, gdy osoba transpłciowa decyduje się na wejście w role, które nie zostały jej dane.

Dominika Kozłowska

Inny w Kościele

Nie mogą wstępować w związek małżeński ani przyjmować sakramentu kapłaństwa. Przynajmniej według oficjalnego nauczania Kościoła. Miewają także trudności podczas spowiedzi: z użyciem przez kapłana właściwych, męskich bądź żeńskich, końcówek. Problemem jest również pochówek: samo pożegnanie, a następnie umieszczenie nowego imienia bądź nazwiska na płycie nagrobnej.

Dominika Kozłowska

Spóźniona sprawiedliwość?

W ocenie ekspertów zajmujących się problemem pedofilii w Polsce wchodzimy w etap jawnego problemu społecznego. Mimo iż wciąż spotkać się można z sytuacjami, w których oskarżenia padające pod adresem kapłanów lub ich przełożonych odbierane są jako atak na Kościół, zaprzeczenie oraz niewiedza na temat skutków czynów pedofilnych będą się zdarzać coraz rzadziej.

Dominika Kozłowska

Ile Polaka w katoliku?

„Staję przed wami jako pierwszy prezydent Polski wybrany bezpośrednio przez cały naród. Z tą chwilą zaczyna się uroczyście III Rzeczpospolita Polska” – mówił Lech Wałęsa w przemówieniu wygłoszonym 22 grudnia 1990 r. podczas uroczystości zaprzysiężenia.

Dominika Kozłowska, Paweł Łuków, ks. Jan Kaczkowski, Michał Królikowski

Jak umierać? – debata o eutanazji

Zadajmy sobie kilka pytań. Pierwsze: czy eutanazja w Polsce jest zakazana? Odpowiedź: jedynie w części. Drugie: czy istnieje podstawa prawna, która pozwala lekarzowi odstąpić od uporczywości terapeutycznej? Odpowiedź: nie istnieje. Trzecie: czy możemy, wiedząc, że jesteśmy ciężko chorzy, powiedzieć pro futuro, iż nie chcemy być reanimowani lub też, iż nie chcemy w sytuacji utraty świadomości być poddani pewnym procedurom medycznym, które mają charakter uporczywości terapeutycznej? Odpowiedź: nie możemy

z ks. Romanem Prackim rozmawia Dominika Kozłowska

Słowo Boże nie ma wyznania

Słowo Boże jest darem dla wszystkich ludzi. Natomiast wyznanie, którym człowiek odpowiada na to Słowo, jest naszym przywilejem i wyborem.

Dominika Kozłowska

Z powrotem do doświadczenia

Człowiek przychodzi do Kościoła po to, by podtrzymać swoją wątłą nadzieję, a dostaje w zamian teorię czystego istnienia” – tak ks. Józef Tischner wyjaśniał powody swojego sporu z tomistami.

Piotr Sikora, Chantal Delsol, Karolina Wigura, Dominika Kozłowska

Odwaga myślenia

Jaskinia Filozofów to miejsce, w którym mierzyć się powinno z dużymi filozoficznymi problemami, starając się odnosić je do ważnego oraz aktualnego tu i teraz kontekstu. Tak właśnie jest z pytaniem: co znaczy odważnie myśleć? Chciałabym rozpocząć naszą dyskusję od kwestii napięcia między myśleniem indywidualnym a wspólnotą. Jaka powinna być Waszym zdaniem wspólnota dobrego myślenia? Czy coś takiego jest w ogóle możliwe?

Dominika Kozłowska

Istotne 14%

Od 2012 r., kiedy Władimir Putin w atmosferze wrzenia społecznego powrócił na Kreml, obserwujemy systematyczne ograniczanie swobody działania rosyjskich organizacji pozarządowych. Przebudzenie społeczeństwa nastąpiło po wyborach parlamentarnych z 4 grudnia 2011 r. Wówczas w Moskwie zorganizowano kilka manifestacji pod hasłem: „Za uczciwe wybory! Za uczciwą władzę!”.

Dominika Kozłowska

Wielokulturowa pamięć

Nie bez powodów o ostatnim ćwierćwieczu historii Polski mówi się jako o czasie konfliktów pamięci. Choć nieraz trudna do przyjęcia, jest ważnym czynnikiem pogłębiającym naszą narodową tożsamość.

z Jackiem Wasilewskim, badaczem zmian społecznych, rozmawia Dominika Kozłowska

Praca czy zawód?

Premier zarabia ok. 20 tys. zł, pensja minimalna wynosi ok. 1600, a średnia płaca w sektorze przedsiębiorstw – około 4 tys. zł. Zarobki w Polsce, mimo iż są zróżnicowane, nie wyjaśniają więc przyczyn faktycznych nierówności w dochodach. Gdzie zatem leży źródło tego zjawiska?

z Jerzym Hausnerem rozmawia Dominika Kozłowska

Przestawianie torów

Od czasu transformacji w Polsce wciąż utrzymuje się dwucyfrowa stopa bezrobocia. I choć raz jest ona większa, raz mniejsza, obecnie wynosi ok. 14%, mimo upływu 2,5 dekady pracy wciąż nie ma dla wszystkich. Czy w systemie gospodarki rynkowej wszyscy jesteśmy w stanie znaleźć pracę?

Dominika Kozłowska

Rywalizacja i solidarność

W ostatnich miesiącach obchodzimy dwie ważne rocznice: 10-lecie wejścia do Unii Europejskiej i 25-lecie wyborów czerwcowych. Niedawne wybory do Europarlamentu pokazały, że choć większość partii i obywateli opowiada się za naszą obecnością w europejskich strukturach, różnią nas wizje rozwoju Unii Europejskiej. Scenariusze są dwojakie: stowarzyszenie państw narodowych albo pełna integracja. Zwolennicy tego drugiego kierunku podkreślają, że działania w tym zakresie nie mogą ograniczać się jedynie do wejścia do strefy euro ani poszerzenia spektrum spraw, w których poszczególne państwa mówią jednym głosem, np. o wspólną politykę zagraniczną czy energetyczną, ale także musi obejmować coraz silniejszą integrację społeczną. Ta zaś prowadzić będzie do osłabienia znaczenia państw narodowych – silnych wspólnot politycznych – na rzecz Europy regionów i kultur.

Dominika Kozłowska

Spojrzenie na Bałkany

W 1993 r. Stefan Wilkanowicz, ówczesny redaktor naczelny miesięcznika „Znak”, opublikował na łamach pisma Bałkańskie medytacje. Był to zapis doświadczeń z wyjazdu z konwojem pomocy humanitarnej do Pristiny. W stolicy Kosowa miało się też odbyć spotkanie w liczniejszym, kilkudziesięcioosobowym, francusko-polskim gronie, które chciało zwrócić uwagę zachodniej opinii publicznej na ten rejon, zagrożony wybuchem walk. Wówczas jeszcze wydawało się, że można im zapobiec. Ale wjazd do Kosowa okazał się niemożliwy. Dlatego niemal w ostatniej chwili podjęto decyzję o skierowaniu konwoju do Macedonii i odbycia spotkania w Skopje.

Dominika Kozłowska

Kanonizacja i Polski Kościół

Numer, który oddajemy do Państwa rąk, ukazuje się w miesiącu kanonizacji dwóch papieży. Decyzję Franciszka o wspólnym wyniesieniu na ołtarze Jana Pawła II i Jana XXIII przyjęto u nas z pewnym dystansem. „Daje on znać o sobie do dzisiaj – np. wtedy gdy w niektórych wystąpieniach polskich biskupów mówi się wyłącznie o kanonizacji Jana Pawła II, tak jakby Jan XXIII nie był »nasz«” – podkreśla Janusz Poniewierski w komentarzu poświęconym temu wydarzeniu. Powody, dla których uwaga Polaków skupia się przede wszystkim na osobie Jana Pawła II, są jakoś zrozumiałe.

Dominika Kozłowska

Kościół szukający nowego języka

Obawiam się, że pytania o role społeczne kobiet i mężczyzn, powody, dla których decydujemy się na rodzicielstwo, o znaczenie i społeczną pozycję małżeństwa, związki jednopłciowe, sens wierności i trwania w monogamicznej relacji rodzą się dziś w niejednej katolickiej duszy. I nie dzieje się tak dlatego, że zostaliśmy zarażeni jakąś ideologią.

Dominika Kozłowska

Czy chodzi tylko o władzę?

Spory Tischnera z marksizmem należą, w moim odczuciu, do jednego z ważniejszych wątków w jego intelektualnej biografii. Są także znakomitym przykładem umiejętności merytorycznej dyskusji z osobami o odmiennych poglądach, pozwalającej nie tylko lepiej poznać racje drugiej strony, ale i pogłębić własne stanowisko.

z Adamem D. Rotfeldem rozmawia Michał Jędrzejek, Dominika Kozłowska

Nowy porządek światowy

Świat zmienia się coraz szybciej, a myślenie polityków z reguły pozostaje dosyć tradycyjne. Przykładowo: decyzje polskich polityków i wojskowych – świadomych przecież potencjalnej groźby konfliktu w cyberprzestrzeni – wydają się niekiedy anachroniczne, zwłaszcza gdy dotyczą rozbudowywania i modernizacji sił pancernych. Z drugiej strony, warto pamiętać, że konflikty w cyberprzestrzeni będą rozgrywać się równolegle z konfliktami konwencjonalnymi. A zatem potrzebne są zbrojenia, które umożliwią przeciwstawienie się potencjalnej napaści, zarówno z użyciem tradycyjnych środków walki, jak też nowych narzędzi wojny w cyberprzestrzeni.

z Andrzejem Szostkiem MIC rozmawia Dominika Kozłowska

Posłuszeństwo sumieniu czy Kościołowi?

Wielu księży boi się stawiać sprawę sumienia i wolności wyraźnie: „Masz prawo iść za głosem swojego sumienia”. W tle czai się niekiedy niewypowiedziana wprost obawa, że przestaniemy wówczas mieć nad ludźmi kontrolę. A przecież nie o taką kontrolę chodzi.

z Wacławem Hryniewiczem OMI rozmawia Dominika Kozłowska, Janusz Poniewierski

Nie trzeba się bać zmiany

Nie wykluczajmy kategorycznie pojęcia czasu przemienionego z życia przyszłego świata. Teologowie nazywają go czasem Bożym, czasem eschatologicznym, czasem radości i święta z Bogiem, w którym możliwy jest ciągły rozwój.

Dominika Kozłowska

Rok zmian w Kościele

W lutym zeszłego roku Benedykt XVI ogłosił bezprecedensową, jeśli brać pod uwagę najnowsze dzieje Kościoła, decyzję o rezygnacji z posługi biskupa Rzymu. Zaskoczeni i poruszeni tym faktem, pisaliśmy: „Wierzymy, że już wkrótce na Stolicy Świętego Piotra zasiądzie kolejny wybitny papież – człowiek w pełni sił, który zaniesie Ewangelię współczesnemu człowiekowi i światu”.

z Adrianną Łukaszewicz rozmawia Dominika Kozłowska

Ekonomia muzułmańska receptą na kryzys?

Kryzys, który wybuchł w 2008 r., poza jednym wyjątkiem, Dubajem, ominął gospodarki islamskie. W związku z tym na rynkach zachodnich zaczęto analizować islamskie wzorce. Wiele zachodnich banków ma dziś tzw. okna islamskie, w ramach których prowadzi działalność zgodną z szariatem. Banki podjęły współpracę z ulemami, którzy weryfikują, czy dana instytucja spełnia religijne wymogi. Takie produkty mogą kupować nie tylko muzułmanie. Wielu inwestorów włącza je do swego portfela jako bezpieczny produkt rynkowy.

z Sławomirem Dębskim, Leszkiem Jesieniem, Rafałem Tarnogórskim rozmawia Dominika Kozłowska

Wojny przyszłości

Trzeba mieć świadomość, że w przyszłości będziemy uczestniczyć równocześnie w konfliktach z kilku różnych epok: i z XVIII, XIX, XX i z XXI w. Świat wcale się nie ujednolica. Przeciwnie, różnice coraz bardziej się potęgują ze względu na pogłębiające się przepaści technologiczne.

Dominika Kozłowska

Rocznice. I co dalej?

W przemówieniu wygłoszonym w dniu inauguracji obrad Okrągłego Stołu, 6 lutego 1989 r., Jerzy Turowicz powiedział: „na siedzibie rządzącej w naszym kraju partii czytaliśmy niedawno hasło: »Nie ma wolności bez odpowiedzialności«. Sądzę, że hasło to zostało błędnie sformułowane. Bardziej słuszna byłaby formuła: »Nie ma odpowiedzialności bez wolności«”.

Dominika Kozłowska

Narodziny i nadzieja

Jeszcze kilka dekad temu o ciąży pierwsza dowiadywała się kobieta. Ściśle rzecz biorąc, domyślała się, wnioskując z objawów: opóźniającej się miesiączki czy nudności. Dziś przestrzeń niepewności i oczekiwania, w której rozwijać się mogą lęk lub nadzieja, jest coraz mniejsza.

Dominika Kozłowska

Jak rozmawiać o mężczyznach?

Podczas krakowskiego spotkania z autorem Ostatniego rozdania Wiesław Myśliwski zauważył, że towary i usługi skrojone są dziś na miarę typów, a nie jednostek. Uwaga ta trafia w sedno dylematów towarzyszących naszemu najnowszemu tematowi poświęconemu mężczyznom.

z prof. Bogdanem de Barbaro rozmawia Dominika Kozłowska

Kiedy lek odbiera wolność

Dawniej ktoś był nieśmiały, dzisiaj – cierpi na zespół lęku społecznego. Nie chcę przez to powiedzieć, że ktoś, kto cierpi z powodu głębokiego smutku, nie ma otrzymać środków przeciwdepresyjnych. Rzecz dotyczy granicy; rozróżnienia sytuacji, w których podanie leku jest słusznym działaniem, od tych, w których jest to nadużyciem. Te granice psychiatrzy widzą nieraz w różnych miejscach.

z Aldo Vargas Tetmajerem rozmawia Dominika Kozłowska

Enteogeny – lekarstwo dla duszy?

Tak naprawdę to nie enteogen jest najważniejszy. On jest jedynie narzędziem. Jeden znachor będzie używał roślin, inny kamieni, jeszcze inny liści różnych drzew – metoda, którą stosuje do leczenia, jest związana z tradycją, z której się wywodzi, z tym, jak sam został wychowany przez swojego mistrza.

z abp. Henrykiem Muszyńskim rozmawia Dominika Kozłowska, Janusz Poniewierski

„Wiara w Jezusa nas dzieli, wiara Jezusa nas łączy”

Szkoda, że ci, którzy twierdzą, iż dialog chrześcijańsko żydowski stanął w miejscu, nie byli w czerwcu tego roku w Brzezince i nie widzieli ludzi modlących się – nie wspólnie, ale jednak razem… To dowód na to, jak daleko zaszliśmy.

Dominika Kozłowska

Jako brat nas łączy

Nie ma dziś w Polsce dobrego klimatu dla dialogu chrześcijańsko-żydowskiego. To zastanawiające, zważywszy, jak wiele pozytywnych zmian zaszło w ostatnich dekadach. Miniony wiek był dla Kościoła czasem intensywnego pogłębiania własnej tożsamości. Wysiłek ten zaowocował m.in. zmianą stosunku do Żydów.

z Aldo Vargas Tetmajerem rozmawia Dominika Kozłowska

Nic nie oddzieli nas od natury

Poszczególne kultury rdzennie amerykańskie zachowują świadomość swojej odrębności wobec innych sąsiadujących kultur i wobec ludzi pochodzenia europejskiego czy afrykańskiego. Im bardziej dana kultura indiańska świadoma jest swojej odrębności, tym bardziej stara się ją zachować i tworzy jakiegoś rodzaju bariery, za którymi chroni się przed członkami szerszej społeczności swojego kraju.

Dominika Kozłowska

Wykorzystane szanse

Każdą historię można jednocześnie opowiedzieć jako historię wykorzystanych możliwości i utraconych szans.

Dominika Kozłowska

Zero tolerancji dla chronienia pedofilów

W ubiegłym roku do Kongregacji Nauki Wiary wpłynęło 700 zgłoszeń przypadków podejrzenia osoby duchownej o popełnienie czynu bądź czynów pedofilnych. Wszyscy przełożeni kościelni zobowiązani są obecnie do zgłaszania każdej prawdopodobnej sprawy wprost do kongregacji.

z Ewą Kusz rozmawia Dominika Kozłowska

Blizna

Człowiek raz seksualnie wykorzystany, w tym jednym punkcie, zawsze będzie słaby. Terapia pozwala mu mieć lepsze zrozumienie swoich odczuć. Patrzeć na nie z większym dystansem. Blizna pozostaje jednak na zawsze.

z o. Robertem Plichem rozmawia Dominika Kozłowska

Rodzina wg Kościoła

Nie ma innej drogi do bycia rodzicem jak poprzez rodzicielstwo biologiczne. Jest ono warunkiem koniecznym pozostałych, analogicznych form, dlatego jest uprzywilejowane i paradygmatyczne.

Dominika Kozłowska

Skąd wiemy, kto może być rodzicem?

Wszyscy rodzą się w rodzinie. Nawet wówczas gdy rodzinę tworzy samotna matka. I choć nie każdemu dane jest w późniejszych okresach rozwijać się w rodzinnym otoczeniu, to jednak zwykle te inne miejsca starają się choć trochę naśladować warunki panujące w domu. Wizja społeczeństwa, w którym dzieci poczęte i rozwijane są w laboratorium, po „narodzeniu” zaś wychowywane w specjalnych ośrodkach, poważnie traktowana jest jedynie w antyutopiach. Wynika to, jak sądzę, z przekonania, że ludzka rodzina jest naturalnym miejscem rozwoju człowieka, a rodzicielstwo biologiczne – najpełniejszą drogą do bycia rodzicem.

Dominika Kozłowska

Pokora wobec rzeczywistości

W ostatnich miesiącach pożegnaliśmy kilka osób z pierwszego i drugiego pokolenia twórców środowiska Znak.

Dominika Kozłowska

Duch odnowy

Kościelna wiosna doskonale wpisuje się w dyskusje towarzyszące wydarzeniom ostatnich miesięcy – abdykacji Benedykta XVI i wyborowi nowego papieża. Kiedy książka powstawała, nikt z nas nie spodziewał się, że już niebawem Kościół będzie mieć nowego biskupa Rzymu, jednak czytana z perspektywy tych wydarzeń pozwala zrozumieć je w głębszy sposób.

Dominika Kozłowska

O papieża bać się nie musimy

Kim papież był niegdyś? Jak w toku dziejów kształtowało się rozumienie jego roli i zadań? Zdarza się, że nasze rozmowy zaczynają się i kończą na dyskusjach o papieskiej nieomylności. Dogmat ten w połączeniu z innymi prerogatywami następcy św. Piotra, może rodzić poczucie, że ustrój Kościoła, przypominający znane z historii monarchie absolutne, winien być czym prędzej zmieniony. Z drugiej strony, abdykacja Benedykta XVI skłoniła do pytania, czy papież ma dziś rzeczywiste narzędzia wpływu na stan Kościoła?

Marzena Zdanowska, Henryk Woźniakowski, Krystyna Strączek, Józef Puciłowski OP, Janusz Poniewierski, Dominika Kozłowska, Paweł Kozacki OP, Jan Andrzej Kłoczowski, Joanna Barcik

Czy Kościół musi mieć wszystkie odpowiedzi?

Latem ubiegłego roku, tuż przed 50. rocznicą rozpoczęcia II Soboru Watykańskiego zastanawialiśmy się, z jakimi wyzwaniami mierzy się Kościół. Pytania i diagnozy, które wtedy padły, wydają się istotne
szczególnie teraz, kiedy myślimy o zadaniach, jakie czekają nowego papieża.

z duszpasterzem osób homoseksualnych rozmawia Dominika Kozłowska, Marzena Zdanowska

Nie błądzi ten, kto nie wyruszył w drogę

Nasza wiara jest subiektywna. Co prawda, obiektywizujemy tę wiarę w konfrontacji ze wspólnotą, ale najpierw jest moje własne doświadczenie. Ważne, żeby nie absolutyzować swojego doświadczenia, żeby zachować otwartość na rady i upomnienia.

Dominika Kozłowska

Czy papież nam zaufa?

W chwili gdy rozpoczynaliśmy prace nad kwietniowym tematem miesiąca, w Kościele trwał sedis vacantia.

Dominika Kozłowska

Fakty i iluzje

Z jednej strony, spotykamy się z przekonaniami, że Polskę niechybnie czeka scenariusz irlandzki – spadek społecznego zaufania do Kościoła połączony z kryzysem instytucjonalnym i odpływem wiernych.

Dominika Kozłowska

Wolność sumienia

Czy zmienianie stanu świadomości jest grzechem? I czy tylko używki działają w ten sposób? Znane są przypadki uzależnienia od wysiłku fizycznego. A co z tańcem, w którym – jak pisze o. Ksawery Knotz w Poradniku małego grzesznika – zawsze kryje się jakiś element uwodzenia i bliskości cielesnej? Jeśli ktoś się w nim zatraci – dodaje o. Knotz w innym miejscu – może stracić poczucie granicy.

Dominika Kozłowska

Fakty i wartości

Statystyka staje się dziś jednym z podstawowych narzędzi opisu kierunków społecznych i jednostkowych przemian.

Dominika Kozłowska

O miłości nieoczywistej

W grudniowym numerze miesięcznika „Znak” poruszamy temat miłości. Czynimy to jednak nie wprost, podchodząc do niego od mniej oczywistych stron. Tylko pozornie pytanie o koniec świata, które stawiamy w Temacie Miesiąca, jest z tą kwestią niezwiązane. Wśród chrześcijan pojawiają się nieraz interpretacje z ducha manichejskie: wprawdzie to, co stworzył Bóg było dobre, ale człowiek za sprawą grzechu pierworodnego, sprowadził na świat zło.

Dominika Kozłowska

Prawo do pożywienia

Gdyby podczas sondy ulicznej zadać pytanie, jakie wydarzenia o zasięgu globalnym miały miejsce w latach 2007 i 2008, większość respondentów wskazałaby zapewne na załamanie się zachodnich rynków finansowych i bankowych.

z bp. Grzegorzem Rysiem rozmawia Dominika Kozłowska

„Interesuje mnie Kościół, który się dzieje”

Oczyszczenie to potrzeba przyznania się przed samym sobą i swoimi siostrami i braćmi że dzieje się jakieś zło, za które jestem odpowiedzialny. To ja jestem gorszycielem, który musi się nawrócić. Postulat oczyszczenia sięga do tego, co dzieli człowieka i Boga oraz ludzi między sobą. Tym czymś jest grzech, a nie źle działające struktury.

Dominika Kozłowska

Świadczyć znaczy doświadczyć

„Chrześcijaństwo to nie doktryna” pisaliśmy w wakacyjnym numerze miesięcznika „Znak”. Podkreślaliśmy wówczas, że choć chrześcijaństwo może być i bywa traktowane jako zespół przekonań i reguł moralnych, to jednak tak rozumiana prawda chrześcijaństwa pozwala uchwycić jedynie zewnętrzną, doktrynalną stronę religii.

Adam Workowski, Karol Tarnowski, Szymon Szczęch, Piotr Sikora, Tomasz Ponikło, Dominika Kozłowska, Elżbieta Kot, Józefa Hennelowa, Wojciech Bonowicz, Marzena Zdanowska

Czy Kościół potrafi się dziś odnawiać?

Naturalnie sprawą zasadniczą jest wcielanie pewnych pryncypiów, ale także pewnych konkretnych rozwiązań Soboru w życie bez lęku. Jeżeli Sobór postawił ostatecznie na wolność, to ona musi być punktem wyjścia. Oczywiście można powiedzieć: no dobrze, ale Sobór nie powinien wprowadzać nowego dogmatyzmu – dogmatyzmu wolności. Tylko że to nie jest dogmatyzm, a odkrycie pewnej prawdy będącej samym sercem Ewangelii. Jak uczy Sobór, trzeba z niej wyciągać konsekwencje i to jest niezwykle istotne.

Dominika Kozłowska

Jak rozmawiać o trudnej przeszłości narodu?

Owocem wolności, którą przyniósł rok 1989, były nie tylko prawa polityczne i gospodarcze, lecz także możliwość swobodnego kształtowania debaty publicznej.

Dominika Kozłowska

In dubio pro reo

Pomóc wybrać życie” – tytuł debaty na temat ochrony życia i aborcji, którą rozpoczęliśmy w zeszłym miesiącu i kontynuujemy w tym numerze podkreśla, że na problem patrzmy przede wszystkim z perspektywy życia.

Dominika Kozłowska

Dlaczego Kościół musi boleć?

Gdyby tę książkę napisał ktoś z „Gazety Wyborczej”, a nie znakomita publicystka katolicka i redaktorka „Tygodnika Powszechnego”, budziłaby zapewne wśród katolików znaki zapytania o rzetelność i intencje tak dogłębnej krytyki Kościoła. Najnowsza książka Józefy Hennelowej utwierdza mnie w przekonaniu o wiarygodności jej publicystyki. Kościół potrzebuje dziś krytyki zwłaszcza ze strony ludzi, którzy miłują go tak bardzo jak autorka omawianego zbioru.

Dominika Kozłowska

Nie możemy pozostać obojętni

„Odważny krok naprzód. Ważne jednak, aby pismo zachowało swój kręgosłup” – tak zmianę formatu i stylu „Znaku”, którą wprowadziliśmy w czerwcu zeszłego roku z okazji 65-lecia pisma, podsumował jeden z naszych wiernych czytelników. Odeszliśmy wówczas od formuły zeszytów monograficznych na rzecz magazynu o bardziej zróżnicowanej strukturze działów. Powiększyliśmy znacznie liczbę tekstów, nie rezygnując przy tym z artykułów rozleglejszych, wymagających głębszego namysłu.

z Józefą Hennelową rozmawia Dominika Kozłowska

Własne „Tak”

Nie mamy prawa nikomu nakazywać heroizmu, tym bardziej jeżeli nie oferujemy jakiegoś rozwiązania alternatywnego. Macierzyństwo to zawsze jest własne „Tak” powiedziane życiu nowego człowieka. A jeśli wymaga nadludzkiego wysiłku? Wtedy nie skazujmy kogoś, kto się załamał, uderzając go okrucieństwem sądu moralnego albo cywilnego, tylko szukajmy świadectwa, które mu pomoże.

Dominika Kozłowska

Wolny wybór czy wolność wyboru?

Nie można rozważać kwestii, jakie konkretne rozwiązania prawne i systemowe, a także działania oddolne i odgórne pozwalają najlepiej chronić ludzkie życie tak matki, jak i dziecka, jeżeli nie zejdziemy na podstawowy, etyczny poziom myślenia. Dość wyraźnie wtedy widać, że dyskusja o aborcji rozgałęzia się w dwóch kierunkach. Po pierwsze, refleksji nad rolą i zasadami stanowienia prawa, po drugie, nad problemem wolności.

Dominika Kozłowska

Kościół obywatelski

Zetrzeć kły ateizmu – taki tytuł nosi artykuł opublikowany w „Naszym Dzienniku”, komentujący fakt powołania parlamentarnego zespołu przeciwdziałania ateizacji. Podczas gdy jedni podejmują instytucjonalną walkę z dyskryminacją ludzi wierzących i wartości chrześcijańskich w życiu publicznym, inni wzywają do przecięcia pępowiny łączącej polski Kościół i parlament: „Wygląda na to, że zamiast demokracji uczestniczącej mamy demokrację rynkowo – konkordatową” – czytamy w tegorocznej „Gazetce Manifowej”. Reaktywny charakter takich działań i brak propozycji pozytywnych rozwiązań, skazują uczestników tego konfliktu na bezowocną wymianę argumentów, na dłuższą metę wyniszczającą dla każdej ze stron.

z Andrzejem Mencwelem rozmawia Dominika Kozłowska

Wychodzenie z prowincji

My, którzy mamy korzenie chłopskie lub plebejskie i nie pochodzimy wcale z Kresów Wschodnich ani z Kongresówki, tylko ze Śląska, Wielkopolski, Pomorza, Galicji i innych regionów Polski, nie musimy się czuć dziedzicami przegranych powstań. Oczywiście to nie znaczy, że mamy odrzucić wartości, które z tą wersją historii zostały związane. Dojrzała świadomość historyczna jest jednak zawsze złożona.

Dominika Kozłowska

Czyje jest życie?

„Słusznie możemy sądzić, że przyszły los ludzkości leży w ręku tych, którzy potrafią podać następnym pokoleniom motywy życia i nadziei” – mówił Jan Paweł II podczas podróży do ojczyzny w czerwcu 1987 r.

Dominika Kozłowska

O edukacji seksualnej konkluzywnie

W poprzednich numerach pisaliśmy o potrzebie dialogu pomiędzy środowiskami Kościoła i lewicy. Prawa człowieka, godność osoby, los potrzebujących i wykluczonych, bieda, ekologia – czy dziś – pytaliśmy – tematy te na powrót nie mogłyby stać się bliskie Kościołowi i lewicy? W tym numerze badamy możliwość podjęcia wspólnej dyskusji w odniesieniu do jednej z takich kwestii: obecności edukacji seksualnej w szkołach.

Dominika Kozłowska

Stracona szansa

Książkę Romanowskiego można widzieć jako próbę zainicjowania debaty o środowisku Znaku i jego roli w budowaniu III RP. Trzeba jednak od razu dodać: punkt wyjścia do tej debaty jest radykalny, sprowadza się bowiem do oskarżenia tegoż właśnie środowiska o zdradę ideałów poprzedników zdradę centrum.

Dominika Kozłowska

Czy katolik powinien obawiać się edukacji seksualnej?

Stosunek do edukacji seksualnej nie należy do kanonu spraw, odnośnie do których wierzący powinni zachować całkowitą jedność. Dlatego wśród katolików panuje w tym względzie sporo różnic wynikających po części również z ich własnych doświadczeń. Występują one także wśród księży.

Dominika Kozłowska

Mądrość etapu

W zeszłym miesiącu opublikowaliśmy blok tekstów na temat relacji Kościoła i lewicy. Pytaliśmy przede wszystkich o przyczyny zaniku przyjaznego i owocnego dialogu środowisk lewicowych i ludzi Kościoła po roku 1989.

z ks. Robertem Woźniakiem rozmawia Dominika Kozłowska

Cierpkie owoce dialogu

Jeśli dialog stanowi treść wewnętrznego życia Boga, tym bardziej powinien stanowić treść życia Kościoła i życia społecznego. Dziś często słowo „dialog”, podobnie zresztą jak słowo „miłość”, jest nadużywane. Dialogi, czy to polityczne czy ewangelizycyjne, bardzo często przybierają postać walki sił: czy ja podporządkuję się mojemu rozmówcy, czy on podporządkuje się mnie. Dialog niszczy dziś wyolbrzymiony subiektywizm, który skłania jednostki do absolutyzacji swoich stanowisk.

Dominika Kozłowska

Kto stracił na braku dialogu?

Na kolejnych stronach znajdą Państwo głosy trzech pokoleń katolików oraz ludzi związanych z lewicą dotyczące pytań o powody stopniowego zaniku dialogu polskiego Kościoła i laickiej lewicy, tak żywego jeszcze w latach 70. i 80.

z Andrzejem Friszke rozmawia Dominika Kozłowska

Obciąć lewe skrzydło Kościoła

Środowiska „Tygodnika Powszechnego”, „Znaku” i „Więzi” zbyt łatwo rozmieniły swój kapitał na drobne. W pewnym momencie przestraszyły się debaty z biskupami. A moim zdaniem powinny wyraziście zaznaczać swą odrębność, także w polemikach. Twardo bronić swych racji i swych tradycji intelektualnych. Tylko w ten sposób wewnątrz Kościoła może powstać nurt tak samo wyrazisty jak „Fronda”, broniący pryncypiów.

z Markiem Beylinem rozmawia Dominika Kozłowska

Historia pewnego sojuszu

W PRL-u Jerzy Turowicz czy Jacek Woźniakowski nie rozmawiali z opozycyjną inteligencją warszawską na gruncie idei lewicowych. Łączyła ich pewna wspólnota losu. Był to sojusz czysto inteligencki, sojusz ludzi, którzy mieli wspólne tematy i wspólny język. Różnice, podziały i ideologie pojawiły się później.

Dominika Kozłowska

Lewicowe przymioty dobrego katolika

Pierwsze lata demokracji w Polsce były czasem toczenia intelektualnych debat nad wizjami państwa wyznaniowego i świeckiego. Z czasem racjonalny dialog zamienił się w wojnę na brutalne argumenty. Tymczasem intelektualne pogłębianie wiary to najlepsze narzędzie chroniące przed ideologizacją i upolitycznieniem religii.

Dominika Kozłowska

Odpowiedź redaktor naczelnej „Znaku” na list Dariusza Piórkowskiego SJ

Obecnie najważniejsze dyskusje na temat teologii queer toczą się poza Kościołem katolickim. Wynika to po części z faktu, że te alternatywne koncepcje wyrastają z całkowicie innych założeń filozoficznych niż koncepcja prawa naturalnego.

Dominika Kozłowska

Inny – bliźni

Dla wielu katolików obecność pary homoseksualnej na mszy świętej jest gorsząca. Wszak, jak naucza Kościół, z prawa naturalnego wprost wynika, że człowiek jest osobą heteroseksualną. Każda inna preferencja jest postrzegana jako wewnętrzne nieuporządkowanie.

z o. Jackiem Prusakiem rozmawia Dominika Kozłowska, Marzena Zdanowska

Czy orientacja seksualna jest warunkiem zbawienia?

Stanowisko Kościoła katolickiego w kwestii seksualności jest jasno określone. Jakie jest w tej wizji miejsce gejów, lesbijek i osób transseksualnych? Czy mogą liczyć na wsparcie duszpasterzy? Czy ich obecność we wspólnocie wiernych tworzy nowe wyzwania dla teologii?

Dominika Kozłowska

Kruchy fundament?

W Polsce coraz rzadziej decydujemy się na małżeństwo, zwłaszcza kościelne, a coraz częściej wybieramy życie w związkach nieformalnych albo w pojedynkę. Konserwatywni obrońcy rodziny biją na alarm, obawiają się bowiem, że tzw. tradycyjny model rodziny przestaje być dla nas wartością. Czy aby na pewno?

Dominika Kozłowska

Piękni dwudziestoletni idą po władzę

Dwadzieścia dwa – tyle lat mają polska demokracja i reprezentanci najmłodszego pokolenia zaangażowanego w zmianę kształtu polskiej sfery publicznej. Jak sądzę, wielu Polaków oczekuje, że osoby urodzone w demokratycznej Polsce albo w ostatnim dziesięcioleciu istnienia PRL-u powinny wnieść do życia społecznego nową jakość. Wszak w przeciwieństwie do poprzednich pokoleń nie są oni tak silnie skażeni mentalnością homo sovieticus – postkomunistycznym syndromem ucieczki przed wolnością.

z Jackiem Wasilewskim rozmawia Dominika Kozłowska

Nie będzie innych elit

Epoka, gdy polskie elity jednoczyły naród przeszła już do historii. To normalne: demokracja potrzebuje twardych technologów władzy, zawodowych polityków, a nie duchowych przywódców.

Dominika Kozłowska

Koniec polskiej transformacji

Czasy transformacji minęły bezpowrotnie – taki pozytywny wniosek nasuwa się po lekturze ankiety „Znaku” podsumowującej przemiany ostatnich lat w Polsce. W publikowanych przez nas wypowiedziach powraca przekonanie, że weszliśmy właśnie w okres stabilizowania demokracji. mimo poważnego kryzysu ekonomicznego i katastrofy smoleńskiej państwo polskie wykazało stabilność gospodarczą, instytucjonalną i polityczną.

z Krzysztofem Michalskim rozmawia Dominika Kozłowska

Ślad wieczności

W jaki sposób cielesność określa ludzką egzystencję? Co to znaczy, że „jestem ciałem”? To znaczy: jestem śmiertelny. To znaczy także: jestem podatny na cierpienie.

Dominika Kozłowska

Ciało i dusza – partnerski układ?

Nasze ciało stwarza niesamowite możliwości – udowadnia to Rafał Urbacki, niepełnosprawny tancerz, który dzięki ćwiczeniom i dużej świadomości ciała, mimo zaniku mięśni, chodzi i tańczy. Opowiada o tym także Katarzyna Pilorz, znakomita nauczycielka jogi. Dlaczego więc tak często przyjmujemy, że człowiek to przede wszystkim „głowa” – umysł, dusza, intelekt, cenny diament w nietrwałej cielesnej otoczce?

z Katarzyną Pilorz rozmawia Dominika Kozłowska

Ciało w harmonii z duszą

Trzeba sobie uświadomić, że nasze ciało funkcjonuje w polu grawitacyjnym i podczas wykonywania podstawowych czynności i ruchów, które każdy nas ma zautomatyzowane (wykonywanie ich nie wymaga od nas żadnego udziału uwagi), podlega ono przeciążeniom, stopniowo się zużywając.

Dominika Kozłowska

65. urodziny „Znaku”

Miesięcznik „Znak”, który kończy właśnie 65 lat, towarzyszy w intelektualnej wędrówce kilku pokoleniom czytelników. Wiem, że niektórzy z Państwa są z nami nieprzerwanie od początku istnienia pisma, podrzucając kolejne numery „Znaku” swoim dzieciom i wnukom. Dla nas jest to powód do dumy.

Dominika Kozłowska

Kościół otwarty po 65 latach

Właśnie mija sześćdziesiąt pięć lat od wydania pierwszego numeru miesięcznika „Znak”. W przyszłym roku upłynie pięćdziesiąt lat od rozpoczęcia II Soboru Watykańskiego. Co dalej z ideą Kościoła otwartego – tak ważną dla ludzi ze środowiska „Znaku” i zwolenników soborowych reform?

Dominika Kozłowska

Wspólna pamięć

„Wspólna pamięć europejska – mit czy rzeczywistość?”. Jakiś czas temu w Warszawie odbyła się debata poświęcona temu pytaniu. Czy wspólna pamięć jest w ogóle możliwa? Wydaje się, że pamięć jest przede wszystkim czymś indywidualnym, przynależnym do konkretnego człowieka. Jednak z drugiej strony, bez zbiorowej pamięci nie ma społeczności.

z Bartłomiejem Dobroczyńskim rozmawia Dominika Kozłowska

Cud jest nieudolny

Myślenie religijne jest skazane na pewną ambiwalencję wobec cudu: cud z jednej strony jest przekonujący, ale z drugiej – paradoksalnie konserwuje porządek doczesny. To, że w tym momencie mogę kogoś nakarmić, nie spowoduje, że za chwilę nie będzie głodny.

Dominika Kozłowska

Nowe otwarcie?

Wieczorny pociąg relacji Warszawa – Kraków. Kupując bilet, spotykam znajomego dziennikarza. Siadamy obok siebie, pociąg rusza, a rozmowa od razu schodzi na tematy polityczne. „10 kwietnia krzyż powróci na Krakowskie Przedmieście” – oznajmia na wstępnie.

Dominika Kozłowska

Po co nam Gross?

Bardzo chętnie robimy rachunki sumienia za innych. Żądamy od Rosjan rozliczenia Katynia. Od Niemców potępienia działalności Eriki Steinbach. Sami zaś mamy problemy z otwartą dyskusją o trudnych momentach naszej przeszłości. Uważamy, że jako naród ponieśliśmy ofiarę, która zamyka dyskusję o winie. Czy bowiem ofiara może być winna? Czy powinna myśleć o oczyszczeniu? Czy może mieć na rękach krew innych ofiar?

z Bartłomiejem Dobroczyńskim rozmawia Dominika Kozłowska, Łukasz Tischner

Odnawianie tożsamości

Dla człowieka religijnego święta to radykalne odnowienie swojej tożsamości. Nie chodzi tu jednak tylko o tożsamość indywidualną. Chrześcijaństwo w pewnym sensie zakłada tożsamość człowieka na poziomie całej ludzkości: aby nie było Greka, Żyda, poganina. A ostatecznie zakłada nawet tożsamość niemal absolutną, bo mówi: aby Bóg był „wszystkim we wszystkich”. To oznacza, że w pewnym sensie, w ramach tego świętowania, mamy nieomal niewykonalne, ale bardzo piękne i pociągające zadanie – ustabilizowanie, odnowienie, zasilenie siłami życiowymi tożsamości na poziomie wszystkiego.

Dominika Kozłowska

Niebo gwiaździste w nas

Prawo naturalne jest jednym z bardziej kłopotliwych pojęć współczesnej filozofii polityki. Przez jednych dyskredytowane jako pojęcie nazbyt ideologiczne, przez drugich promowane jako fundament społecznej nauki Kościoła, sprawia kłopot tym, którzy pragną iść ścieżką rzeczowej i pozbawionej uprzedzeń refleksji.

Dominika Kozłowska

redaktor naczelna miesięcznika „Znak”, dr nauk humanistycznych w zakresie filozofii, publicystka. Specjalizuje się w tematach dotyczących społecznych przemian religijności, sporów światopoglądowych, relacji państwo-Kościół, wielokulturowości i problemów mniejszości. Członkini Rady Fundacji na rzecz Chrześcijańskiej Kultury Społecznej im. Hanny Malewskiej. Współpracowniczka Radia Kraków, w którym prowadzi audycję „Znak na głos”. Publikuje także w „Tygodniku Powszechnym” i „Gazecie Wyborczej”.