Kiedy byłam w ciąży z pierwszą córką, czytywałam regularnie Dziennik ciężarowca. Publikowane w Internecie oraz na łamach „Wysokich Obcasów” kolejne wpisy autorstwa Tomasza Kwaśniewskiego cieszyły się wówczas ogromną popularnością. Dowcipne i szczere opisy przeżyć 30-latka, który ma zostać ojcem, wskazywały nowe wzorce męskości: czułej, zaangażowanej, otwartej na nieznane. Dla wielu czytelniczek i czytelników było to ważne publiczne świadectwo dojrzewania do partnerstwa, odpowiedzialnej miłości, zrywające z ograniczeniami, jakie narzucały modele ustanowione przez poprzednie pokolenia.
Czytaj także
Co robić po kryzysie męskości
Kilka lat później na łamach miesięcznika „Znak” opublikowaliśmy również Temat Miesiąca pt. Atlas polskich mężczyzn poświęcony zmieniającym się kulturowym wzorcom. Był to moment optymizmu: ruchy na rzecz praw kobiet, dyskusje o problemach mniejszości nabierały rozpędu i wydawało się, że jest kwestią czasu, kiedy jako społeczeństwo na dobre porzucimy oparte na nierówności i przemocy schematy społeczne.
A jednak wystarczyło tak niewiele, aby ten optymizm uległ załamaniu, zaś toksyczne wzorce męskości – i lęk przed nimi – zdominowały nasze wyobrażenia.
Osiem lat rządów obozu prawicy było czasem natężonych ataków na kulturę i te jej elementy, które wymykają się patriarchalnemu modelowi. Homofobia skierowana przede wszystkim pod adresem gejów, a zatem mężczyzn przełamujących heteronormatywne schematy, ograniczanie praw reprodukcyjnych kobiet miały na celu zahamowanie nakierowanych na emancypację zmian społecznych. Kryzys migracyjny w 2015 r. stał się jednym z głównych tematów ówczesnej kampanii wyborczej. Prawica zręcznie i cynicznie grała obrazem nadciągającego niebezpieczeństwa – „fali zradykalizowanych i zdeterminowanych muzułmanów”, którzy zagrażają naszemu bezpieczeństwu. Islam został w warstwie wizualnej i mentalnej zrównany z agresywnymi mężczyznami, przed którymi jedyną obronę stanowi silna rodzima męskość.
A jednak w warunkach opresji procesy społecznych zmian nabierają siły i zdecydowania. I z tej perspektywy ruchy protestu i solidarności społecznej, przełamującej antagonizm płci, klasy i orientacji seksualnej, wzmacniały dojrzewanie do nowych wzorców. Artykuły opublikowane w Temacie Miesiąca pokazują rozmaite oblicza nietoksycznej męskości. Potrzebujemy dziś takich świeżych i odważnych głosów: w literaturze, sztukach wizualnych, w filozofii i publicystyce. Oby zainspirowały także głównych aktorów życia politycznego i społecznego do jawnego i śmiałego przełamywania niezdrowych i szkodliwych wzorców
