fbpx

Społeczeństwo

723

Religia

Publicystyka

Rok
  • 832
  • 2024
  • 2023
  • 2022
  • 2021
  • 2020
  • 2019
  • 2018
  • 2017
  • 2016
  • 2015
  • 2014
  • 2013
  • 2012
  • 2011
  • 2010
  • 2009
  • 2008
  • 2007
  • 2006
  • 2005
  • 1983
  • 1978
  • 1971
  • 1946
Janusz Poniewierski

(Nie)Pamięć Kościoła

Jest w moim Kościele wstrząsająca wręcz łatwość zapominania o ludziach. Niby się o nich pamięta: w deklaracjach, zapewnieniach o modlitwie, w tym całym „obyczaju wypominkowym”, ale kiedy przychodzi do konkretów, wtedy okazuje się, jak bardzo pamięć ta jest krótka. I dziurawa
Tomasz P. Terlikowski

Czego wolałbyś nie wiedzieć o Kościele w Polsce

Wielogodzinne rozmowy Ignacego Dudkiewicza z biskupami pokazują, jak płytkie są rozważania wielu z nich, jak mało pogłębione, jak hierarchowie są nieświadomi nie tylko zmian w świecie, ale nawet w codziennym życiu
Janusz Poniewierski

Nowe prezydium na nowe czasy

Objęcie funkcji członków prezydium KEP będzie miało w tym roku znaczenie nie tylko wizerunkowe. Nowo wybrane władze – chcąc nie chcąc – wezmą bowiem udział w wypracowywaniu nowego modelu relacji łączących państwo i Kościół.
Michał Jędrzejek

Dlaczego generacja Z odchodzi od Kościoła?

Najmłodsze pokolenie dorosłych Polaków (18–24 lata) jest wyraźnie mniej religijne od pozostałych, a dodatkowo ta religijność słabnie z roku na rok. Dlaczego tak się dzieje i jakie będą tego konsekwencje?
Janusz Poniewierski

Dzisiejsze pytania, wczorajsze odpowiedzi

Ciekawe, dlaczego – mimo religii w szkole i ponad 30 lat nieskrępowanego głoszenia Ewangelii – polscy katolicy mają braki w wiedzy teologicznej i nie czują się w Kościele u siebie. Czyżby znów winne były jedynie media i tzw. świat?
Agnieszka Piskozub-Piwosz

Wciąż katolicka, ale inaczej

W Irlandii czymś normalnym był wpływ biskupów na każdy aspekt życia: od ingerowania w zapisy konstytucji po zakaz sprzedaży tamponów. Po latach nic z tego nie zostało. Czy Kościół w Polsce czeka podobny los?
Janusz Poniewierski

Kościół wolny od polityki?

Zdumiewające, jak wiele jest w polskich biskupach lęku przed tym, co nowe, inne od tego, co dobrze znane. Jak łatwo przychodzi im dostrzeganie możliwych zagrożeń.
Janusz Poniewierski

Kościół listy pisze 

Warto czytać listy od ludzi mądrych. Mogą one nas budzić, dawać nadzieję, ostrzegać przed niebezpieczeństwem.
Janusz Poniewierski

Luterański „sobór” w Krakowie

Nie ulega dla mnie wątpliwości, że odbywające się w Krakowie Zgromadzenie Ogólne Światowej Federacji Luterańskiej było wydarzeniem istotnym dla współczesnego chrześcijaństwa. Szkoda, że miejscowa archidiecezja rzymskokatolicka zdawała się go nie zauważać.
Dominika Kozłowska

Dlaczego religie tak nienawidzą kobiet?

Zadałam sobie to pytanie po spotkaniu kobiet, które miało miejsce rok temu podczas zjazdu niemieckich katolików.
z Moniką Zuber rozmawia Anna Wilczyńska

Kościół ma podnosić z kolan

Pismo i tradycja nie są rozstrzygające, jeśli chodzi o określenie roli kobiet w Kościele. Znajdziemy w nich różne argumenty. Dlatego określając nasze stanowisko, musimy oprzeć się na tym, co mówi nam rozum i doświadczenie.
Zuzanna Flisowska-Caridi

U progu zmiany

Wspomnienia dawnych niepowodzeń, ale i nadzieja, że tym razem uda się osiągnąć jakąś zmianę – te uczucia towarzyszą feministycznie nastawionym katoliczkom podczas globalnego synodu.
z Tiną Beattie rozmawia Doma Matejko

Odrzucić zepsute formy religii

W Kościele zmiany potrafią trwać wieki, zanim rozsądek zwycięży nad dogmatami. Wystarczy spojrzeć na sprawę Galileusza. Wierzę, że z kwestią kobiet księży pójdzie szybciej.
Stanisław Lem

O nauce i wierze

Światopogląd naukowy moim zdaniem jest to sprawa całkiem prosta i chodzi o odpowiedź na szereg pytań umieszczonych w spójnym modelu; pytań tego rodzaju: skąd się wzięli ludzie, co jest ich losem, jak jest urządzony świat i skąd się wziął?
Janusz Poniewierski

Samarytanie

Kilka tygodni temu kard. Semeraro nazwał rodzinę Ulmów wzorem dla tych, którzy przyjmują uchodźców i imigrantów. Szkoda, że nie rozwinął tej myśli w Markowej w obecności twórców pytań referendalnych, ograniczając się jedynie do przypomnienia gościnności Polaków okazywanej Ukraińcom.
Janusz Poniewierski

Notatki z życia Kościoła

W wielu katolikach synod budzi nadzieję, ale są i tacy, którzy nie ukrywają lęku o przyszłość Kościoła. Niektórzy mówią wręcz o niebezpieczeństwie schizmy. W tym kontekście warto zadać pytanie o stanowisko, jakie zajmą jego polscy uczestnicy. O czym będą mówić? Za czym głosować?
Karol Kleczka

Zwykły człowiek?

Ta Biblia odłącza od tekstu element nadprzyrodzony – cuda nie są tu tak ważne, jak nauczanie o wolności, spotkanie z drugim człowiekiem, pokonywanie strachu.
Sławomir Żurek

Co zrobiliśmy z naszym chrześcijaństwem?

Przemoc fizyczna i symboliczna, antyjudaizm oraz nienawiść rasowa to główne wyznaczniki relacji chrześcijan do wyznawców judaizmu, których efektem było przyzwolenie na zagładę Żydów w wieku XX lub co najmniej bierność wobec niej. Sytuację odmienił dopiero II Sobór Watykański, nazywając antysemityzm grzechem.
Janusz Poniewierski

Dwa bratanki?

Wojna w Ukrainie stanowiła ważny kontekst podróży Franciszka na Węgry, choć trudno się nie dziwić, że na miejsce wygłoszenia apelu o pokój i okazania solidarności z uchodźcami papież wybrał akurat Budapeszt, a nie np. Warszawę, o samym Kijowie już nie wspominając.
z Agnieszką Kościańską rozmawia Michał Jędrzejek

Kościół, seks, reprodukcja

W latach 60. dokonywano w Polsce ok. 300–500 tys. aborcji rocznie. Biorąc pod uwagę, że większość społeczeństwa należała do Kościoła, duża część tych zabiegów była dokonywana przez katoliczki.
Janusz Poniewierski

Notatki z życia Kościoła

Jest czymś zdumiewającym, iż inicjatorom marszów przechodzących 2 kwietnia przez Polskę jakby nie przeszkadzało, że tego dnia chrześcijanie różnych wyznań obchodzili Niedzielę Palmową, podczas której w centrum uwagi powinien być przecież Ktoś zupełnie Inny
Przemysław Piwowarczyk

Przez historię po omacku

„Ciemniejący wiek” Catherine Nixey udaje historyczną pracę o chrześcijanach i schyłku świata klasycznego. W rzeczywistości to tendencyjna publicystyka.
Janusz Poniewierski

Myśliciel z wnętrza poetyckich metafor

Często sięgał do poezji Rilkego, Hölderlina i – przede wszystkim – Norwida. Z czasem specyficzny norwidowski styl stał się znakiem rozpoznawczym jego twórczości filozoficznej.
ks. Eligiusz Piotrowski

Prymat litery. Kłopoty z teologią Josepha Ratzingera

W „Duchowym testamencie” Benedykt XVI nie wspominał swoich nauczycieli ani mistrzów, ale trzech protestanckich teologów, wybitnych przedstawicieli metody historyczno-krytycznej. Dlaczego?
Janusz Poniewierski

Papież, który umiał odejść

Swoją decyzją o rezygnacji z urzędu papieskiego Benedykt XVI wstrząsnął posadami Kościoła rzymskokatolickiego i zapewnił sobie trwałe miejsce w jego historii.
Janusz Poniewierski

Poparzeni

Przywołując obraz Kościoła jako płonącego domu, jedni podkreślają konieczność gaszenia pożaru, drudzy natomiast myślą przede wszystkim o ratowaniu zagrożonych czy już „poparzonych” przez ogień i niemających siły uciekać.
Janusz Poniewierski

Kruszenie systemu

Podziwiam członków Kongresu Katoliczek i Katolików – za to, że im na Kościele ciągle zależy, że nadal traktują go jak swój dom. Że nie rezygnują z nadziei na możliwość zmiany.
Jan Wróbel

Między Wyszyńskim a Gombrowiczem

Jak prowadzić dialog, aby zobaczyć, że patriotyzm jest wartością zbliżającą, a nie wykluczającą?
Michał Jędrzejek

Ślady Galilejczyka

Ostatnie 250 lat badań historycznych niewątpliwie przyniosło lepsze zrozumienie Nowego Testamentu i Jezusa. Jednocześnie wciąż pojawia się pytanie, czy kolejni badacze nie projektują na przekaz ewangelii również własnych odczuć i przekonań.
Tomasz Polak

Między historią a zmyśleniem

Trwający dwa wieki spór o kluczową dla chrześcijaństwa kwestię rozumienia zmartwychwstania Jezusa i jego religijnych oraz systemowo-instytucjonalnych konsekwencji jest tylko w niewielkim stopniu obecny w świadomości tzw. zwykłych chrześcijan.
z ks. Eligiuszem Piotrowskim rozmawia Mateusz Burzyk, Michał Jędrzejek

Chrześcijaństwo bez cudowności

Zmartwychwstanie może po prostu oznaczać, że śmierć Jezusa nie poszła na marne, bo Jego przesłanie trwa i przez nie wciąż jest On obecny pośród swoich uczniów.
z Armandem Abécassisem rozmawia Szymon Łucyk

Jezus powraca do synagogi

Jezus nie zrewolucjonizował religii żydowskiej. W jego nauczaniu nie ma nic absolutnie nowego. Czerpał z tradycji, którą dobrze znał. Dziś lepiej czułby się w synagodze niż w kościele.
Kalina Wojciechowska

Zwyczajne życie Jezusa

Co wiemy o Jezusie przed trzydziestką, okresie życia słabo opisanym w ewangeliach? Jakie warunki panowały w jego rodzinnym domu? Gdzie się uczył i pracował? Dokąd podróżował? Czy zawarł małżeństwo?
Janusz Poniewierski

Terapia potrzebna od zaraz

Ratunkiem dla Kościoła w Polsce mogłaby być długa i bolesna terapia. Ale czy on jest na nią gotowy? Obawiam się, że to pytanie retoryczne.
z Hansem Joasem rozmawia Michał Jędrzejek

Kościół przyszłości

Pewien kardynał powiedział mi: „Próbowaliśmy już wszystkiego, nic nie pomaga. Ludzie nie chcą słuchać naszego przesłania”. Pomyślałem sobie od razu: „Powinieneś podać się do dymisji”. Ja wierzę, że chrześcijaństwo jest atrakcyjne i że takie pozostanie.
Henryk Woźniakowski

Stefana Wilkanowicza życie długie i owocne

To brzmi banalnie, ale w przypadku Stefana Wilkanowicza trudno znaleźć lepsze słowa. Żył długo – 98 lat – i wyjąwszy ostatni okres, w którym znajdował się pod troskliwą opieką sióstr Albertynek, a słabość ciała uniemożliwiła mu aktywne działanie, wciąż trudził się na wielu polach, które na kolejnych etapach swego życia uważał za najważniejsze.
Jacek Moskwa

Czyj jest papież?

Pius XII stał przed tym samym dylematem, z którym obecnie mierzy się Franciszek: wskazać zbrodniarza czy też piętnować samo zło, nie nazywając sprawcy po imieniu? Wybrał milczenie, które woła do nas głośno przez osiem dziesięcioleci, i nie zmieni tego fakt, że ukrywał prześladowanych Żydów w swoim własnym pałacu.
Janusz Poniewierski

Zmaganie o uczciwość

Do końca życia pozostała katoliczką, choć nie kryła swego rozczarowania Kościołem jako instytucją i była wobec niego mocno krytyczna. Kiedy pytano ją, dlaczego wciąż w nim trwa, odpowiadała, że chce i próbuje go zmienić.
Redakcja

Jędrzejek: dokąd idą osoby, które odeszły od Kościoła?

Najnowszy „Znak” pozwala pogłębić obraz tego z czym wiąże się odchodzenie z Kościoła. O numerze „Moje duchowe miejsce” opowiadał Michał Jędrzejek w podcaście Tomasza Terlikowskiego.
Michał Jędrzejek

Umysł świecki

Opowieści o sekularyzacji mają często wyraźne ideologiczne ostrze. Zwolennicy scjentyzmu wierzą, że religia zniknie pod naporem nauki. Konserwatyści utrzymują, że odejście od wiary to przejaw pychy i powierzchowności współczesnych ludzi. Z prawdą mijają się jedni i drudzy.
z Andrzejem Molendą rozmawia Dominika Frydrych

Szukanie duchowej strawy

Wielu dorosłych ma religijność dziecka. Rozwijają się w wielu sferach – społecznej czy intelektualnej – ale umierają z infantylnym wyobrażeniem o Bogu.
Katarzyna Rodacka

Odejścia

Sondaże pokazują wyraźnie – coraz więcej osób, zwłaszcza młodych, określa się jako niewierzące. Za tymi liczbami kryją się jednak konkretne historie, wahania, wątpliwości.
Andrzej Muszyński

Pilna potrzeba masy

Nie wiem ostatecznie, na ile religia jest ważna w moim życiu, wiem natomiast, że pytania, które stawia, obchodzą mnie bardziej niż cokolwiek innego. Zawsze widziałem w religiach wielką i jednocześnie zmarnowaną witalność.
Małgorzata Szumowska

Poczucie kontynuacji

Lubię, gdy metafizyka w kinie wyrasta bezpośrednio z ludzkiego świata, a nie gdzieś obok niego; gdy wyłania się nawet ze skrzeczącej zwyczajności.
Michał Rogalski

Dlaczego zostałem apostatą?

Odszedłem z kościoła, bo kompromitował się jako instytucja. Odszedłem, bo moja nieheteronormatywność była niechciana. Odszedłem, bo „życie wieczne w przyszłym świecie” to dla mnie żadna obietnica, tylko przerażająca groźba. Wszystko tak, wszystko prawda, ale… Nieustannie czuję w tym jakieś „ale”
Dominika Kozłowska

Głębia naszej egzystencji

Kiedy przed dekadą podejmowaliśmy tematy związane z nadciągającym kryzysem kościelnych instytucji, utratą zaufania do budowanych odgórnie form religijności i duchowości, wydawało nam się, że piszemy o możliwych zmianach może ze zbyt dużą pewnością.
Janusz Poniewierski

Umywanie rąk

W oświadczeniu kardynała nie ma ani słowa na temat ofiar pedofilii; nie ma przyznania, że zawinił „system kościelny”, dbający bardziej o własną reputację aniżeli o dobro człowieka; nie ma śladu poczucia winy, iż hierarchom Kościoła zabrakło wrażliwości moralnej i współczucia dla skrzywdzonych.
Siergiej Czapnin

Cerkiew rozłamana

Cerkiew dostawała od państwa nie tylko brudne pieniądze, ale po prostu zapłatę za krew. Patriarcha Cyryl ma na swoich rękach krew niewinnych ofiar tej wojny i zmyć tej krwi nie będzie już w stanie.
Janusz Poniewierski

Miejsce

Rozumiem względy ekonomiczne i prawo właścicieli do dysponowania swoim majątkiem. Niestety, czasem cierpią przy tym tzw. wartości wyższe – i w jakiś sposób trzeba je chronić. Byłoby dobrze, gdyby ludzie Kościoła, którzy lubią głosić kazania o tym, że trzeba raczej „być” niż „mieć”, starali się o tym pamiętać.
Janusz Poniewierski

Sen

„Nie o to naprawdę chodzi, że zaistniała w Kościele »era konstantyńska«, tylko o to raczej, że nie znalazła już prawie dostępu do rzymskiego katolicyzmu era renesansu, i że wszystkie kolejne ery nowożytne stawały mu się coraz bardziej obce”.