fbpx

Nauka

2207

Kultura

Świat

Rok
  • 2025
  • 2024
  • 2023
  • 2022
  • 2021
  • 2020
  • 2019
  • 2018
  • 2017
  • 2016
  • 2015
  • 2014
  • 2013
  • 2012
  • 2011
  • 2010
  • 2009
  • 2008
  • 2007
Piotr Oczko

Urok szuflad i szufladek

Po kilku tygodniach oglądania ogłoszeń w internecie nieoczekiwanie natrafiłem na skarb, o jakim nawet nie śniłem. Była to „sekretera kapelusznika”. Mebel z czasów Caspara Davida Friedricha, esencja gustu niemieckiego mieszczaństwa. Zachwycająca patyna przechowała dotyk dziesięciu pokoleń ludzi, których historii nigdy już nie poznam.
Michał Łuczak

Isola

Islandia na zdjęciach Michała Łuczaka jawi się jako kraina osób wytrwałych, pełnych uporu i hartu ducha, ale także żyjących w odosobnieniu od innych.
Artur Madaliński

Botanika smutku

Być może tylko w rwany, poszarpany sposób można o żałobie opowiadać, być może w tym czasie nie potrafimy rozwijać długich wypowiedzi, ciągnąć gadania w nieskończoność. Lepszy jest fragment, ułamek historii, przebłysk pamięci.
Marcin Stachowicz

A24 i lynchowski vibe

Bez kłopotu potrafię sobie wyobrazić alternatywną rzeczywistość, w której David Lynch rodzi się pod koniec lat 80., a jego debiut – „Głowa do wycierania" – trafia pod skrzydła A24. Następnie, z pomocą pieniędzy zainwestowanych przez studio, reżyser kręci adaptację Diuny – niedrogą i art-house’ową, ale uznawaną za najlepszy film science fiction w historii.
Diana Dąbrowska

Od odosobnienia do samotności

„Pies i Robot" (2023) to nie tylko wzruszająca opowieść o istocie przyjaźni i akceptacji trudów życia, ale też przenikliwa refleksja o samotności we współczesnym świecie.
SeongJoon Cho

Królestwo Ostryg

O ile w innych częściach świata ostrygi są produktem luksusowym, o tyle w Korei w okresie zimowych zbiorów (od października do marca) stają się powszechnie dostępne.
Marcin Krasnowolski

Socjolog na usługach kina

Kiedy w 2019 r. Parasite zbierał na świecie kolejne nagrody: od Złotej Palmy po Oscary, Bong Joon-ho stał się najgłośniejszym reżyserem świata. Zainteresowani kinem azjatyckim wiedzieli, że film ten jest idealnym podsumowaniem 20 lat Nowego Kina Koreańskiego, w ekscytujący sposób łączącego rozrywkę z dosadnym komentarzem społecznym.
z Katarzyną Minkowską rozmawia Agata Dąbek

Gra spojrzeń

W „Scenach z życia małżeńskiego" bohaterowie oglądają w teatrze „Norę" Henryka Ibsena, sztukę, która kiedyś była bardzo aktualna, wręcz obrazoburcza. Wychodząc z teatru, oboje mówią: zestarzało się to, prawda? Ja mam podobnie, kiedy myślę o ich związku.
Maria Karpińska

Każda nieszczęśliwa rodzina

Od sag rodzinnych nie sposób się oderwać. Ich bohaterów poznajemy w końcu nieraz lepiej niż członków własnej familii, do których myśli i sekretów nie mamy dostępu.
Diana Dąbrowska

Uwięzieni w kropce

„Samotnie na plaży pod wieczór" (2017) to przykład filmowej maestrii jednego z najciekawszych współczesnych koreańskich reżyserów – Honga Sang-soo. Poetycka opowieść o uciekającej przed uczuciowością młodej aktorce czaruje nas wdziękiem i zachwyca autentyzmem.
Urszula Honek

Pele-mele. Odpowiada: Urszula Honek

„Znakowe” pele-mele stworzyliśmy,
by zaczerpnąć inspiracje od ciekawych ludzi: jak pracować, co czytać, na co zwracać w życiu większą uwagę. A także kogo warto lepiej poznać – zaproszona osoba sama nominuje kolejną do odpowiedzi na nasze pytania.
Greg Baker

Kraj winorośli

Nie kojarzymy Chin z produkcją wina, choć pierwsze ślady alkoholu tworzonego z fermentowanych winogron w tym kraju pochodzą sprzed 9 tys. lat.
Piotr Oczko

Niedźwiedź i miś

Groźny niedźwiedź stopniowo poddawał się antropomorfizacji i infantylizacji. Zwierzęcy pysk przekształcił się w okrągłą twarz o niemowlęcej fizjonomii z dużymi oczkami i małym noskiem. Dlatego właśnie pluszowe misie wydają się godne zaufania i przyjazne – aż chce się je przytulić.
Diana Dąbrowska

Pięknie czy prawdziwie?

„Dni wina i róż" z 1962 r. to na pierwszy rzut oka jeden z najbardziej nietypowych filmów w bogatym dorobku Blake’a Edwardsa – króla szalonych i frywolnych komedii, twórcy kultowego cyklu o Różowej Panterze i „Śniadania u Tiffany’ego" z ikoniczną rolą Audrey Hepburn.
Joanna Tracz

Z winylu i z kompakt dysku

Można zobaczyć w rapie poezję i opisywać go jak awangardowe utwory. Można dostrzec w nim sięganie do źródeł liryzmu i podobieństwo do pieśni Homera. Rap nie prosi jednak o legitymizację kultury wyższej ani o naukowe analizy.
Stefan Diller

Na powierzchni

Mikroskopia elektronowa (SEM) pozwala wykonać fotografie tak wysokiej jakości, że widoczne stają się na niej niedostrzegalne gołym okiem szczegóły i wzory (powiększenie do 200 tys. razy).
z Martą A. Zygadło i Kają Wesołek­‑Podziemską rozmawia Agata Dąbek

Poczekaj. O dotyku na scenie

Żeby zagrać scenę w bliskiej fizyczności, kiedy klatka piersiowa przylega do drugiej klatki piersiowej, a biodra do bioder, konieczna jest świadomość tego, czego moje ciało potrzebuje i jakie wysyła mi sygnały, bo ciało nigdy nie kłamie.
Katarzyna Bik

Smutek mistrzyni

Boznańska jest chyba najpopularniejszą polską artystką. Namalowała ponad 800 obrazów, poświęcono jej wiele wystaw i książek. Kim była naprawdę? Zgorzkniałą starą panną, dziwaczką i ekscentryczką żyjącą wśród myszy i innych zwierząt? A może genialną i pewną siebie artystką, uroczą i towarzyską damą?
Michał Przeperski

Nisza dla geniusza

Zachwycał krakusów, olśniewał warszawiaków. Zadawał szyku w teatrach niemieckich, szwajcarskich i włoskich. Był kometą, która wdarła się na nieboskłon polskiej kultury, a następnie zbyt szybko z niego zniknęła. Od śmierci Konrada Swinarskiego mija w tym roku 50 lat.
Diana Dąbrowska

Na skraju prawdy rośnie dotyk

W nagrodzonym Złotym Niedźwiedziem „Touch me not" (2018) bohaterowie mierzą się w odważny sposób z ograniczeniami własnej cielesności i paraliżującym wstydem. Dotyk jest tutaj środkiem poznawania świata, źródłem cierpienia i bólu, ale potrafi być także kluczem do wyrażania uczuć, w tym miłości.
Anna Marchewka

Mocne, kruche, troskliwe

"Siłaczki", wystawa, którą oglądać można w krakowskiej Kamienicy Hipolitów, odwołuje się do utworu Stefana Żeromskiego. Dokonuje przy tym jednak znaczących przesunięć. Liczba pojedyncza zmienia się w mnogą. Ideowo zorientowanych, „szalonych” kobiet było więcej.
Artur Madaliński

Calvino: projekt literatura

Od społecznie wrażliwego intelektualisty po chłodnego obserwatora rzeczywistości, od zadziornego lewicowca do literackiego cybernetyka – tę ewolucję widać wyraźnie w zbiorze I na tym koniec.
Hospital de Bonecas

Troska o przedmioty i siebie nawzajem

Hospital de Bonecas to rodzinna firma podejmująca się napraw zabawek i muzeum w Lizbonie opisywane w europejskiej prasie ze względu na wrażliwą postawę wobec przedmiotów z dzieciństwa.
z Karlem Ove Knausgårdem rozmawia Karol Kleczka

Moje dzieci nie należą do mnie

Nigdy nie napisałbym „Mojej walki", gdybym równolegle nie zajmował się małymi dziećmi. Ich obecność, paradoksalnie, pomogła mi w ukończeniu książki. By pracować, musiałem łapać każdą chwilę w przerwach między opieką nad nimi. Dzięki temu obniżyłem swoje oczekiwania wobec tekstu i wobec samego siebie.
Rafał Księżyk

Dziwna rzecz

Rok 1984 był przełomowy dla polskiej muzyki rockowej. To wtedy do głosu doszła nowa fala z prowincji. Łańcut, Rzeszów, Puławy, Bydgoszcz. To one są tłem tej opowieści.
z mayfield brooks rozmawia Karolina Graca

Dekomponowanie rzeczywistości

Postrzegam swoją sztukę jako wyraz aktywizmu. Myślę o sobie jak o detektywie, który zawsze kopie głębiej i szuka odpowiedzi.
Maria Karpińska

Jesteśmy w lesie

Książki Catton i Groff stronią od efektu Bambiego, ale w równym stopniu wystrzegają się obrazu złowrogiego, prześladującego wędrowców lasu z ludowych baśni. Zieleń w tych powieściach zachowuje wyważoną obojętność i – w przeciwieństwie do człowieka zanurzonego we własnych grach i gierkach – jest prawdziwa.
Diana Dąbrowska

Polowanie na geniusza

„Przedszkolanka” Sary Colangelo to nie tylko drapieżna opowieść o wykraczającej poza normy relacji między opiekunką a uczniem, ale również ważny głos o perspektywie dorosłych na sprawczość dzieci.
Nature Picture Library 

Ptasi taniec

Późna jesień lub zima to najlepsza pora, by o zmierzchu zaobserwować i usłyszeć zjawisko zwane murmuracją, czyli ptasim wirowaniem.
z Dominiką Feiglewicz-Penarską rozmawia Agata Dąbek

Język migowy może być głośny

Wciąż dominuje pogląd, że osoba g/Głucha, po pierwsze, na pewno więcej widzi, a po drugie, na pewno nic nie słyszy, nie odbiera bodźców dźwiękowych, co oczywiście jest nieprawdą, bo poziom słuchu jest zawsze różnorodny, jedni mają większy ubytek słuchu, inni mniejszy.
Piotr Szaradowski

Historie ukryte pod podszewką

Zdecydowana większość naszych ubrań powstała z wyraźnych potrzeb, w konkretnym czasie i kulturowym kontekście, a nie z myślą o wybiegu
Diana Dąbrowska

Pan od ciszy

Jak pisała Dorota Terakowska: „Jest (…) kilka odmian ciszy; najlepsza jest ta, która zapada z wyboru człowieka, a nie przeciw niemu”. Jedni w tym stanie „dźwiękowej pustki” upatrują źródła równowagi i spokoju, drudzy zaś – samotności czy smutku. A czego w ciszy doszukuje się główny bohater debiutu Michaela Tyburskiego „Brzmienie ciszy” (2019)?
Maria Karpińska

Pisarski dinozaur

Status Maria Vargasa Llosy w Peru jest dla nas trudny do wyobrażenia. W Polsce pisarze, poza może Olgą Tokarczuk i Szczepanem Twardochem z pojedynczymi wypowiedziami, trzymają się dala od bieżącej polityki. Llosa tymczasem powiązał z nią swoją literacką karierę.
Diana Dąbrowska

Egzystencjalna wymiana ognia

Ktoś kiedyś powiedział, że Nowy Jork byłby idealnym miejscem, jeżeli kiedykolwiek zostałby dokończony. O tym nieustającym „stanie zawieszenia”, obietnicach „nowego początku”, pragnieniach i klęskach opowiedzieli w „Frances Ha" (2012) Noah Baumbach i Greta Gerwig.
Filip Wolak

Z perspektywy chmur

Widok uzyskany podczas lotu Cessną 172 na wysokości ponad 3 km porządkuje znany świat w struktury i wzory na co dzień niedostrzegalne.
Michał Oleszczyk

Odcisk w podświadomości

Nie ma drugiego miasta, które tak mocno zdominowałoby popkulturę i w podobnym stopniu pobudzałoby aspirację zarówno artystów, bankierów, jak i ludzi mody. Nowy Jork ciągle się zmienia. Uczy pokory i dodaje odwagi. Każdemu daje się poznać inaczej. Przede wszystkim jednak stanowi obietnicę: większych możliwości, niezależności i lepszego życia.
Gregory Michenaud

Rodziny polskich Romów

Pomysł realizacji tego fotograficznego projektu narodził się prawie dwie dekady temu.
Andrzej Chyra

Pele-mele: Andrzej Chyra

„Znakowe” pele-mele stworzyliśmy, by zaczerpnąć inspiracje od ciekawych ludzi: jak pracować, co czytać, na co zwracać w życiu większą uwagę. A także kogo warto lepiej poznać – zaproszona osoba sama nominuje kolejną do odpowiedzi na nasze pytania.
Diana Dąbrowska

Na rozdrożu pokoleń

W świecie Yasujira Ozu od zawsze królowały prostota i codzienność. Mistrz subtelnych obserwacji stworzył w swoich filmach cały atlas przeżyć różnych pokoleń. Dziadkowie, rodzice i wnuki toczą tu ze sobą niełatwy dialog.
Olga Szmidt

Skóra zdjęta

Relacje Doroty Masłowskiej z publicznością można by opisać zapożyczonymi tytułami. W mniej intensywnych momentach: „polskie drogi”; w tych najtrudniejszych: „polskie piekło”.
z Cezarym Tomaszewskim rozmawia Agata Dąbek

Komponowanie teatru z czułością

Teatr to muzyka, nawet jeśli doświadczamy go jako całkowitej ciszy. Rytmy ciał, ich pozycje, oddechy, nawet nicnierobienie, kropla spadająca – to wszystko jest muzyką, moim zadaniem jest zaś reżyserowanie tego albo, precyzyjniej – komponowanie. Myślę, że mógłbym podpisywać się jako kompozytor teatru
Carole Angier

Prawdziwy Austerlitz

Czy W.G. Sebald przywłaszczył sobie czyjąś biografię, pisząc Austerlitza, jedną z najsłynniejszych powieści ostatnich dekad? A może zrobił jedynie to, co zawsze robią pisarze?
Maria Świątkowska

Zejście do piwnicy

Dorobek Mateusza Pakuły jawi się jako konsekwentnie budowana całość. Funkcję powtórzeń w jego twórczości można odczytywać w kluczu traumatycznym – i to nie tylko na poziomie intymnym, ale też jako sposoby przejawiania się traumy historycznej.
Maria Karpińska

Więcej radosnej ciekawości

Większość dziecięcych aktywności oparta jest na zasadach, bez nich bowiem, jak mawiają sami zainteresowani, „nie ma zabawy”.
Diana Dąbrowska

Epitafium dla terierki

„Serce psa" (2015) to niezwykle osobisty esej filmowy, w którym Laurie Anderson mierzy się z traumą po stracie najbliższych, w tym ukochanej terierki Lolabelle Lolabelle była dla Laurie niczym córka.
Joanna Mrówka

Targi zwierząt w Tunisie

Fotografia uliczna, choć często ceniona mniej niż dokumentalna czy podróżnicza, ma moc ukazywania piękna zwykłych miejsc i ludzi
Karol Pałka

Spa Island

Projekt "Spa Island" to fotograficzna opowieść o architekturze słowackich uzdrowisk. Kultura wodno-lecznicza jest częścią słowackiego stylu życia od setek lat. Na terenie tego niewielkiego kraju znajdowały się już rzymskie łaźnie.
Ewa Hryniewicz-Yarbrough

Zbigniew Herbert radzi, jak podróżować z małym budżetem

Jak podróżować intensywnie mimo ograniczeń budżetowych? Radzi Zbigniew Herbert
Diana Dąbrowska

Wiara w przyszłość

Co się myśli o życiu, będąc u jego kresu? – pyta twórca Młodości
Kasia Lins

Pele mele | Kasia Lins

„Znakowe” pele-mele stworzyliśmy, by zaczerpnąć inspiracje od ciekawych ludzi: jak pracować, co czytać, na co zwracać w życiu większą uwagę. A także kogo warto lepiej poznać – zaproszona osoba sama nominuje kolejną do odpowiedzi na nasze pytania. Odpowiada: Kasia Lins