fbpx

Tag: poezja

Wojciech Bonowicz

Moi, Mistrzowie: Anna Świrszczyńska

„Pieśń pełni” należy do grupy wierszy ekstatycznych. Cielesność jest w nim przeżywana jako źródło szczęścia i coś, co łączy jednostkę z całym wszechświatem.

Małgorzata Lebda

Deszcz alfabetów: Ivan Davydenko

Trudno mi precyzyjnie określić, co się w przestrzeni tych wierszy wydarza. Intuicyjnie czuję, że wiele i intensywnie.

Wojciech Bonowicz

Moi, mistrzowie: Karina Caban

Jak dalece możemy, powinniśmy wpuścić do naszego świata innych, opowiedzieć im o naszych traumach i o tym, jak próbujemy sobie z nimi poradzić? Czy wiersz potraktowany jako świadectwo może się dziś obronić?

Małgorzata Lebda

Deszcz alfabetów: Zofia Bałdyga

Zofia Bałdyga to poetka czuła na język w niemal badawczy sposób. Patrzy w niego i używa go po nowemu, odważnie, a czasem też z dozą nieufności (jako tłumaczka wie najlepiej, że potrafi zwodzić).

Teresa Walas

Wisławy Szymborskiej biografie alternatywne 

Poszukajmy w rzeczywistym życiorysie noblistki możliwych miejsc biograficznego rozwidlenia, proponując inne potencjalne wersje jej życia.

Wojciech Bonowicz

Moi, mistrzowie: Jakub Pszoniak

Wiersz lament pochodzi z drugiej książki poetyckiej Jakuba Pszoniaka, zatytułowanej lorem ipsum (Kołobrzeg 2022). Zgromadzone w niej utwory autor podzielił na trzy części, zatytułowane znacząco – „W”, „Z” i „ZZA”.

Małgorzata Lebda

Deszcz alfabetów: Bianka Rolando

Przyglądam się książkom poetyckim w nowym ułożeniu biblioteki w domu w Beskidzie Sądeckim. Wspaniałe jest to, że noszą ślady minionych lektur, że przypominają mi okoliczności wcześniejszych czytań.

Wojciech Bonowicz

Moi, mistrzowie: Maciej Bobula

W idylli, którą opisuje Bobula, ludzie żyją chwilą, celebrując wspólne „teraz”, i mają właściwie nieograniczone pokłady cierpliwości, a zamiast dać sobie „po twarzy” dają sobie „po żelku”.

Małgorzata Lebda

Deszcz alfabetów: Grzegorz Wróblewski

Przyznaję: po wiersze Grzegorza Wróblewskiego sięgam często i z poczuciem czekającej mnie każdorazowo przygody.

Wojciech Bonowicz

Moi, mistrzowie: Klaudia Pieszczoch

Ostatni wiersz w książce jest, powtórzę, pewnym zaskoczeniem. To właściwie bardzo prosty rysunek, a dokładniej – trzy proste szkice.

Julia Fiedorczuk

Jeż na autostradzie: Justyna Kulikowska

Powiedzieć, że poetka wybija na pierwszy plan materialność języka, to banał, ale nie mogę tego nie powiedzieć.

Wojciech Bonowicz

Moi, mistrzowie: Urszula Kozioł

Kluczowy jest tu obraz znalezienia się „za burtą” – bycia niesłyszaną, niedostrzeganą, nieuczestniczenia w tym, co się dzieje na statku życia. Odruchowo mielibyśmy ochotę zinterpretować go jako przejaw poczucia, że jest się izolowaną, odrzuconą przez własne środowisko. Ale jeśli przyjrzeć się mu uważniej, nietrudno dostrzec, że chodzi tu o coś głębszego.

Michał Choiński

Rodzimy się śmiertelni

Na pytanie: „Czemu piszesz?”, Louise Glück udzieliła krótkiej, ale i treściwej odpowiedzi: „Gdy piszę, czuję, że żyję, a gdy nie piszę, nie czuję, że żyję”.

Julia Fiedorczuk

Jeż na autostradzie: Miłosz Biedrzycki

Gdyby w ludzkim mówieniu chodziło o przekazywanie konkretnych treści, nie bylibyśmy tak gadatliwi. Gdyby w pisaniu chodziło o konkretne „przesłanie”, literatura nie byłaby taką dobrą zabawą.

Wojciech Bonowicz

Moi, mistrzowie: Piotr Sommer

W jaki to „inny czas” przenosi nas wiersz Piotra Sommera, zaczerpnięty z jego najnowszej książki zatytułowanej „Lata praktyki” (Poznań 2022)?

Przemysław Michalski

Zaproszenie na ucztę

John F. Deane dowodzi, że można uprawiać poezję religijną wolną od artystycznie przewidywalnej i emocjonalnie banalnej dewocji.

John F. Deane

Piosenka szczygła

Oto stara waga z języczkiem i dwiema szalami: na jednej połóżmy okropieństwa wojny. Na drugiej piękno, miłość, proroctwo. Niestety, od zarania dziejów odważnik po stronie wojny jest zawsze najcięższy. Zadaniem nas wszystkich jest umieścić na przeciwnej szali najlepsze, na co stać ludzkość.

Julia Fiedorczuk

Bunt królików doświadczalnych

Puwalska balansuje między „masz” a „nie masz”. Spora część ludzkiego istnienia na Ziemi – biało pożyłkowanej marmurowej kulce – sprowadza się właśnie do tego.

Wojciech Bonowicz

Moi, mistrzowie: Zuzanna Bartoszek

Czy wyzwolenie jest możliwe? Tak, ale tylko w wyobraźni, zdaje się mówić poetka. W realnym świecie wszystko „jest już od dawna odlane i za małe”.

Małgorzata Lebda

Ruch przeciwko utracie

Chcę biegać na swoich warunkach, wybierać trasy pozbawione oznaczeń, kierować się tym, w jaki sposób prowadzą mnie ukształtowanie terenu, linia rzeki czy potoku, warunki atmosferyczne czy to, co podpowiada mi ciało.

Julia Fiedorczuk

Opukiwanie pustki

„Puste przeloty” można czytać figuratywnie (podobnie jak „puste przebiegi”) jako opis działania o nikłej sensowności, za to generującego dużo dosłownego lub metaforycznego szumu, można tę frazę przyłożyć do języka, który wobec braku jednoznacznego zakotwiczenia w jakiejś rzeczywistości wysuwa się na pierwszy plan.

Wojciech Bonowicz

Moi, mistrzowie: Serhij Żadan

Nie wiem, czy powinno się dziś pisać o literaturze – w szczególności o literaturze ukraińskiej, która powstała w odpowiedzi na doświadczenia wojenne ostatnich lat – w taki sposób jak zwykle, tzn. dokonując rozbioru wiersza, komentując jego strukturę, wskazując węzłowe punkty itd. A jednak nawet w najstraszniejszym kontekście literatura pozostaje literaturą, tzn. konstrukcją, i może właśnie to, w zderzeniu z wojenną machiną dekonstrukcji, robi największe wrażenie.

Julia Fiedorczuk

Brenda Hillman: przeciw apokalipsie

Hillman jak zwykle zwraca się ku światu pozaludzkiemu, usuwając ludzki podmiot na margines wiersza. Inne istoty nigdy nie są w jej poezji przedmiotami opisu, traktuje je podmiotowo, uznając istnienie ich światów – bliskich, ale niemożliwych do przeniknięcia.

Monika Świerkosz

Polskie fantazje kolonialne

Mistyfikacja została zaplanowana w sposób niemal doskonały – antologia „poezji murzyńskiej” Niam niam rozesłana na uniwersytety i do redakcji czasopism doczekała się kilku pochlebnych recenzji.

Wojciech Bonowicz

Moi, mistrzowie: Urszula Honek

Wartością nadrzędną wydaje się tutaj samo trwanie. Może to brzmieć jak paradoks: w końcu w wierszach Honek opowiada się przede wszystkim o odchodzeniu, żegnaniu, utracie, nieobecności. A jednak to trwanie – trwanie jako takie, jako przeciwieństwo wyczerpania i przemijania – wysuwa się w nich ostatecznie na plan pierwszy.

Anna Arno

O Adamie Zagajewskim: już nikt nas nie wyręczy

Jest za wcześnie, by wspominać Adama Zagajewskiego. Mam wrażenie, że wyszedł na spacer, ogląda książki w witrynie księgarni, w kawiarni czeka na spotkanie.

Julia Fiedorczuk

Jeż na autostradzie: Emilia Konwerska

Dawno, dawno temu możliwe było pisanie wierszy konfesyjnych, czyli takich, w których poetyckie „ja” zwracało się do czytelnika bądź czytelniczki w sposób naśladujący intymność szczerej rozmowy.

Julia Fiedorczuk

Jeż na autostradzie: Łukasz Jarosz

Wiersz Jarosza czytam jako opowieść o budzeniu się do świadomości, że zwierzęta są istotami czującymi podobnie jak ludzie.

Wojciech Bonowicz

Moi, mistrzowie: Agata Puwalska

Bursa ma wielkie szczęście: w każdym pokoleniu znajduje kogoś, kto decyduje się podjąć z nim rozmowę. Do tej rozmowy dołącza teraz Agata Puwalska.

Julia Fiedorczuk

Jeż na autostradzie: Joanna Bociąg

Są poeci jak Whitman czy Ginsberg, którzy upodobali sobie długie, melodyjne frazy, zdania przelewające się z wersu do wersu, ograniczone tylko możliwościami ludzkiego oddechu, piętrzące obrazy, wciągające swoich czytelników w ekstatyczne ciągi skojarzeń, jakby pisali pod dyktando jakiejś potężnej siły – np. pragnienia. I są tacy, którzy układają słowa oszczędnie, wysuwając na pierwszy plan nie brzmienie, lecz wygląd wiersza na stronie. Żadna z tych skłonności nie jest w moim odczuciu lepsza ani gorsza od drugiej, odnotowuję tylko, iż te dwa impulsy – brzmieniowy i wizualny – istnieją (w obrębie wiersza wolnego) i rozwijają się w różne poetyki.

Magdalena Kargul

Procesualność straty

Nie sposób wyczuć w tej książce debiutanckiej tremy i łatwo wybaczanych pierwszym książkom potknięć.

Wojciech Bonowicz

Moi, mistrzowie: Julia Hartwig

Spośród licznych wierszy Julii Hartwig najbardziej lubię jej americana. Pisała je w rożnych momentach życia, najwcześniejsze pochodzą z lat 70. ubiegłego wieku, ostatnie – jak ten, który wybrałem – z końca dziesiątej dekady. Inspiracją były kolejne pobyty w Stanach Zjednoczonych, owocujące nie tylko własnymi wierszami, ale też przekładami z poezji amerykańskiej.

Julia Fiedorczuk

Jeż na autostradzie: Marcin Podlaski

Lubię skondensowane obrazy, które zdarzają się w poezji Podlaskiego. Lubię pierwszy wers tego wiersza, gęsty pod względem brzmienia i treści, esencjonalny, ultraoszczędny.

Krystyna Miłobędzka

Wewnętrzna zgoda na świat

Wczoraj zachwycała mnie cisza, jutro może znajdę jakąś muzykę, która będzie właśnie tą jedyną i zachwycającą. Zachwyt przynosi zupełne zamieszkanie tutaj, gdzie się jest. Zgodę na wszystko, co się zdarza.

Wojciech Bonowicz

Moi, mistrzowie: Antonina Tosiek

Debiut ten na pewno nie przejdzie bez echa, także ze względu na problematykę, którą podejmuje młoda autorka.

Redakcja

Autorki i autorzy miesięcznika z nominacjami do Nagrody im. Wisławy Szymborskiej

Kapituła Nagrody im. Wisławy Szymborskiej ogłosiła listę nominowanych za lata 2019 i 2020. Wśród wyróżnionych znaleźli się m.in. Justyna Bargielska, Urszula Zajączkowska, Adam Kaczanowski i Jakub Kornhauser. Ich teksty publikowaliśmy na łamach miesięcznika „Znak”.

Henryk Woźniakowski

Litota Adama Zagajewskiego

Inaczej czyta się dzieło poety za jego życia, inaczej zaś kiedy ręka losu stawia kropkę. W momencie publikacji moją uwagę przyciągała w wierszach Adama raczej strona życia i jego epifanii, choć także świadomość czającej się grozy. Teraz dopiero widzę, jak wiele czujnej uwagi Adam poświęcał zawsze zwycięskiemu partnerowi życia – śmierci, i jak śmiało spoglądał w jej żółte oczy

Wojciech Bonowicz

Moi, mistrzowie: Adam Kaczanowski

W polszczyźnie słowa „zabawić”, „zbawić” i „zabić” są sobie brzmieniowo bardzo bliskie.

Julia Fiedorczuk

Jeż na autostradzie: Barbara Klicka

A gdyby – trzymając się tej przestrzennej metafory – odwrócić topografię i założyć, że prawda jest ulokowana na wierzchu? W naskórku, nie w trzewiach?

Wojciech Bonowicz

Moi, Mistrzowie: Anna Kamieńska

W 2020 r. minęła 100. rocznica urodzin Anny Kamieńskiej. Autorka należała do pokolenia, które wiele w literaturze polskiej znaczy.

Julia Fiedorczuk

Jeż na autostradzie: Gość-inność

Powiedzieć, że czas jest trudny, to nic nie powiedzieć. Listopad, od kilku dni prawie nie wychodzi słońce, szkoły zamknięte, uczelnie zamknięte, restauracje i bary zamknięte i strach otwierać gazetę, tak rzadko wiadomości tej jesieni bywają krzepiące. Sięgam po wiersze Sośnickiego z silniejszym niż zwykle poczuciem nietrwałości wszystkiego, w tym samej siebie, zagrzebuję się w starych, dobrze znanych tomach i robi się lepiej, nie weselej, ale jakby jaśniej, mniej obco.

Kinga Dawidowicz

Chłodna precyzyjność

Antologia wierszy południowych sąsiadek jakby na przekór wszystkim skojarzeniom związanym z Czechami ciąży ku innemu kierunkowi. Odsyła w stronę północnego nieba, powietrza, zimnego morza.

Julia Fiedorczuk

Jeż na autostradzie: Gerardo Beltrán

Wiersz to maszynka zrobiona ze słów” – napisał kiedyś William Carlos Williams. Ta chwytliwa definicja zdaje się wybijać na pierwszy plan kilka interesujących z naszego punktu widzenia kwestii.

Wojciech Bonowicz

Moi, mistrzowie: Maciej Robert

Wiersze Macieja Roberta z jego najnowszej książki Superorganizm (Poznań 2019) są, poza kilkoma wyjątkami, narracyjne, opowiadane.

Wojciech Bonowicz

Moi, Mistrzowie: Anna Adamowicz

Wiersz Anny Adamowicz, pochodzący z jej drugiej poetyckiej książki, zatytułowanej „Animalia” (2019), z pozoru oparty jest na jednej tylko scenie, nawiązującej do konkretnego historycznego wydarzenia. Jesienią 1984 r. w jednym z kalifornijskich szpitali przeprowadzono operację przeszczepienia niemowlęciu serca młodego pawiana.

Julia Fiedorczuk

Jeż na autostradzie: Cezary Domarus

Przeznaczenie i jego szajka bazuje na paradoksach. Można jednocześnie czekać i nie czekać? Każdy, kto kiedykolwiek doświadczył uczuć wobec innej istoty, wie, że często właśnie tak bywa. Czy można jednocześnie rozumieć i nie rozumieć? Właściwie nie można inaczej.

Alina Świeściak

Awangarda nas wyzwoli. Czytanie poezji najnowszej

2019 był rokiem bardzo dobrych debiutów i mocnych projektów postawangardowych. Wyobrażam sobie jednak, że ktoś inny mógłby opowiedzieć o tym zupełnie inną historię, awangardy nawet nie zauważając.

Wojciech Bonowicz

Moi, mistrzowie: Joanna Oparek

Mocne skóry, białe płótna (Mikołów 2019) – taki tytuł nosi najnowszy tom Joanny Oparek, z którego pochodzi wiersz Jeleń. „Mocne” to słowo, którego nie sposób uniknąć, kiedy zamierza się pisać o tej poezji.

Julia Fiedorczuk

Jeż na autostradzie: Nijolė Miliauskaitė

Nijolė Miliauskaitė (1950–2002), znana w Polsce z wyboru wierszy Pokój bez wstępu (tłum. Alina Kuzborska i Agnieszka Rembiałkowska, Pogranicze 2017), była jednym z najoryginalniejszych zjawisk w poezji litewskiej końca XX w.

Wojciech Bonowicz

Moi, mistrzowie

Ten krótki utwór otwiera ostatni tom wierszy Piotra Florczyka, poety i tłumacza mieszkającego od wielu lat w Stanach Zjednoczonych i tworzącego równolegle w dwóch językach. Tom nosi tytuł Dwa tysiące słów (2019) – i do znaczenia tego tytułu jeszcze na koniec powrócę.