Spis treści 789

Luby

W Stacji: Literatura prezentujemy nowe opowiadanie Pawła Sołtysa. Tekst do przeczytania w papierowym wydaniu miesięcznika „Znak”. A oto krótki wywiad przeprowadzony z autorem.

Font Strajk

Już na początku listopada, po kilkunastu dniach protestów, powstał font inspirowany transparentami pojawiającymi się na manifestacjach w całym kraju.

Moi, Mistrzowie: Anna Kamieńska

W 2020 r. minęła 100. rocznica urodzin Anny Kamieńskiej. Autorka należała do pokolenia, które wiele w literaturze polskiej znaczy.

Wieczna debiutantka

Nadal cierpię na deficyt wiedzy o Eleonorze Kalkowskiej. Głód życia to jedyny wydany po polsku utwór prozatorski autorki.

Literatura to kwestia przetrwania

Obudzę się na Shibui to historia o potędze pasji, śledztwo i romans w klimacie young adult. Ale przede wszystkim jest to opowieść o szukaniu siły w literaturze.

Dom swojej opowieści

Przyjaźń ośmioletniej Elisabeth i emerytowanego autora piosenek Daniela zaczyna się, gdy dziewczynka właśnie o nim pragnie przygotować pracę domową na temat tego, co to znaczy być sąsiadem. Choć matka mówi o Danielu „stara ciota”, Elisabeth jest przekonana, że warto się z nim zapoznać.

Dryf z kursu rozpaczy

Jim przybywa z samotnego domu na Alasce do Kalifornii, by… Właściwie po co? Pomóc sobie? Znaleźć spokój ducha? A może utwierdzić się we wcześniejszym zamiarze i rozliczyć ze światem, który już zdecydował się opuścić? Myśl o samobójstwie zakorzeniła się w blisko 40-letnim mężczyźnie tak mocno, że nie wiadomo, czy spotkania z bratem Garym, dziećmi, byłymi żonami, rodzicami i przyjaciółmi cokolwiek zmienią.

Laboratorium literaturoznawcy

Zwrot przez współczesną to zbiór artykułów naukowych poświęconych istotnym dla Żychlińskiego pytaniom dotyczącym diagnozy współczesnej prozy światowej w zakresie kategorii postępu oraz nieoczywistych związków prawdy i fikcji w literaturze

Inspirujący Kołakowski?

Mentzel świetnie zna twórczość Kołakowskiego. Był autorem wywiadu rzeki z filozofem i redaktorem wielu tomów jego pism. Przygotowana przez niego biografia to z jednej strony przystępna opowieść dla szerszego grona czytelników, a z drugiej – oryginalna interpretacja niektórych życiowych zakrętów Kołakowskiego.

Lustro historii

Cywilizacje Laurenta Bineta są uchronią, w której odwrócono losy historii człowieka. Indianie stają się w niej konkwistadorami i dokonują kolonizacji Europy.

Polscy Żydzi komuniści. Wykorzenieni i wygnani

Wbrew stereotypowi żydokomuny to pokolenie nie składało się jedynie z żydowskich inteligentów. Nie wywodziło się wyłącznie z zamożniejszych, lepiej wykształconych żydowskich domów początków XX w.

Usłyszeć głos katoliczek

Gdy jedne katoliczki uczestniczą w Strajku Kobiet, inne świadomie wybierają postawę konserwatywną. Walka o autonomię może przyjmować różne formy.

Co mi zrobił patriarchat?

Bardzo trudno wyrasta się na kogoś, w kim jest siła i pewność siebie. To egzotyczne wartości, które skutecznie eliminuje wychowanie dziewczynek do bycia grzecznymi i ciągłe przywoływanie ich do porządku. Takie wychowanie sprawia, że codziennie chce się wyłącznie zniknąć.

Różnorodność zamiast hierarchii

Patriarchat boi się różnorodności i polifonii wątków, a przede wszystkim kwestionowania utartych schematów i status quo. Ograbił kobiety z siły, sprawczości i ekspresji, a mężczyznom odebrał możliwość wchodzenia w relacje.

Postscriptum do historii pewnej grupy

Plądrujemy ruiny rzeczywistości przypomina o działaniach grupy Twożywo (1998–2011), jednego z najciekawszych zjawisk polskiej sztuki pierwszych dekad III RP. Jest to także opowieść o czasach transformacji, rozwijającego się nad Wisłą kapitalizmu, złudzeń i rozczarowań z nim związanych.

Ucieczka z przedmieścia sprzed pięciu milionów lat

Opowieści o Mężczyźnie-Łowcy lansujące pogląd, że mężczyzna daje, a kobieta bierze, że mężczyzna pracuje, a kobieta się leni, to zmyślone historyjki mające usprawiedliwić dzisiejsze postawy polityczne.

Wolałbym tak

Jeszcze nie tak dawno temu PIW miał w nazwie likwidację. Obecnie mógłby się nazwać „Państwowy Instytut Wydawniczy w rozkwicie”. Drukuje cudo za cudem i jeśli tak dalej pójdzie, to dogoni Czarne!

Na pandemię Sedaris

Sedaris czyta nowe teksty, obserwuje reakcje odbiorców i na ich podstawie nanosi poprawki, czyniąc z widzów redaktorów, ale i okazyjnie ważnych bohaterów swojej prozy.

Prawo do ziemi

Historia Saamów, rdzennej ludności Europy Północnej, jest jednym z wielu przykładów na to, że sztuka ma moc przywracania pamięci o dawnych krzywdach, szerzenia wiedzy wymazywanej z podręczników i zmuszania tych, którzy są odpowiedzialni za minione tragedie, do uderzenia się w pierś.

Ten wielki dar zachwytu. O Marii Ledkiewicz-Wodnickiej

Trudno jest pisać o Zmarłych, których się kochało. Pamięć blaknie i kłamie, giną szczegóły, a w głowie cały czas pojawia się pytanie: czy to, co napiszę, spodobałoby się tym, o których piszę?

Krótka historia ludowego antyklerykalizmu

Antyklerykalizm pojawia się, gdy Kościół postrzegany jest jako część warstwy rządzącej – tak działo się w czasach pańszczyzny, tak było też podczas niedawnych strajków kobiet.

Przemoc po polsku

Przed rozbiorami za zabijanie własnych chłopów nie trafiało się przed sąd, za zabijanie cudzych – owszem, bo oznaczało to uszczuplenie czyichś dóbr. Szlachcic – tak jak plantator wobec niewolników – był panem życia i śmierci swoich poddanych.

Czy należy zburzyć pomnik Davida Hume’a?

Dlaczego tylu wybitnych przedstawicieli epoki oświecenia przejmowało poglądy rasistowskie, skoro potrafili w wielu innych kwestiach głosić śmiałe, nowatorskie opinie?

Substytuty obecności

Lekcja z pandemii jest prosta: uczestnictwo w kulturze wymaga bezpośredniej obecności. Sprowadzenie kultury wyłącznie do przyjmowania komunikatów płynących z ekranu domowego komputera nie zastąpi niepowtarzalnego doświadczenia, które jest jej podstawą.

Śmierć teologa

Jako teolog troszczył się o prowadzenie dialogu z szeroko pojętą humanistyką, trzymanie ręki na pulsie świata, diagnozowanie jego problemów i otwieranie się na jego mądrość.

Parking mój widzę ogromny

Najbardziej popularna gra planszowa w Polsce jest też grą miejską. To uniwersalna strategiczna gra interaktywna przeznaczona dla jednej osoby albo dla wielu. Gram w nią czasem, niechętnie, mam słabe wyniki.

Co dalej z prawem aborcyjnym w Polsce?

Obawiam się, że wyrok Trybunału Konstytucyjnego przygotowuje grunt pod dalsze zaostrzanie prawa aborcyjnego. Podążając za logiką obecnego składu Trybunału, jedynie zagrożenie życia kobiety można uznać za powód do przerwania ciąży.

Szara godzina

W czasach świec i lamp naftowych to był ten moment, w którym było jeszcze na tyle jasno, by ich wszystkich nie zapalać, ale już na tyle ciemno, by właściwie nic nie dało się zrobić. Można było tylko usiąść i poczekać, aż noc zdecyduje się nadejść.

Oby rok 2021 należał do kobiet!

Ostatnich kilka lat znaczonych kolejnymi próbami zaostrzenia prawa aborcyjnego to dla wielu Polek i Polaków czas głębokiej emancypacji. „Czarne protesty” i Strajk Kobiet nie tylko pokazały siłę społecznej mobilizacji, ale stały się też pierwszą od dawna okazją do samodzielnej refleksji nad złożonym problemem praw reprodukcyjnych.