Żychliński koncentruje się na wybranych autorach, dla których pytanie: „Jak działać fikcjami, by wyzwolić efekt prawdy?” jest zagadnieniem kluczowym w konstruowaniu narracji. Knausgård, Bolaño, Modiano, Zambra, Saunders, Sebald, Vila-Matas – nazwiska tworzące konstelację zainteresowań badacza, choć odmienne, jeśli chodzi o styl pisarski, świetnie oświetlają siebie nawzajem, a analizy ich dzieł tworzą spójny obraz zawiłych ścieżek, którymi podąża współczesna proza eksperymentalna.
Niewątpliwie najciekawsze są jednak formułowane przez autora wnioski ogólne klasyfikujące omawiane zjawiska. Zdefiniowanie autofikcji jako „inscenizowania w przestrzeni fikcji literackiej własnej autobiografii, a następnie nadawanie jej mocy performatywnej”, tak jak koncept porównania ewolucji form i gatunków literackich do ewolucji istot żywych czy też bardzo trafna diagnostyka w zakresie obecnej przewagi zainteresowania tekstami non-fiction i braku zaufania do „prawdy prozy” – to tylko wybrane i przenikliwie opisane tropy.
W jednej z niezwykle obrazowych metafor Zwrotu przez współczesną praca literaturoznawcy polega na „laboratoryjnej analizie fikcyjnych widm ze względu na zawarte w nich spektrum poznawcze”. Eseje pryzmaty Żychlińskiego rozszczepiają literackie widma w sposób spektakularny intelektualnie i niezwykle ubogacający poznawczo.
Czytaj także
Ostrość widzenia
–
Arkadiusz Żychliński
Zwrot przez współczesną. Pryzmaty
Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław 2020, s. 448
