fbpx
Aleksandra Byrska grudzień 2020

Ostrość widzenia

Misterium i maniery Flannery O’Connor to zbiór esejów: gościnnych wykładów na uczelniach i sympozjach, artykułów przesłanych do gazet, recenzji i tekstów niepublikowanych, które zebrane i opracowane przez Sally i Roberta Fitzgeraldów, tworzą spójną i intrygującą całość.

Artykuł z numeru

Szczęście – to skomplikowane

Czytaj także

Aleksandra Byrska

O dwujęzyczności z dystansem

W tekstach bardzo wyraźnie odzwierciedla się temperament autorki – jest przenikliwa i bezpośrednia, precyzyjna mimo dużego zaangażowania w to, o czym mówi, a jej ironia zawsze pozostaje celna i wyważona.

Tematy, które podejmuje O’Connor, to kwestie fundamentalne dla niej samej jako pisarki. Poszukuje odpowiedzi na pytania, co oznacza tworzenie, jak pogodzić artystyczny status z wyznawanym katolicyzmem, jaka powinna być literatura katolicka, czym są dla autora środowisko i region, z których się wywodzi.

O’Connor odważnie walczy z oczekiwaniami, by katolicki twórca pisał „świątobliwą tandetę”, udowadnia, że prawdziwa wiara pisarza przenika jego i to, co robi – istotowo – do szpiku kości, nie jest natomiast pełnym samozadowolenia i naskórkowym postrzeganiem rzeczywistości opartym na opowiadaniu mdłych, umoralniających na siłę historii. Eseistka uzasadnia również, że mówienie o przemocy nie oznacza jej akceptacji, a brutalność w jej powieściach nie wynika z upodobania, lecz potrzeby poruszania zagadnień dotykających tajemnicy osoby ludzkiej. Dla autorki Mądrości krwi dzieło sztuki jest wartością samą w sobie, nie wymaga się od niego użyteczności, lecz wyłącznie wysokiego poziomu artystycznego. Istotna jest ostrość widzenia rzeczywistości. Podwójna, bo ogniskowana z perspektywy spraw ludzkich oraz tych ostatecznych. Jej spojrzenie na wiarę i literaturę, niewątpliwie, taką przenikliwą ostrość posiada.

Flannery O’Connor

Misterium i maniery. Pisma przygodne

tłum. Michał Kłobukowski, Wydawnictwo Karakter, Kraków 2020, s. 245