fbpx

Tag: religia

Dominika Kozłowska

#MeToo i religia

Coraz więcej badaczek i badaczy zwraca uwagę na to, w jakim stopniu religie monoteistyczne przyczyniły się do ugruntowania przekonania o niższej pozycji kobiet, przedstawiając je jako wolę samego Bóg.

Diana Dąbrowska

Horror ciał

„Diabły” (1971) uchodzą do dziś za jeden z najbardziej obrazoburczych filmów w historii kina. Ken Russell wita nas w świecie, w którym cierpienie i przyjemność zadawane są z tą samą pasją i siłą.

Karol Kleczka

Wszystko, czego nie widać

„Drugie imię” Fossego to arcydzieło. Tym zdaniem mógłbym zamknąć recenzję, w której każde słowo będzie aktem kapitulacji składanym przed wątkami zaplecionymi po mistrzowsku w pierwszych dwóch częściach „Septologii”.

Janusz Poniewierski

Notatki z życia Kościoła

W wielu katolikach synod budzi nadzieję, ale są i tacy, którzy nie ukrywają lęku o przyszłość Kościoła. Niektórzy mówią wręcz o niebezpieczeństwie schizmy. W tym kontekście warto zadać pytanie o stanowisko, jakie zajmą jego polscy uczestnicy. O czym będą mówić? Za czym głosować?

Przemysław Michalski

Zaproszenie na ucztę

John F. Deane dowodzi, że można uprawiać poezję religijną wolną od artystycznie przewidywalnej i emocjonalnie banalnej dewocji.

z Andrzejem Molendą rozmawia Dominika Frydrych

Szukanie duchowej strawy

Wielu dorosłych ma religijność dziecka. Rozwijają się w wielu sferach – społecznej czy intelektualnej – ale umierają z infantylnym wyobrażeniem o Bogu.

Andrzej Muszyński

Pilna potrzeba masy

Nie wiem ostatecznie, na ile religia jest ważna w moim życiu, wiem natomiast, że pytania, które stawia, obchodzą mnie bardziej niż cokolwiek innego. Zawsze widziałem w religiach wielką i jednocześnie zmarnowaną witalność.

Michał Rogalski

Dlaczego zostałem apostatą?

Odszedłem z kościoła, bo kompromitował się jako instytucja. Odszedłem, bo moja nieheteronormatywność była niechciana. Odszedłem, bo „życie wieczne w przyszłym świecie” to dla mnie żadna obietnica, tylko przerażająca groźba. Wszystko tak, wszystko prawda, ale… Nieustannie czuję w tym jakieś „ale”

Janusz Poniewierski

Cyryl i jego metody

Stanowisko zajęte przez patriarchę Cyryla może być początkiem końca patriarchatu moskiewskiego w Ukrainie, tzn.: w sercach i umysłach tych jej mieszkańców, którzy wciąż deklarowali mu wierność, mimo iż funkcjonują tam Kościoły prawosławne w pełni niezależne od Moskwy.

Karol Kleczka

Jesień Kościoła w Polsce

Trudno w trakcie dynamicznie rozwijającego się przebiegu wydarzeń wyrokować o zakończeniu, jednak jesień 2021 r. jest z co najmniej kilku powodów krytycznym czasem dla Kościoła katolickiego w Polsce. Czy zakończy się katastrofą?

Redakcja

Książki ks. Hellera dla nowych prenumeratorów „Znaku”

Z okazji 85. urodzin prof. Michała Hellera wraz z Copernicus Center Press przygotowaliśmy prezenty dla naszych czytelników. Czterej pierwsi nowi prenumeratorzy miesięcznika Znak otrzymają komplety trzech książek wybitnego kosmologa!

Spis treści 790

Spis treści 790

Jan Woleński

Otwartość na odmienne poglądy

Mimo że jestem ateistą, zgadzam się z ks. Hellerem w wielu kwestiach związanych ze stosunkiem religii i nauk.

Michał Jędrzejek

Ateizm walczący, sceptyczny i pobożny

Jakie pytania stawiają dziś ateiści? Czym jest dla nich religia? Jakie formy przyjmuje ich niewiara? Krótki przegląd nowych książek o ateizmie.

z Michałem Hellerem rozmawia Wojciech Bonowicz

Nie lubię pytań o Boga

Zawsze podkreślam, że jak się weźmie poglądy wyrafinowanego teologa i przekonania prostego człowieka, który modli się pod przydrożnym krzyżem, to w porównaniu z rzeczywistością Bożą różnica między nimi jest niewielka.

ks. Michał Heller

Kilka uwag o Kościele w okresie pandemii

Po upadku komuny przewidywałem, że laicyzacja dotknie Polskę. Myliłem się, gdyż przypuszczałem, że to nastąpi szybko. Nastąpiło ze znacznym opóźnieniem. Napięcia narastały nieubłaganie, stopniowo i podskórnie, a teraz nastąpił wybuch.

Janusz Poniewierski

Odważmy się marzyć

Papież Franciszek nie wstydzi się marzeń, a równocześnie jest realistą. Dobrze wie, od czego zacząć budowanie braterstwa. Mówi o małych krokach: o szacunku, ręce wyciągniętej ku drugiemu, gotowości do tego, żeby go wysłuchać.

Janusz Poniewierski

Śmierć teologa

Jako teolog troszczył się o prowadzenie dialogu z szeroko pojętą humanistyką, trzymanie ręki na pulsie świata, diagnozowanie jego problemów i otwieranie się na jego mądrość.

Janusz Poniewierski

Czy to naprawdę ty?

Rośnie dziś w Polsce liczba osób, które uważają, że Kościół może i jest zwiastunem jakiejś nowiny, ale na pewno nie jest to nowina dobra dla wszystkich. Wzrasta też liczba tych, którzy – stając wobec instytucji Kościoła – czują się „ubodzy” i w jakimś sensie bezbronni.

z Agnieszką Rzoncą i Mateuszem Burzykiem rozmawia Wojciech Bonowicz

Człowiek ma w sobie windę

Jest w człowieku coś takiego, co wynosi go piętro wyżej, ponad doznania czysto zmysłowe. Niektórzy powiedzą: to złudzenie, tam nic nie ma. Ale nawet jeśli, to sam fakt, że człowiek chce wznieść się ponad siebie, jest czymś pozytywnym. I właśnie ten ruch nazywam duchowością. Choćby to było tylko tyle, szkoda byłoby stracić owo złudzenie. Bo wraz z nim zniknąłby też ów ruch w jego stronę.

Jakub Juzwa

Dojrzewanie wiary i rozumu

„Ja swojej decyzji nigdy nie żałowałem, podobnie jak potem nie żałowałem odejścia” – mówi Obirek, odnosząc się do wstąpienia do zakonu jezuitów i opuszczenia go po 29 latach posługi.

Mateusz Burzyk

Kościele, poznaj siebie

Autor objechał cały świat i napisał książkę „o Kościele nie z tej ziemi”. Co to znaczy?

z ks. Tomášem Halíkiem rozmawia Mateusz Burzyk, Michał Jędrzejek

Chrześcijaństwo śpi

Niektórzy uważają, że chrześcijaństwo wciąż jest na początku swoich dziejów, inni, że umiera. Ja sądzę, że chrześcijaństwo jest w trakcie sjesty, że śpi. To jednak ważny czas. Odpoczynek umożliwia podjęcie nowych zadań, pozwala pójść głębiej.

Dominika Kozłowska

Dlaczego odchodzą – i dokąd?

Wiele i wielu z nas mówi o tym, że skończył się czas pisania listów do biskupów, a nawet do samego papieża, że dziś potrzeba innego rodzaju aktywności.

Jakub Bohuszewicz

Religia i duchowość: fałszywy podział?

O tym, że zbieracko-łowieccy przodkowie pracowali krócej od nas, wiadomo od dawna, bardzo bym jednak chciał Harariego zapytać: co według niego robili w wolnym czasie? Rozmawiali z figowcami, karibu albo skałami, jak czytamy w „Homo deus”? Moim zdaniem te sugestie to za mało.

Janusz Poniewierski

Kościół – mój dom? Bezdomność

Jako członek Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce i mieszkaniec archidiecezji krakowskiej deklaruję solidarność z osobami, w których godność uderzyły słowa mojego biskupa.

z o. Stanisławem Jaromim rozmawia Ignacy Dudkiewicz

Opcja Franciszka

Papież Franciszek – mówiąc o ocaleniu ludzkości przed zniszczeniem – stwierdził, że musimy dzisiaj wejść razem do arki, która mogłaby popłynąć po wzburzonym morzu świata. Nie może być to arka dla wybranych – ona musi pomieścić nas wszystkich.

z Rodem Dreherem rozmawia Mateusz Burzyk, Michał Jędrzejek

Opcja Benedykta

Spotkałem niedawno katolika, który powiedział mi, że spodziewa się upadku Kościoła instytucjonalnego w Niemczech za mniej więcej 30 lat. Jego zdaniem wiara przetrwa tylko w rodzinach, które naprawdę nią żyją. Moja propozycja skierowana jest właśnie do chrześcijan żyjących w krajach, które przeszły sekularyzację.

Hannah Arendt

Uwagi dla Towarzystwa Etyków Chrześcijańskich

Gdy próbowałam wytłumaczyć studentom, czym jest autorytet – a ze zrozumieniem tego mieli duży kłopot – zawsze jako przykład podawałam Kościół katolicki. I wiecie Państwo, to się już skończyło!

z Elżbietą Adamiak rozmawia Anna Mateja

Cicho, coraz ciszej

Kobiety od dawna są obecne w teologii. Ile z nich może jednak kontynuować badania naukowe? Ile zostaje wykładowczyniami albo zaczyna pracę w instytucjach kościelnych? Ile wreszcie – to zdarza się najczęściej – wybiera posadę nauczycielki religii?

Halina Bortnowska

Poszukiwania

W swych pięknych i poruszających rozważaniach Janusz Poniewierski zachęca utrudzonych poszukiwaniem do powrotu do domu, którym dla wielu wciąż jest Kościół.

Redakcja

Ankieta uczonych

Relacje nowożytnej nauki i religii były bardziej złożone, niż często sądzimy: niekiedy miały charakter konfliktu (proces Galileusza, opór części wierzących wobec teorii ewolucji), niekiedy zaś „przyjaznego rozdziału” obu dziedzin kultury (warto pamiętać, że wielu wybitnych naukowców było ludźmi wierzącymi, np. wybitni genetycy: kiedyś Grzegorz Mendel, a dzisiaj Francis Collins).

Dominika Kozłowska

Nauka i zaczarowanie świata

Mimo iż nauka i religia to dwie odmienne sfery ludzkiej aktywności, odwołują się do wspólnego fundamentu, jakim jest rozum. Filozofia, poprzedniczka chrześcijańskiej teologii i nowożytnej nauki, rozwinęła się w starożytnej Grecji dzięki przekonaniu o racjonalności świata.

760 – spis treści

760 – spis treści

 

756 – spis treści

756 – spis treści

   

Dominika Kozłowska

Kontrola czy ochrona?

Godne, bo płodne. Seks małżeński w doktrynie Kościoła katolickiego – artykuł opublikowany kilka lat temu w miesięczniku „Znak” obok tekstów dotyczących stosunku Kościoła do osób homoseksualnych do dziś utrzymuje się na pierwszych miejscach zestawienia najczęściej czytanych treści na naszej witrynie internetowej.

Józefa Hennelowa

Coraz bliżej albo coraz mniej

Zaczynam marzyć o rozmowie zupełnie innej. Z mistrzem, który na pytanie odpowiada z namysłem, który waży słowa nie dlatego, że nie wie, jakich użyć, ale dlatego, że są dlań instrumentem wielkiej tajemnicy mądrości, przekazem z poszukiwań, a czasem także ze zbierania owoców, które dojrzewają pomału, w tym w godzinach milczenia.

751 – spis treści

751 – spis treści

 

Janusz Poniewierski

Ksiądz Mieszek: dowód na dobroć i piękno Boga

Jedną z dróg, którymi ks. Mieczysław Turek prowadził ludzi do Boga, było doświadczenie piękna. A znał się na nim wybornie i skwapliwie korzystał z każdej niemal okazji do podziwiania i kontemplacji tego, co piękne.

Jakub Bohuszewicz

Spór o powszechność religii

Czy istnieją społeczności tradycyjne, które wyznają ateizm? A może religijność jest zjawiskiem różnorodnym, ale występującym pod każdą szerokością geograficzną?

z Paulem Bloomem rozmawia Krzysztof Kornas

Jesteśmy religijni z natury

Dorośli zgadzali się, że zegarek może do czegoś służyć, ale według nich tygrys nie istnieje „po coś”. U dzieci było inaczej: upierały się, że wszystko – przedmioty, zwierzęta, zjawiska naturalne – zostało stworzone w jakimś celu.

z Janem Woleńskim i Jackiem Prusakiem SJ rozmawia Mateusz Burzyk

Skąd się bierze wiara?

Mocno wierzący ludzie mają więcej wspólnego ze zdeklarowanymi ateistami niż przeciętni ludzie religijni między sobą. Okazuje się więc, że przeciwieństwa się przyciągają.

z Tadeuszem Gadaczem rozmawia Mateusz Burzyk

Buntownik wobec przyjaciół, pokorny wobec Boga

Gdyby porównać Hioba i jego synów do Boga Ojca i Jego Syna, to różnica jest zasadnicza – Chrystus zmartwychwstał, Bóg Ojciec odzyskał Syna, a Hiob swoich synów nie. Historia Hioba nie kończy się happy endem.

Nehama Verbin

Trzej rycerze wiary o cierpieniu Hioba i jego przezwyciężeniu

Sformułowane przez Majmonidesa, Kierkegaarda i chasydzkich rabinów interpretacje Księgi Hioba wyrażają odmienne koncepcje funkcji i znaczenia cierpienia, a także różne wizje jego przezwyciężenia oraz ról, jakie w ich obrębie odgrywają miłość i nienawiść.

z Agnieszką Godfrejów-Tarnogórską rozmawia Michał Jędrzejek

Chrześcijanka, luteranka, feministka

Każdy ewangelik podejmuje ważne decyzje w odniesieniu do Bożego Słowa. Nie odpowiada za swoje życie przed Kościołem ani księdzem, ale przed Bogiem. To daje z jednej strony poczucie wolności, ale z drugiej – nakłada na jednostkę olbrzymią odpowiedzialność.

Markus Meckel

Protestantyzm i polityka

Pastorem był poprzedni prezydent Niemiec Joachim Gauck, córką pastora jest Angela Merkel. Oboje pochodzą z NRD. Kościoły ewangelickie i teologiczne uczelnie stanowiły tam wyspę wolności i szkołę demokracji

z Hansem Joasem rozmawia Michał Jędrzejek

Max Weber nie miał racji

Reformacja bywa czasem rozumiana jako ważny punkt procesu „odczarowania”, jednakże gdy zwrócimy uwagę choćby na silną wiarę Lutra w istnienie diabła, to teza ta wyda się wątpliwa. Niektórzy historycy twierdzą nawet, że lata 1500–1650 to epoka wyjątkowo zaczarowana.

Janusz Poniewierski

Don Primo

Można jakoś zrozumieć tych, którzy gorszyli się postawą ks. Mazzolariego. Mówił on bowiem o „manowcach”, na które duszpasterz musi wyjść, jeśli chce być blisko człowieka; wtedy – o wiele bardziej niż dzisiaj – budziło to w ludziach Kościoła opór i lęk.

z Jean-Lucem Marionem rozmawia Szymon Łucyk

O idolach, ciasnym rozumie i racjonalnej wierze

Religia daje nam dostęp do bardziej złożonych form racjonalności. I w tym sensie paradygmat naukowo-techniczny może zostać dzięki niej poszerzony.

z Agatą Bielik-Robson, Bartłomiejem Dobroczyńskim, Jackiem Dukajem, ks. Grzegorzem Strzelczykiem rozmawia Dominika Kozłowska

Czy religia ma przyszłość?

Czym jest wiara we współczesnym świecie? Skąd się bierze fundamentalizm? Czy technologia wyeliminuje potrzebę religijności? – na te pytania odpowiadali uczestnicy debaty zorganizowanej z okazji 70. urodzin miesięcznika „Znak”.