fbpx

Tag: kultura

z Mariuszem Wilczyńskim rozmawia Monika Ochędowska

Magiczna skrzynia

Gdy idziesz utartym traktem, to możesz być nieuważny. Natomiast jeśli wędrujesz niepewną ścieżką, z której noga ucieka ci co chwilę w bok, gdzieś w błoto lub przepaść, wtedy musisz być cały czas skoncentrowany, uważny i kreatywny. Rozwijasz się.

Diana Dąbrowska

Geometria przyszłości

Trudno o lepszego obserwatora fantazji i absurdów II poł. XX w. niż wiecznie roztrzepany, wdzięczny pan Hulot.

Julia Fiedorczuk

Jeż na autostradzie: Miłosz Biedrzycki

Gdyby w ludzkim mówieniu chodziło o przekazywanie konkretnych treści, nie bylibyśmy tak gadatliwi. Gdyby w pisaniu chodziło o konkretne „przesłanie”, literatura nie byłaby taką dobrą zabawą.

Anna Augustyniak

Realia klas pracujących

Choć valter hugo mãe pisze o Portugalii, losy sprzątaczek w całej Europie wyglądają podobnie, grzęzną w potrzasku cudzego życia.

Magdalena Kargul

Ukryty krzyk

Milczenie splata się ze znikaniem. Para ta często bywa postrzegana jako dowód wewnętrznego braku, niemal sterylnego, odstręczającego zimna. Taka też wydaje się główna bohaterka najnowszej książki Jelonek – Luna. Trzeba być cicho to bardziej migawki z życia niż potoczysta opowieść. Urywana opowiastka kobiety, która próbuje wreszcie wydobyć z siebie krzyk, rozeznać się w sobie i swoim małżeństwie.

z Ireneuszem Kanią rozmawia Anna Goc

Dobrze żyć w cieniu

Zawsze trzymałem się zasady, by nie podejmować się rzeczy zbędnych. Podążałem za moim głównym życiowym wektorem, czyli silnym napędem poznawczym. To on pchał mnie do nauki języków. Uczyłem się ich dla siebie. Dopiero potem ktoś zauważył moją pasję i zaprosił do publikacji przekładów.

Justyna Stasiek-Harabin

Wymiary czułości

Niektórzy pewnie chcieliby wymazać troskę z kulturalnej mapy Polski, pozostawiając na niej jedynie martyrologię, bo, jak mówiła Olga Tokarczuk w noblowskim przemówieniu, „coś, co się wydarza, a nie zostaje opowiedziane, przestaje istnieć i umiera”.

Karolina Koprowska

Sfastrygowane. O Irit Amiel

Książki Ostatnie fastrygi i Amiel. Życie układają się we wspólną opowieść o Irit Amiel, wybitnej pisarce, autorce zbiorów poezji i opowiadań dotykających doświadczenia Zagłady

Julia Fiedorczuk

Jeż na autostradzie: Marcin Podlaski

Lubię skondensowane obrazy, które zdarzają się w poezji Podlaskiego. Lubię pierwszy wers tego wiersza, gęsty pod względem brzmienia i treści, esencjonalny, ultraoszczędny.

Janusz Poniewierski

Poniewierski o Krzeczkowskim: Zabawa w ciuciubabkę

Mówił o sobie tyle, ile chciał, nierzadko swój życiorys wyraźnie fabularyzował, czasem wręcz zmyślał… A przecież – wspominają ci, którzy go dobrze znali – pozostawał przy tym człowiekiem wewnętrznie prawym.

Vanessa De Senarclens

Wywiezione, przechowane, zapomniane

Książki z niemieckich bibliotek po II wojnie światowej znalazły się w Polsce. Przechowywane w zakamarkach magazynów „książki na uchodźstwie” oczekują, aż ktoś opowie ich historię.

z Emilią Dziubak rozmawia Georgina Gryboś-Szczepanik

Dać dziecku wybór

Bardzo ważne jest umożliwienie dziecku kontaktu z różnymi formami graficznymi. Człowiek w okresie dzieciństwa jest w stanie zauważyć i wyobrazić sobie znacznie więcej niż dorosły. Byłoby wielką szkodą zmarnować ten niepowtarzalny czas.

Piotr Kosiewski

O Internecie, czyli o Polsce

Wydanie książki Szymona Rogińskiego Internety zbiegło się z 30-leciem przemian zapoczątkowanych w 1989 r. Być może to zbieg okoliczności, ale ta fotograficzna publikacja mówi wiele o Polsce. Pokazuje też problemy z opowiadaniem o rzeczywistości, w której przyszło nam żyć.

Redakcja

O pracy redaktorskiej

Kim są redaktorzy i redaktorki książek? Na czym polega ich praca? Co w niej najbardziej lubią, a co jest najtrudniejsze? Jakie są ich ulubione słowa? Jak pracować z autorami i autorkami? Czy praca redaktorska zawsze pozostaje w cieniu? Odpowiadają: Sztuka kompromisu Julianna Jonek-Springer „Poddawanie” w wątpliwość Elżbieta Kot Cicha obecność Katarzyna Krzyżan-Perek Trudno o życie […]

Joanna Guszta

Znak o znakach: We don’t care

Znaki graficzne są z nami wszędzie. Zwykle ułatwiają życie, czasem jednak sprawiają kłopot. Kiedy w miejscu publicznym poczujemy potrzebę skorzystania z toalety, znaki mogą szybko pomóc nam znaleźć właściwe pomieszczenie.

Marcin Cielecki

Proszę o minutę ciszy

Językiem ciszy jest obraz. Wiedzieli o tym Edward Hopper, Caspar Friedrich i mistrzowie holenderscy.

Mateusz Burzyk

Teologia żywa

Nie ma drugiego autora, który jednocześnie tak przystępnie i kompetentnie pisałby dziś w Polsce o teologii, jak Józef Majewski.

Eliza Kącka

Wśród

Tytuł ułomny, prawda? Wśród domaga się dopełnienia, wyjaśnienia, w czym i kto znalazł się, rozgląda lub miota. A jednak to w braku dopełnienia tkwi idea książki.

Michał Pospiszyl

Komunizm epoki faraonów

Maat wymaga nie tylko postępowania zgodnego z zasadą solidarności i pomocy wzajemnej, ale także intensywnego przekształcania podmiotowości. Nie ma tu miejsca na indywidualistyczną opowieść o własnych zasługach, wszystko, co mam, to, kim jestem, jest zawsze efektem relacji społecznych.

Kamila Dzika-Jurek

Trzymając literaturę za guzik

Pisząc o geniuszu Andrieja Płatonowa, Jan Gondowicz wspomina jego „niepokojącą” naturę „nahała niby z czasów Czernyszewskiego i Dobrolubowa”, którego zwyczajem były gorączkowe dialogi i „trzymanie za guzik rozmówcy”.

Karolina Sałdecka

Kroniki bólu i lęku

Tytuł powieści Ingi Iwasiów zestawia dwa pozornie niepowiązane ze sobą pojęcia. Opór i miłość niekoniecznie posiadają bowiem wspólny mianownik.

Anna Karonta

Poniedziałek Anda, wtorek Anda…

Pół roku spędzone w nieustającym ruchu i rosnącym napięciu, pół roku od ukazania się spisu Wildsteina do uzyskania przez Andę Rottenberg statusu pokrzywdzonej.

Agnieszka Dziedzic

Tu jest Maria

W biografii Marii Jaremy autorka umieszcza podtytuł Gdzie jest Maria? Pytanie można potraktować jako próbę nakreślenia głównego obszaru twórczości – więcej Jaremianki w rzeźbie czy malarstwie?

Marcin Cielecki

Wypracowania czasów wojny

W wypracowaniu możesz napisać „niemcy” małą literą i pani od języka polskiego nie uzna tego za błąd. Jest rok 1946 i dzieci piszą zadane wypracowania.

Bogumiła Motyl

Krzyk pokolenia niespełnionych

Współczesne wyobrażenie o latach 60. pełne jest idealistycznych, hippisowskich obrazów. Niejeden oddałby wiele, by móc przenieść się w czasy dzieci kwiatów, kiedy liczyły się tylko miłość, wolność i muzyka.

Monika Gałka

Dom przeniesiony

Choć tytułowa „nowohuckość” sugeruje unikalność opowieści, to jednak ta telenowela mogła wydarzyć się w wielu miastach, które na fali socjalizmu rozpoczęły dynamiczny wzrost.

Joanna Sobesto

Ćwiczenia z troski

„Nie pytam o prawa zwierząt, ale o moje obowiązki” – deklaruje autor Boskiej Ziemi: kapłan, zakonnik, filozof i teolog od lat zaangażowany w działania na rzecz ochrony środowiska.

Ilona Klimek-Gabryś

Dzika natura

By po grecku określić lisi spryt, używano słowa „poikilos” oznaczającego coś trudnego do zdefiniowania, zmiennego.

Michał Przeperski

Dwa plemiona, dwa totemy

Po dłuższym czasie wraca moda na pisanie o dwudziestoleciu międzywojennym. Jeżeli kolejni autorzy pójdą w ślady Macieja J. Nowaka, to czeka nas pasjonująca lektura, choć płynące z niej refleksje będą bardzo gorzkie.

Krzysztof Wołodźko

U początków kapitalizmu

Nie pojmuję poglądu, zgodnie z którym żyjemy w czasach późnego kapitalizmu. Tkwi w tym przekonaniu historiozoficzna pułapka, podobna złudzeniom chiliastów, że da się opanować dzieje, wymodlić ich kres, poprzez periodyzację ująć w karby czas i największe żywioły społeczne, gospodarcze, polityczne.

Jerzy Franczak

Wyobraźnia wyzwalająca

Dlaczego ludzkość nie zadowala się światem, w którym żyje, i niestrudzenie wymyśla nowy? Czy chce w ten sposób odmienić swój los, czy uciec od niego na chwilę w domenę ułudy? Jak działa mechanizm kreacji, jakie są podstawowe antropologiczne, społeczne i polityczne wymiary tej zabawy w Stwórcę?

Katarzyna Szopa

Waruj, siostro, waruj!

Łańcucka i Mueller wydobywają sedno polityki feministycznej: rezygnują z modnych (i wygodnych) opowieści o empatii czy etyce troski na rzecz emancypacji przez solidarność.

Kaja Puto

Poznaj swojego wroga

Napiórkowski pokazuje dwa rodzaje patriotyzmu, które nie potrafią żyć wspólnie, a jednocześnie nie mogą bez siebie istnieć, bo jeden swoją siłę czerpie z walki z tym drugim. Turbopatriota potrzebuje softpatrioty, by walczyć z nim jako z wrogiem wewnętrznym, softpatriota turbopatrioty – by się od niego czuć lepszym i bardziej postępowym.

z Martą Keil i Grzegorzem Reske rozmawia Arkadiusz Gruszczyński

Nowe praktyki, estetyki i sposoby myślenia

Chcemy stworzyć instytucję feministyczną – a to jest wyjątkowo trudne, by nie powiedzieć: niemożliwe, w teatrze repertuarowym. Zależy nam na spłaszczaniu struktury i demokratyzacji decyzji. Mówimy o praktyce troski i nieprzemocowych relacji nie tylko wewnątrz instytucji, ale też w kontaktach z artystami i artystkami.

Olga Hund

Wszystkie miejsca przy stolikach są zajęte

W Stacji: Literatura prezentujemy nowe opowiadanie Olgi Hund. Tekst do przeczytania w papierowym wydaniu miesięcznika „Znak”.

Pola Starczyńska

Klisze z przeszłości

Podróż wzdłuż wschodniej granicy Polski 30-letnim volkswagenem T3, brak stałego miejsca zamieszkania i planu na kolejny dzień, a wszystko po to, by oferować mieszkańcom zdjęcia za jedzenie bądź rozmowę – to idealny plan na wakacje dla grupy hipisów z lat 70.

Paweł Jasnowski

Meandry świadomości

Bohaterką nowej powieści Grzegorza Uzdańskiego jest Jadwiga, 80-letnia pensjonariuszka domu opieki, która z powodu niefortunnego wypadku zostaje przygwożdżona na stałe do wózka.

Piotr Oleksy

Granica przegranych

Granica. Na krawędzi Europy w najlepszy możliwy sposób nawiązuje do klasyki europejskiego reportażu. Czytając ją, ma się wrażenie znakomitego rozłożenia proporcji pomiędzy wiedzą historyczną a własnym doświadczeniem.

Patrycja Cembrzyńska

W odpowiedzi mowie-trawie

Człowiek to byt w swej istocie językowy. Język to nasz klucz do świata – jest nie tylko narzędziem komunikacji, ale także wpływu i kreacji. Nasza sytuacja językowa, jak twierdzą Sapir i Whorf, wpływa na sytuację społeczną.

Artur Madaliński

Przewaga obcości

Feliksa Netza miało nie być. Nie tylko jako poety, prozaika, eseisty, radiowca i wybitnego tłumacza. Miało go nie być w ogóle. Gdy jako 19-letni chłopak pracował w kopalni, przeszedł pod wózkiem z urobkiem i dotknął drutu ślizgowego pod olbrzymim napięciem. W dziewięciu przypadkach na dziesięć takie zdarzenia kończyły się śmiercią. Młody Netz – cudem – ocalał i dzięki temu Śląskowi przydarzył się twórca, który przez 60 lat wrastał w ten mroczny region, pisał o nim i próbował objaśniać jego niepochwytną istotę.

Anna Marchewka

Prywatne jest polityczne

W odbiorze Wioletty Bojdy, autorki wstępu i zakończenia Zapisków intymnych, Świrszczyńska nie jest wystarczająco dobrą kobietą, obywatelką, pisarką, poetką, jest okropną matką, córką, żoną, jest nie tylko egoistyczna, ale i śmieszna, gdy np. postuluje podjęcie walki z alkoholizmem w Polsce. Dlaczego zatem pisać o takiej postaci?

Urszula Pieczek

Linie tęsknoty

Tęsknota wyrasta z braku, a jej miarą jest odległość. Zarówno ta liczona w kilometrach, jak i ta odmierzana wskazówką zegara. Z jednej strony „tęsknię” za tym, co odległe – przeszłe, minione, utracone (za oponkami serowymi Babci, czyli za smakiem dzieciństwa, za nieżyjącą, ale wciąż bliską mi osobą), z drugiej – za tym, co (choć częściej jednak „za kimś, kto” czy „do kogoś, kto” jest mi drogi) znajduje się w tym samym czasie w pewnym oddaleniu (tęsknię do Ciebie, bo dzieli nas dystans np. 6524 km).

Barbara Sadurska

Śmierć wrogom ojczyzny

W Stacji: Literatura prezentujemy nowe opowiadanie Barbary Sadurskiej. Tekst do przeczytania w papierowym wydaniu miesięcznika „Znak”.

z Moniką Dubiel i Justyną Wielgus rozmawia Olga Curzydło, Barbara Pasterak

Kultura dostępna dla wszystkich

To, co jest ułatwieniem dla osób z niepełnosprawnością, może służyć wszystkim, jeśli jest dobrze zaprojektowane. Pokój wyciszenia dla osoby ze spektrum autyzmu może okazać się ważny dla osoby, która potrzebuje np. zrobić sobie zastrzyk z insuliny. Właśnie na tym polega projektowanie uniwersalne – na uwzględnieniu od razu, że z danej przestrzeni czy przedmiotu mogą korzystać wszyscy.

Wit Szostak

Niewidome cieśnie

W Stacji: Literatura prezentujemy nowe opowiadanie Wita Szostaka. Tekst do przeczytania w papierowym wydaniu miesięcznika „Znak”.

Wojciech Bonowicz

Moi, mistrzowie: Krystyna Miłobędzka

Publikowane obok dwa krótkie poematy prozą pochodzą z cyklu Anaglify. Cykl powstał na początku lat 60. ubiegłego wieku, ale nie został wówczas opublikowany jako osobna książka.

Grzegorz Bogdał

Złoty trójkąt

W Stacji: Literatura prezentujemy nowe opowiadanie Grzegorza Bogdała. Tekst do przeczytania w papierowym wydaniu miesięcznika „Znak”.

Łukasz Podolak

Znak o znakach: Netflix

Klik! Tyle wystarczy, by stać się obserwatorem historii i losów bohaterów. A wszystko to za sprawą popularnej platformy – Netflix. To już nie tylko serwis video i streamingu, ale także sposób na doznania i przeżywanie emocji w erze doświadczeń cyberprzestrzennych.

Daniel Lis

Lustereczko, powiedz przecie…

„Wszystko o Ewie”, filmowe arcydzieło z 1950 r., za sprawą poruszanego tematu, ale i sposobu realizacji – ówczesnej gry aktorskiej, deklaracji wygłaszanych przez bohaterów w monologach, ujęć kręconych niemal wyłącznie we wnętrzach – sprawia dziś wrażenie bardzo teatralnego. To paradoks, że przedstawienie w roku 2019 stara się być jak najbardziej filmowe.

Maria Sokołowska 

Kiedy przyleciały efemerydy

Potrzeba niewiarygodnego talentu, by tak wiele życia tchnąć w opowieść o śmierci. I by tak udanie oddać rzeczywiste doświadczenie utraty ukochanej osoby, jednocześnie tkając swoją opowieść z klasyków literatury.