Miesięcznik Znak

Konto użytkownika

Karol Kleczka

Burza w zimie

Atmosferę schyłku wypełniają banalne czynności, rozpamiętywanie przeszłości, próby udawania, że nic się nie dzieje.

Mateusz Burzyk

Tęczowy Kościół istnieje

Książki, w której jako osoby LGBT+ wypowiadałyby się zarówno legenda Solidarności, były ksiądz, artysta, jak i mechanik, dotąd nie było.

Michał Jędrzejek

Dwie Chantal

Nie czytałem chyba nigdy dotąd książki, w której autor lub autorka tak często zaprzeczaliby sami sobie. Tak jakby były dwie Chantal: wojownicza katolicka tradycjonalista i pogodzona z nowoczesnością chrześcijanka wierząca w Kościół małych wspólnot.

Karolina Broda

Édouard Louis. Wyścig z samym sobą

W twórczości Édouarda Louisa wszystko jest paradoksalne – ostatecznym punktem ucieczki, kulminującym wszystkie jego wysiłki, jest napisanie książki o tym, od czego próbował uciec…

Mateusz Burzyk

Ile Niemiec w Polsce?

Pisarski projekt Zbigniewa Rokity jest niezwykle spójny. Trudno wyobrazić sobie książkę bardziej wyrastającą z nagrodzonego Nike „Kajś” niż „Odrzania”.

Karol Kleczka

Wszystko, czego nie widać

„Drugie imię” Fossego to arcydzieło. Tym zdaniem mógłbym zamknąć recenzję, w której każde słowo będzie aktem kapitulacji składanym przed wątkami zaplecionymi po mistrzowsku w pierwszych dwóch częściach „Septologii”.

Ilona Klimek-Gabryś

Oswajanie utraty

Najwięcej wydarza się w języku – niezwykle rytmicznym, czerpiącym wiele z poezji i przetwarzającym liczne motywy z wcześniejszej twórczości autorki, a także w relacjach: nie tylko tych międzyludzkich, ale też między człowiekiem a światem przyrody.

Martyna Słowik

Całkiem filmowa historia

Świat stworzony w „Toni” ma coś z kina – autorka tworzy filmowe dialogi, sprawnie i z wyczuciem operuje słowem, robiąc „zbliżenia” w scenach, które mają filmowy potencjał.

Karolina Broda

Portret żydowskiej Warszawki

Stosunki między kobietami a mężczyznami dalekie są tu od równouprawnienia, a więcej mają wspólnego z budowaną na patriarchalnych warunkach grą o wpływ, siłę i przewagę.

Janusz Poniewierski

Ciągle w podziemiu

To nie manifest środowisk upominających się o święcenia dla kobiet, lecz poruszająca historia, o której większość polskich katolików nie miała pojęcia, choć wszystko działo się w sąsiedniej Czechosłowacji.

Agnieszka Rzonca

Konstelacja losów

Bojowniczki, obrończynie, łączniczki. Chociaż, jak mówił podczas procesu Eichmanna jeden z dowódców powstania w getcie warszawskim, Icchak Cukierman: „Słowo »łączniczka« nie opisuje tego, czego dokonywały te kobiety.

Karolina Broda

W poszukiwaniu nieuchwytnego

Święto nieważkości. Morawy Michała Tabaczyńskiego najpierw każe nam pytać, z jaką formą literacką mamy do czynienia. Czy to esej wędrowny, reportaż, przewodnik po Morawach, filozoficzna z ducha medytacja, a może skondensowana na ponad 200 stronach zbiorowa biografia ikon brneńskiej i morawskiej kultury?

Anna Marchewka

Wszystko tu się łączy

Konstelacyjna powieść Fiedorczuk buduje się na utracie. Rozbicie formalne odbija stan opisywanego świata, którego scalanie może odbyć się tylko w wariantach zależnych od wysiłku, wrażliwości i wyobraźni czytających.

Ilona Klimek-Gabryś

Wspólna reforma psychiatrii

Choć ukazało się już sporo pozycji poświęconych kondycji polskiej psychiatrii, reportaż Kiedrzynek wyróżnia się na ich tle. Autorka nie zatrzymuje się na krytyce sposobów leczenia.

Karol Kleczka

Ponad siły

Czy wojnę kończą traktaty pokojowe czy może powrót żołnierzy do domu? Nawet nierozeznany w sprawie czytelnik, myśląc o wydarzeniach w Iraku, doświadczy raczej wrażenia „nie huku, ale skomlenia” bezsensownego konfliktu toczonego w latach 2003–2011.

Anna Mateja

Nieznani obywatele

Piotr Tyma jest urodzonym w 1966 r. na ziemi lubuskiej dzieckiem polskich Ukraińców, przesiedlonych po wojnie z terenów, które ich przodkowie zajmowali od wieków. Naszpikowana faktami narracja rozpoczyna się w czasach przedwojennych, kiedy Ukraińcy, stanowiący ponad 13% ogółu obywateli, byli najliczniejszą mniejszością II RP.

Artur Madaliński

Prosię zawsze zwycięża

Elizabeth Finch Juliana Barnesa opowiada o tym, jak bardzo potrafimy sobie kogoś wymyślić i jak kurczowo się tej wizji trzymamy

Katarzyna Kazimierowska

Emily od pandemii

Tworzenie nowych światów, tożsamości, rzeczywistości – Emily St. John Mandel czuje się w takich wyzwaniach jak ryba w wodzie. Do tego dochodzi jeszcze koncepcja rzeczywistości równoległych. Przecież zamiast niszczyć jeden świat, można stworzyć ich więcej

Michał Choiński

Wszystkie sprzeczności Faulknera

Najbardziej rzuca się w oczy silny rozdźwięk między twórczością Faulknera, bezwzględnie piętnującą rasizm, a jego publicznymi wypowiedziami, zdradzającymi sceptycyzm wobec zmian. Paradoks charakteryzuje zarówno genialnego pisarza, jak i obraz amerykańskiego Południa, skąd pochodził

Martyna Słowik

Heroski Poradziecji

Małgorzata Nocuń opisała poruszające historie dziewczyn i kobiet z poradzieckich republik

Karol Kleczka

Baśnie dla dużych

Miałem może siedem lat, kiedy przeżyłem najmroczniejsze zaskoczenie dzieciństwa

Ilona Klimek-Gabryś

Duchy przeszłości

Powieść Štiftera rozgrywa się w Czeskich Budziejowicach w trzech różnych płaszczyznach czasowych. Dzięki opowieści dotyczącej lat 30. XX w. poznajemy losy otwierającego zakład pogrzebowy rodzeństwa Jenovefy i Františka, których matka, Františka Pumprlová, z rozpaczy utopiła się w studni

Janusz Poniewierski

Siłaczki, siłacze

Takiej książki nie było w Polsce przez lata. Jej przygotowanie i kilkutomową edycję (zapowiadany jest tom trzeci) można potraktować jako – częściową – spłatę długu zaciągniętego przez nas u jej bohaterów. Ludzi, którzy – mimo represji i ograniczeń – chronili i rozwijali polską kulturę w byłym ZSRR

Michał Jędrzejek

Współczesne świątynie

Krzysztof Pomian, ostatni żyjący przedstawiciel warszawskiej szkoły historyków idei, stworzył swoje opus magnum. Wydane najpierw po francusku Muzeum. Historia światowa (polski czytelnik otrzymał na razie 1. tom sięgający od starożytności do 1789 r.) to podsumowanie 30 lat pracy. Książka monumentalna, choć – przez swe rozmiary – niekiedy dla czytelnika nużąca

Mateusz Burzyk

Polski podbój Niemiec

Choć ta książka nie jest przewodnikiem, to świetnie nadaje się na lekturę podczas dłuższych i krótszych wycieczek po Niemczech

Sylwia Chutnik

Baby się całują, będzie deszcz

Moja ukochana i ja jest odą do miłości wyśpiewywaną w środku kraju, gdzie homobusy bezkarnie jeżdżą po ulicach, siejąc nienawiść. Gdzie głowa państwa uważa queerowych ludzi za ideologię, a prezes rządzącej partii straszy transpłciowością

Ilona Klimek-Gabryś

Odnaleźć rękę do roślin

Autorki wyraźnie ustawiają perspektywę: rośliny dają początek wszystkim ekosystemom na planecie, bez nich nie moglibyśmy oddychać. To niewątpliwie książka, która może nauczyć dzieci pokory i pomóc im zrozumieć, że jesteśmy tylko jednym z organizmów żyjących na Ziemi, nie tym najważniejszym, nie tym wyznaczającym zasady

Aleksandra Grzemska

Abakanowicz przyszpilona do stereotypu

Gdy Paweł Kowal rekonstruuje legendę Magdaleny Abakanowicz i zwraca uwagę na egzotyzację rzeźbiarki z Polski, sam popada w pułapkę tego mechanizmu, a artystka jako „kobieta sukcesu” zaczyna funkcjonować w jego narracji nie tyle jako osobowość, ile osobliwość.

Karol Kleczka

Zwykły człowiek?

Ta Biblia odłącza od tekstu element nadprzyrodzony – cuda nie są tu tak ważne, jak nauczanie o wolności, spotkanie z drugim człowiekiem, pokonywanie strachu.

Maria Karpińska

Kwestia perspektywy

Perspektywa zwierzęcia czy rośliny pozostaje dla człowieka niedostępna, a każda próba jej obrania jest de facto narzuceniem przyrodzie ludzkich narzędzi komunikacji.

Ilona Klimek-Gabryś

Pisanie jako iluzja trwania

Czy i jak zostaniemy zapamiętani, czym jest miłość, a czym śmierć, jak poradzić sobie ze stratą – w najnowszej przetłumaczonej na język polski powieści chińska pisarka znów wchodzi w sam środek tematów, o których trudno się mówi. Ona jednak mistrzowsko znajduje dla nich odpowiednią formę.

Mateusz Burzyk

W obronie sekretu

Jacques Derrida kojarzy się głównie z dekonstrukcją oraz zawiłym stylem pisania. Pierwszy etap przyswajania jego myśli w Polsce przypadł na przełom mileniów. Dokonywał się na wydziałach filologicznych, a koncentrowano się na filozofii języka i teorii tekstu.

Karol Kleczka

Ewangelia według Piotra Pawła

Pasolini kojarzy się z prowokacyjnym kinem. Sam jednak identyfikował się głównie jako pisarz.

Anna Marchewka

Kim jestem

Z drobnej książki Au wybija się dręczące pytanie o tożsamość. Mógłby spaść śnieg to powieść schyłkowa, chłód zapowiada koniec cyklu i pytania o możliwy ciąg dalszy.

Marek Maraszek

Czuła szorstkość

Po nagrodzonym Bookerem debiucie Douglas Stuart powraca z powieścią, w której ponownie przygląda się nastoletniemu bohaterowi, jego trudnej relacji z matką alkoholiczką, a akcję umieszcza w scenerii robotniczego, postthatcherowskiego Glasgow.

Basia Małecka

Poszerzyć, rozciągnąć, przekroczyć

Żałuję, że nie mogłam przeczytać tych opowiadań, gdy byłam nastolatką. Być może szybciej dostrzegłabym rozpiętość świata, w którym inność wcale nie musi oznaczać wyobcowania.

Karol Kleczka

Kto zabija dzieci Kanady?

Jeżeli „27 śmierci Toby’ego Obeda” było zdrapaniem lukru z nieskazitelnego wizerunku Kanady, to jeszcze więcej argumentów dostarczy „Siedem opadłych piór” kanadyjskiej dziennikarki Tanyi Talagi.

Ilona Klimek-Gabryś

Wycinki tożsamości

Rozmowę Cleo z Agatą Trzebuchowską czyta się tak, jakby właśnie słuchało się dobrego podcastu. Jest wartka, wciągająca i pogłębiona.

Martyna Słowik

Nie znoszę słowa „pokora”

Kto nie miał jeszcze okazji zapoznać się z myślą Jolanty Brach-Czainy, tom złożony z 12 tekstów i czterech wywiadów stanowi wspaniałą jej esencję.

Mateusz Burzyk

Marzy mi się szkoła

Zapiski Noici zdominowały dwa wątki: pragnienie utworzenia idealnej szkoły oraz interpretacje ewangelicznej historii o synu marnotrawnym.

Michał Jędrzejek

Bóg ludu

Vuillard w swoich mikroprozach opowiada o historycznych zdarzeniach – robi to w formie skondensowanych, quasi-filmowych scen.

Janusz Poniewierski

Szkic do teologii dramatu

Książka Macieja Biskupa OP zaskakująco świeża, wolna od chrześcijańskiej nowomowy i moraliny, lejącej się z wielu ambon.

Artur Madaliński

Trzecia przyjemność

Nie oglądasz wiadomości, paru gościom krzyczysz: „pas!”, wolisz zanurzyć się w nowej powieści Andrzeja Stasiuka czy przepastnych otchłaniach „Dzienników” Jana Józefa Szczepańskiego? Świetnie, ale polityka już tam jest

Aleksandra Byrska

Żar codzienności

Moniz opowiada o przełomowych momentach w codzienności – chwilach gdy następują pęknięcia, bez względu na to, czy mowa o prawdziwie tragicznym wydarzeniu czy też o drobnej wewnętrznej zmianie mającej jednak wielkie znaczenie dla przyszłości postaci.

Ilona Klimek-Gabryś

Nastoletni krzyk

Bohaterkami debiutanckiej powieści dziennikarki Natalii Szostak są kobiety reprezentujące trzy pokolenia: babcia Alicja, jej synowa Hanka i wnuczka Marianna.

Magdalena Kargul

Nieprzepuszczalność ciała

Proza Pine jest intymna. Zaludniają ją głównie postaci kobiece, które łączy doświadczanie własnego ciała jako przeszkody.

Karol Kleczka

Niewidzialne miasta

Choć Afropea jest krainą wypartą przez rozmaite formy kolonializmu i klasizmu, to jednak odyseja brytyjskiego pisarza odsłania kolejne fałdy bogatego kobierca tej tradycji.

Eliza Kącka

Kocie spektrum

Gdzie były te dzieci wcześniej? Te córki, ci synowie, których i dziś nie umiemy sobie opowiedzieć, choć jesteśmy już w innym miejscu: mamy społeczno-kulturową ramę dla naszych narracji o ludziach w spektrum.

Edyta Zielińska-Dao Quy

Siła bezsilnych

Elmet było ostatnim niepodległym królestwem celtyckim na Wyspach Brytyjskich.

Jerzy Jarniewicz

Widmo dojrzałości

Choć "Buszujący w zbożu" ma niezwykłą siłę przyciągania, nie jest powieścią niewinną. Dość późno to zauważyłem: mrok, który ogarnął ulice i mieszkańców Nowego Jorku, wniknął też w duszę głównego bohatera.