A jednak doświadczenie grozy i niesamowitości w zderzeniu z autyzmem pozostaje nieredukowalne: każda matka podglądała kiedyś swojego kochanego i groźnego „odmieńca” jak baba z O krasnoludkach i sierotce Marysi Konopnickiej – zza węgła, z wypełnionego lękiem dystansu. Bo też z jednej strony nieprzewidywalność, a z drugiej strony sztywność zachowań („przekleństwo sztywności”, o którym pisałam w posłowiu do Autystek Törnvall) życia ani dialogu nie ułatwiają.
Książka Katarzyny Michalczak jest świadectwem nieustannie ponawianych prób dogadania się: z dzieckiem, z dzieckiem w spektrum – i ze spektrum samym. Dlaczego to rozdzielam, skoro autyzmu nie da się odseparować skalpelem analizy od osoby (i osobowości)? Otóż dlatego, że książka ta – żywo, dynamicznie – opowiada o dziwności bycia ze „spektralnym” chłopcem, o dziwności jego własnych doświadczeń, ale i o trudnościach macierzyństwa jako takiego. Wcale nie karmi złudzeń o idyllicznym życiu w stadzie neurotypowym. Nie: na pewnym poziomie wszyscy się rozmijamy. A jednak rozmijanie się z osobą „spektralną” ma swoje szczególne algorytmy. Takoż spotykanie się z nią. Wie to Michalczak, wiem ja, wie każda opiekunka kota, który – parafrazując Kiplinga – zawsze chodzi własnymi drogami. A nie ma dwóch takich samych kotów. I nie ma dwóch takich samych pakietów bólu, jaki w związku z tym trzeba przyjąć. Ta książka, apelująca mocno, wprost o naszą uwagę i empatię, sprawozdaje przeżycia i rozmowy same w sobie intensywne, dotkliwe, nieobojętne.
Katarzyna Michalczak Synu, jesteś kotem Wydawnictwo Cyranka, Warszawa 2023, s. 176
