fbpx
Urszula Pieczek

Vivian Maier. W obiektywie pełnym kontrastów

 Nie lubiła dotyku, przytuleń, jednocześnie często ingerowała w prywatną przestrzeń innych, by uzyskać wymarzony i intymny kadr. Vivian Maier – niania skrzętnie ukrywająca swoją tożsamość, a także fotografka uliczna i artystka, która pozostawiła po sobie imponującą kolekcję blisko 150 tys. zdjęć

z Anastasią Ruban rozmawia Urszula Pieczek

Odsłonić umysł i zakryć ego

Osoby w depresji często czują się samotne, oddzielone od świata. Psychodeliki dają możliwość połączenia, sprawiają, że odczuwamy większą radość z przebywania w naturze, z obcowania z innymi.

Urszula Pieczek

Rodowody

Stworzenie panoramy literatury ukraińskiej tłumaczonej na język polski przypomina wyliczankę – to zamknięty zbiór nazwisk i tytułów. Opowiedzenia domagają się utwory, które w polszczyźnie nie istnieją, bo to z nich wyrastają współcześni twórcy i twórczynie. Zamiast patrzeć na Ukrainę z lotu ptaka, lepiej poszukać powiązań, korzeni ukrytych głęboko w ziemi.

Urszula Pieczek

Ponieważ w sztuce ukraińskiej są wielkie artystki

Czy dziś, w roku 2021, jesteście Państwo, czytający to intelektualne pismo, w stanie wymienić choć jedną ukraińską artystkę? Nie musi być „wielka”, wystarczy, by istniała. Tak myślałam. W książce Dlaczego w sztuce ukraińskiej są wielkie artystki można znaleźć ponad 50 nazwisk wyróżniających się twórczyń. I są to nazwiska ważne nie tyle dla ukraińskiej, ile światowej sztuki.

Urszula Pieczek

Kolonializm nasz powszedni

„Droga kręta, niełatwo odnaleźć polski pomnik” – w tym krótkim zdaniu można by streścić obszerny reportaż (właściwie czy to jest reportaż?) Natalii Bryżko-Zapór Pogranicze wszystkiego. Podróże po Wołyniu. Autorka przez ponad 400 stron prowadzi nas po Wołyniu, ale – paradoksalnie – najbardziej na tych terenach interesuje ją Polska”.

z Martą Niedźwiecką rozmawia Urszula Pieczek

Różnorodność zamiast hierarchii

Patriarchat boi się różnorodności i polifonii wątków, a przede wszystkim kwestionowania utartych schematów i status quo. Ograbił kobiety z siły, sprawczości i ekspresji, a mężczyznom odebrał możliwość wchodzenia w relacje.

Urszula Pieczek

Substytuty obecności

Lekcja z pandemii jest prosta: uczestnictwo w kulturze wymaga bezpośredniej obecności. Sprowadzenie kultury wyłącznie do przyjmowania komunikatów płynących z ekranu domowego komputera nie zastąpi niepowtarzalnego doświadczenia, które jest jej podstawą.

Urszula Pieczek

Biografia Perły

Książka Holly George-Warren to, po pierwsze, biografia Janis Joplin, którą nie bez przesady nazywa się najbardziej charyzmatyczną wokalistką XX w. Po drugie – rzetelne kompendium wiedzy o amerykańskiej scenie muzycznej od lat 30. do 70. Po trzecie, i być może najważniejsze, lektura o życiu w bluesie (blues to nie tylko gatunek muzyczny, ale określenie chandry i melancholii).

z Karoliną Zalewską-Łunkiewicz rozmawia Urszula Pieczek

Jestem tu dzisiaj dla ciebie

Jeśli się decydujemy, że chcemy poświęcić chwilę i wesprzeć osobę w depresji, musimy nie tylko wygospodarować na to czas, ale też mieć świadomość, że to może nie być łatwe.

z Iwoną Demko rozmawia Urszula Pieczek

Mówić, nie przemawiać

Z jednej strony „artystka‑waginistka”, której projekty dotyczące seksualności i ciała prowokują, rzeźbiarka, kuratorka kojarzona ze środowiskiem feministycznym, z drugiej zaś – Iwona Demko to doktora habilitowana, nauczycielka akademicka, badaczka historii pierwszych studentek krakowskiej ASP, a ostatnio kandydatka na stanowisko rektory.

z Anną Królikiewicz rozmawia Urszula Pieczek

„A czyj język najadł się całym smakiem”

Prawie każdy amator i profesjonalista znajdzie w sieci i rzeczywistości przestrzeń do prezentacji, materiału pojawia się coraz więcej, w sferze kultury jesteśmy zasypywani obrazami, obiektami, dźwiękami, performansami, słowami, produktami i usługami. To nadprodukcja obrazów świata.

z Barbarą Józefik rozmawia Urszula Pieczek

Wymiary troski

Wcześniejsze doświadczenie buduje warunki do coming outu. Z perspektywy psychologicznej kluczowe jest poczucie bezpieczeństwa w relacji z rodzicami. Wynika ono z wzajemnego zaufania, otwartości oraz partnerstwa.

Urszula Pieczek

Moje dziecko jest

Dzieci, które dokonują coming outu przed swoimi rodzicami, boją się odrzucenia, braku wsparcia, niezrozumienia. Z kolei rodzice najczęściej nie są na taką wiadomość przygotowani, nie wiedzą, jak powinni zareagować, obawiają się o przyszłość dzieci. Coming out to nie tylko ujawnienie czy konfrontacja, ale także rewizja tożsamości rodzicielskiej.

Urszula Pieczek

Linie tęsknoty

Tęsknota wyrasta z braku, a jej miarą jest odległość. Zarówno ta liczona w kilometrach, jak i ta odmierzana wskazówką zegara. Z jednej strony „tęsknię” za tym, co odległe – przeszłe, minione, utracone (za oponkami serowymi Babci, czyli za smakiem dzieciństwa, za nieżyjącą, ale wciąż bliską mi osobą), z drugiej – za tym, co (choć częściej jednak „za kimś, kto” czy „do kogoś, kto” jest mi drogi) znajduje się w tym samym czasie w pewnym oddaleniu (tęsknię do Ciebie, bo dzieli nas dystans np. 6524 km).

z Lechosławem Herzem rozmawia Urszula Pieczek

Przyjemność ze zwiedzania

Wychowałem się, łażąc po górach na południu Polski. Tam idzie się na szczyt, na przełęcz, do schroniska. Na Mazowszu, gdzie mieszkam całe dorosłe życie, gór nie ma, ale są inne miejsca, równie ładne, ale ładne inaczej. Trzeba zrozumieć, że niziny napisane są zupełnie innym językiem.

z Bartłomiejem Dobroczyńskim rozmawia Urszula Pieczek

Najtrudniej przyjrzeć się sobie

Dbanie o siebie to w istocie intensywne, bezkompromisowe wejście w dialog z rzeczywistością po to, żeby zobaczyć, co ona ze mnie wydobędzie, co mi (i innym) służy, a co nie. Sensowna troska o siebie zaczyna się od zdobycia wiedzy o sobie.

z Urszulą Zajączkowską rozmawia Urszula Pieczek

Umiejętność łatwego wybaczania

„Troska o naturę” powinna dziś oznaczać „troskę o wszystkich”, nie – wedle modnej narracji – o siebie, o swój komfort. To wymaga jednak odwagi i pewnych wyrzeczeń.

Urszula Pieczek

Chcielibyśmy opowieści

Wydaniu książki Wolność krzepi towarzyszyły dwie okrągłe rocznice – XX edycja Małopolskich Dni Dziedzictwa Kulturowego oraz, o czym nie można zapominać, 100. rocznica odzyskania przez Polskę niepodległości.

z Zdzisławem Schubertem rozmawia Urszula Pieczek

Kiedy plakat śpiewał po polsku

Prace „polskiej szkoły plakatu” nie były poddane kalkulacjom. Charakteryzowały się spontanicznością, niczym nieskrępowaną wyobraźnią, intuicyjnością. Twórcy mogli robić takie plakaty, jakie chcieli – to okazało się najbardziej wartościowe.

Urszula Pieczek

Poczet zwierząt polskich

Bielik, który nie jest orłem, szczeka. Czerwony dziób bociana białego – na pozór miłego sąsiada babcinego domu – to „precyzyjny instrument zabijania”.

z Alicją Pismenko i Michaliną Zawadką rozmawia Urszula Pieczek

Witaj w pięknych stronach

O ile ziny, alternatywne druki ulotne w Polsce lat 90. i dwutysięcznych, były tworzone głównie przez zbuntowanych chłopaków, o tyle dziś przestrzeń wydawanych własnym sumptem publikacji jest tubą, przez którą wyraźnie słychać kobiecy głos. Świat publikacji niezależnych, nienastawionych na zysk jest różnorodny, często zaskakujący formalnie, miłujący swobodę twórczą jak Wydawnictwo Latające Oko stworzone z dziewczęcej przyjaźni

z Marzenną Czerniak-Drożdżowicz rozmawia Urszula Pieczek

Nie tylko Kamasutra

Otwartość Hindusów na tematykę erotyczną wynika z postrzegania pożądania, pragnienia czy miłości jako jednego z głównych celów życia człowieka.

z Andrzejem Szyjewskim rozmawia Urszula Pieczek

Element zmiany

Część teologów zakłada, że monoteizm to ostatni, najwyższy poziom rozwoju religii. Jednak nie jest on tak etyczny, jak mogłoby się zdawać. Religie uniwersalistyczne tylko teoretycznie neutralizują przemoc.

z Olą Hnatiuk rozmawia Urszula Pieczek

Lwów może łączyć

To nie Lwów jest kością niezgody, lecz sposób opowiadania o wspólnej historii polegający na próbie bagatelizowania roli Ukraińców w narracji polskiej bądź Polaków w ukraińskiej. Jednostronne postrzeganie różnych procesów powoduje, że zubażamy znaczenie kulturowe tego miasta.

Urszula Pieczek

Pochwała intymności

Czerwona koperta. W kopercie tekturowe pudełeczko niewielkich rozmiarów. W pudełeczku zawinięte w szary papier ostemplowany pieczątką pojedyncze kartki z delikatnego papieru. Na kartkach listy. Niewysłane, nie na sprzedaż.

z Tomaszem Majewskim rozmawia Urszula Pieczek

Spojrzenie w stronę śmierci

Wojna to sztuka, której materiałem jest kolektywne ciało, a koniecznym paliwem śmierć jednostek.

Urszula Pieczek

Miara lektury, format czytania

Czytanie potrzebuje wsparcia. Trzeba je promować, jednak nie poprzez akcje, które docierają jedynie do czytających, a przy tym są jednorazowe, obliczone na wysoki zysk w krótkim czasie. Czytanie to proces, i właśnie na procesie powinny opierać się kampanie społeczne i interakcje związane z zaproszeniem do świata książki.

Marta Watral, Urszula Pieczek

To, co zostało

Wnukom akcji „Wisła” pochodzenia łemkowskiego zadałyśmy ten sam zestaw pytań: Skąd dowiedzieliście się o akcji przesiedleńczej z 1947 r.? Czy czujecie, że miała albo nadal ma ona wpływ na Wasze życie? Jak opowiadali Wam o niej rodzice, dziadkowie? Czy myślicie, że wpłynęła na to, kim jesteście dzisiaj?

z Tomaszem Stryjkiem rozmawia Urszula Pieczek

Pamięć o akcji „Wisła”

Zbrodnia przeciw ludzkości w przypadku akcji „Wisła” nie polega na eksterminacji, ale na odebraniu ojczyzny, w konsekwencji – na pozbawieniu kultury i tożsamości.

Urszula Pieczek

Grzanki razowe zamiast magdalenek

Pociąg linii M to trzecia książka Patti Smith, która trafia do rąk polskich czytelników. Po wprowadzających w świat nowojorskich beatników Poniedziałkowych dzieciach oraz zbiorze miniatur Obłokobujanie otrzymujemy pozycję, którą można uznać za klaser lektur i wspomnień jednej z największych żyjących artystek rockowych.

z Bogdanem de Barbaro rozmawia Urszula Pieczek

Wszystko, co istnieje

Wolność jest ważnym uzupełnieniem miłości. Gdyby miłość do drugiej osoby zabierała jej wolność, to byłaby bardzo ułomna. W tym tkwi paradoks: mówimy o więzi, która w pewnym sensie tworzy uszczerbek na wolności, a z tego wynika, że kochając, nie można być kimś absolutnie wolnym. Kluczowe więc jest utrzymywanie – choćby chwiejnej – równowagi między tymi dwoma stanami.

z Oksaną Zabużko rozmawia Urszula Pieczek

Algorytmy głodu

Wielki Głód był zamachem na naturalny porządek świata, strzałem wymierzonym w konserwatywną świadomość ekologiczną, która nigdy nie wątpiła w cykle przyrodnicze. To realizacja szatańskiego pomysłu.

Urszula Pieczek

Terytoria bez map

Zeszyty Literackie oddają do rąk czytelników niezwykły przewodnik. To dziennik podróży, zbiór reportaży, esejów, felietonów z lat 30. ubiegłego wieku reprezentantki szwajcarskiej bohemy Annemarii Schwarzenbach Podróże przez Azję i Europę.

z Grzegorzem Motyką rozmawia Urszula Pieczek

Wołyń 1943: rzekoma symetria win

Według ukraińskiego modelu pojednania należy mówić o tym, że na Wołyniu doszło do walk pomiędzy UPA i AK, w których obie strony popełniały podobne zbrodnie wojenne. Trzeba więc uznać ten fakt za wspólną tragedię, którą powinniśmy sobie wybaczyć i która powinna nas łączyć, a nie dzielić. Dlatego też ukraińskim odpowiednikiem terminu „zbrodnia wołyńska” jest określenie „tragedia wołyńska”.

Urszula Pieczek

Mów do mnie krótko

Międzynarodowy Festiwal Opowiadania od 11 lat stara się przywrócić opowiadaniom należne miejsce na mapie (a może lepiej: mapach) literatury.

Urszula Pieczek

W gorsecie choroby

„Tematem tej książki nie jest choroba w sensie fizycznym, lecz sposoby jej wykorzystania w formie figury czy metafory” – pisze Susan Sontag w przedmowie do wydanego w 1978 r. eseju Choroba jako metafora.

Urszula Pieczek

Wydawać by się mogło

Rozumieją, że książka to dziś produkt, towar na trudnym i wymagającym rynku, który nie ma wielu odbiorców, przecież doskonale wiedzą, że poziom czytelnictwa w Polsce sięga w porywach 40%. Zdają sobie także sprawę z zagrożeń związanych z dystrybucją, handlem, sprzedażą i rosnącą konkurencją. Mimo wszystko, kierowani pasją i zaangażowaniem, podejmują trud i wysiłek, zakładają małe wydawnictwa, dzięki którym udowadniają, że ambitna literatura oraz piękna książka drukowana wciąż są w cenie.

Urszula Pieczek

Mieszkam jak człowiek

Justin McGurick przyczyny ubóstwa upatruje w braku infrastruktury. Przemierzając kraje Ameryki Łacińskiej, poszukuje zaangażowanych społecznie rozwiązań oraz najśmielszych projektów architektonicznych, które przekształcają modernistyczne (europejskie) marzenie o utopijnym mieście przyszłości i przyczyniają się do zmian socjalnych.

Urszula Pieczek

Tylko o Lwowie

„Mowa miasta jest rozwlekła: powtarza, aby coś mogło utrwalić się w pamięci. (…) Mowa pamięci jest rozwlekła: zwieloktornia znaki, aby miasto mogło zacząć istnieć” – pisał Italo Calvino w wydanych w 1972 r. Niewidzialnych miastach. Próbie uchwycenia tejże „rozwlekłości”, repetycji, (braku) ciągłości, relacjom pamięci i geografii środkowoeuropejskiego miasta poświęcona jest książka Katarzyny Kotyńskiej Lwów. O odczytywaniu miasta na nowo.

z Martinem Pollackiem rozmawia Urszula Pieczek

Po (nie)widzialnej Galicji

Choć na tym terenie koegzystowały m.in. wioski niemieckich kolonistów, polskie majątki szlacheckie, sztetle żydowskie, był to świat głęboko skonfliktowany i zamknięty na innych. Wzajemna nieufność znalazła ujście po I wojnie światowej, po rozpadzie monarchii, w krwawych konfliktach, np. między Polakami i Ukraińcami w latach 1918–1919.

z Zuzanną Skalską rozmawia Urszula Pieczek

Świadomość zmian

Elementem łączącym wszystkie sfery naszego życia jest dziś ponad wszystkim technologia. To ona będzie miała największy wpływ na przyszłość. Będziemy musieli się w większym lub mniejszym stopniu podporządkować zmianom zachodzącym w jej obrębie oraz przez nią narzucanym. Technologia już dziś jest wszechobecna.

Urszula Pieczek

Z wykształcenia ukrainistka i polonistka. Redaktorka, autorka, tłumaczka. Promotorka kultury ukraińskiej. W „Gazecie Wyborczej” producentka i wydawczyni podcastów