Cóż – Eisenberg nie mogłaby zostać mistrzynią zen. I potwierdza to nie tylko w tytule, który jest zresztą taki, jak wszystkie opowiadania w tomie – żartobliwy, a zarazem tajemniczy i pełen napięcia, ale też w słowach głównej bohaterki tytułowego opowiadania: „Nie tak trudno zrozumieć, czemu nie sypiam. Trudniej zrozumieć, czemu wszyscy inni sypiają”. Eisenberg po prostu bardzo się przejmuje. To, jak bardzo, dostrzec można zwłaszcza w konstrukcji jej opowiadań – narracja zwykle rozpoczyna się od pozornie błahego pretekstu, by potem kluczyć myślami i nie wyciągnąć ostatecznych wniosków. Autorka tym samym precyzyjnie oddaje strumień myśli – najpierw migawka, potem asocjacja, a wreszcie bezradność i stanięcie w obliczu braku odpowiedzi.
Migawki to zwykle resztki wspomnień, które dają bohaterom impuls do namysłu nad uwikłaną w historię Holokaustu tożsamością lub genezą i wartością sztuki czy też nad słusznością własnych wyborów. I choć próżno szukać w tej prozie epickości, to obcujemy z serią niemal filmowych obrazów, nasyconych mieszanką empatii, wrażliwości i ostrego poczucia humoru, a także namysłu nad imponderabiliami, scalonych w zgrabną formę współczesnej powiastki filozoficznej. To proza spokojna i wyważona, choć pełna egzystencjalnego zgiełku i niezdefiniowanego bólu. Jednocześnie Eisenberg nie dostarcza czytelnikowi odpowiedzi, nie zostawia nadziei, nie sugeruje możliwości działania. Wskazuje jedynie tematy. A to, czy jej kaczka będzie także naszą, zależy już tylko od nas.
Czytaj także
Kronikarka Ameryki
—
Deborah Eisenberg
Twoja kaczka jest moją kaczką tłum. Kaja Gucio, Krzysztof Majer
Wydawnictwo Cyranka, Warszawa 2022, s. 288
