Miesięcznik Znak

z Aleksandrą Rabinovitch rozmawia Ilona Klimek-Gabryś

Szczypta fantazji w codzienności

Ocenianie zabija kreatywność i wyobraźnię. Sprawia, że zaczynamy krytycznie odnosić się do tego, co się dzieje w naszych głowach. Zachęca raczej do cenzurowania własnego umysłu niż do zabawy i spontaniczności.

Małgorzata Lebda

Dopisać kolejną historię

Można dla mgieł wyobrażać sobie opowieści, tworzyć narracje, przypisywać tym kruchym strukturom konkretne emocje, charakter, a nawet nadawać imiona. Czasem schodzę na polanę i wkraczam w mgłę, lubię przyglądać się wówczas splataniu naszych bytów.

z Mariuszem Wilczyńskim rozmawia Monika Ochędowska

Magiczna skrzynia

Gdy idziesz utartym traktem, to możesz być nieuważny. Natomiast jeśli wędrujesz niepewną ścieżką, z której noga ucieka ci co chwilę w bok, gdzieś w błoto lub przepaść, wtedy musisz być cały czas skoncentrowany, uważny i kreatywny. Rozwijasz się.

Paweł Majewski

Cyrk, czyli o pragnieniu dominacji

Widowiska cyrkowe służą podkreślaniu obcości. Są odwrotnością teatru, który daje szansę na empatyczne wczucie się w Innego, doświadczenie katharsis. Cyrk nie wzbudza ani litości, ani trwogi – jedynie ekscytację oraz pragnienie dominacji nad zwierzętami i ludźmi, którzy w nim występują

Patryk Pufelski

W lipcu usłyszeć można kulczyka

Czytam, gdzie żerują gąsienice trociniarki torzyśniada, ile dokładnie jaj składa samica dzwońca, jak urządza swe gniazdo szczygieł. Przepadam. Zapominam o tekście, który mam przygotować

Sylwia Chutnik

Baby się całują, będzie deszcz

Moja ukochana i ja jest odą do miłości wyśpiewywaną w środku kraju, gdzie homobusy bezkarnie jeżdżą po ulicach, siejąc nienawiść. Gdzie głowa państwa uważa queerowych ludzi za ideologię, a prezes rządzącej partii straszy transpłciowością

Ilona Klimek-Gabryś

Odnaleźć rękę do roślin

Autorki wyraźnie ustawiają perspektywę: rośliny dają początek wszystkim ekosystemom na planecie, bez nich nie moglibyśmy oddychać. To niewątpliwie książka, która może nauczyć dzieci pokory i pomóc im zrozumieć, że jesteśmy tylko jednym z organizmów żyjących na Ziemi, nie tym najważniejszym, nie tym wyznaczającym zasady

Andrzej Muszyński

Seanse i gawędy

Jest tu coś momentami z atmosfery dawnych filmów, z Amarcordu, Rejsu, ale tego nie da się zaplanować w strategii PR. Poza tym nostalgia czy wywoływanie zjaw nie mają tu miejsca. Jeśli duchy są proszone, to po to, by ożywić program

Jakub Knera

Jazz na działce

Na mazurskiej wsi spotykają się najgorętsze nazwiska trójmiejskiej sceny jazzowej, elektronicznej i improwizowanej. Walutą jest tu wymiana: doświadczeń, muzyki i wzajemnych umiejętności

Dorota Brauntsch

Krajobraz i słowo

To jedyny festiwal w Polsce, który przyjeżdża do swoich słuchaczy i słuchaczek. Podoba mi się formuła, bo dowartościowuje mniejsze miasta i stwarza okazję, aby poznać i opowiedzieć jakiś kawałek Polski

Ola Synowiec

Kino z kajakiem w tle

W obiekty festiwalowe zmieniają się sale gimnastyczne. Zaciemnienie, obraz i nagłośnienie są całkiem dobre i jest w nich jakiś dodatkowy urok i relaksujący luz. Filmy oglądać można na szkolnych materacach, skrzyniach i kozłach albo w hamaku rozwieszonym w bramce piłkarskiej

Edwin Bendyk

Pępek świata

Węgajty to jedno z miejsc ulokowanych geograficznie na marginesach. Pełni jednak funkcję centrum świata czy raczej omphalos mundi – mitycznego pępka, przez który, mimo peryferyjności, przepływają najważniejsze dla danego momentu idee, energie, debaty

Aleksandra Grzemska

Abakanowicz przyszpilona do stereotypu

Gdy Paweł Kowal rekonstruuje legendę Magdaleny Abakanowicz i zwraca uwagę na egzotyzację rzeźbiarki z Polski, sam popada w pułapkę tego mechanizmu, a artystka jako „kobieta sukcesu” zaczyna funkcjonować w jego narracji nie tyle jako osobowość, ile osobliwość.

Diana Dąbrowska

Osobliwy sojusz

„Nić widmo” Paula Thomasa Andersona kipi erotyzmem i dwuznacznością, choć rzadko kiedy bohaterowie rozpinają guziki swoich wielce szykownych kreacji i strojów.

Cveta Dimitrova

Miłość, mrok, życie

Najmocniej w książce Amosa Oza oddziaływały na mnie obrazy Południa. Przypominały o bułgarskich podwórkach mojego dzieciństwa.

Karol Kleczka

Zwykły człowiek?

Ta Biblia odłącza od tekstu element nadprzyrodzony – cuda nie są tu tak ważne, jak nauczanie o wolności, spotkanie z drugim człowiekiem, pokonywanie strachu.

Maria Karpińska

Kwestia perspektywy

Perspektywa zwierzęcia czy rośliny pozostaje dla człowieka niedostępna, a każda próba jej obrania jest de facto narzuceniem przyrodzie ludzkich narzędzi komunikacji.

Iwona Boruszkowska

Kultura „w poruszeniu” albo kroniki wojny

Przez ostatnie kilkanaście miesięcy ukazało się więcej ukraińskich tytułów niż w minionych 30 latach. Jednak wszyscy czujemy gorzki posmak zbyt wysokiej ceny tego nowego otwarcia.

Aleksandra Zielińska

Bal gałganiarzy

Zuzanna przyklęka na jedno kolano i ostrożnie przygląda się powierzchni wody, byle nie wpaść. Jezioro niewinnie faluje, suche trzciny niewinnie falują, przy samym brzegu gdzieniegdzie widać liście nenufarów i nawet przez chwilę Zuzanna myśli sobie, że to nenufary, nie zaś ryby, pływają koło mola, ale tak nie jest.

Sławomir Żurek

Co zrobiliśmy z naszym chrześcijaństwem?

Przemoc fizyczna i symboliczna, antyjudaizm oraz nienawiść rasowa to główne wyznaczniki relacji chrześcijan do wyznawców judaizmu, których efektem było przyzwolenie na zagładę Żydów w wieku XX lub co najmniej bierność wobec niej. Sytuację odmienił dopiero II Sobór Watykański, nazywając antysemityzm grzechem.

Janusz Poniewierski

Stańmy wreszcie przed lustrem

Kiedy redakcja „Znaku” umawiała się z Pawłem Śpiewakiem na druk „tez o polskim antysemityzmie”, nikt nie przypuszczał, że staną się one czymś na kształt testamentu. Że będziemy je czytać jak zapis ostatniej woli ich autora.

Łukasz Najder

Łodzimiasto

Wszystkie wielkie industrialne miasta były do siebie podobne i każde było nieszczęśliwe w podobny sposób.

Justyna Bargielska

Jak rozkwitnąć

Regułą miłości, którą wyniosłam dla siebie z książki Lucy Maud Montgomery, jest przeświadczenie, że nie warto czekać na czyjeś oświadczyny. Jeśli chcesz kogoś poślubić, oświadcz się pierwsza.

Agnieszka Smoczyńska

Rozmontowałam obraz

W filmach, na których się wychowałam, był zaszyty przekaz, że kobieta w miłości jest ofiarą, ewentualnie zdobyczą, która się poddaje lub składa dar z całego swojego życia.

Bartłomiej Dobroczyński

Też chcę to przeżyć

W erotyce jesteśmy najbardziej niepowtarzalni, jesteśmy sobą, a to wiąże się z ryzykiem, że niekoniecznie musimy zostać zaakceptowani przez innych. Japończycy mawiają, że mamy różne twarze, w tym taką, której nigdy nikomu nie pokazujemy. W niej jesteśmy najprawdziwsi.

Piotr Oczko

Chłód serca

Traktowana na poważnie miłość – cokolwiek to znaczy – bynajmniej nie jest dla każdego; niektórym nudzi się za szybko, nadwrażliwców spala zaś na popiół, zbyt dużo kosztuje i za bardzo boli.

bell hooks

Dać miłości słowa

Praktykę miłości szczególnie utrudniało mi to, że wciąż wiązałam się z poranionymi emocjonalnie mężczyznami, którzy nie byli zbytnio zainteresowani tym, by kochać, choć sami pragnęli być kochani.

z Wojciechem Kuleszą rozmawia Martyna Słowik

Nie wierzmy w drużynę pierścienia

Pamiętajmy o dwóch kluczowych dla szczęśliwego związku zasadach: sprawiedliwie nie znaczy po równo, a tam, gdzie rządzi racja, nie ma relacji. Czy ja potrzebuję partnera, partnerki żeby udowodnić, iż jestem mądrzejszy, że lepiej coś zrobiłem? Nie, to nie buduje relacji, tylko moje samozadowolenie.

Karolina Sulej

Miękkimi brzuszkami

Pracując nad tym tekstem, zapytałam moją przyjaciółkę, jaka jest definicja miłości, która do niej najbardziej przemówiła. Powiedziała, że w chwilach kryzysu w związku powtarza sobie to, czego życzyła jej jedna z gościń na ślubie: „Żebyście zawsze odwracali się do siebie miękkimi brzuszkami”.

z Kubą Mikurdą rozmawia Filip Kahn

Film bez granic

Szukam w kinie niejednoznacznych połączeń i traktuję widzów po partnersku. Będzie ciekawiej, jeśli zaszyte w filmie cytaty z dzieł innych twórców i moje osobiste doświadczenia zinterpretują w nowy sposób.

Diana Dąbrowska

Architektura uczuć

W kinie Antonioniego panuje dziwny rodzaj symbiozy między budynkami a postaciami. Milczących, niekiedy apatycznych, a niekiedy ekstatycznych bohaterów zdaje się opisywać przede wszystkim to, co widzimy na zewnątrz.

Małgorzata Szczurek

Wszystko można wytłumaczyć

Każdy punkt na mapie terenów, przez które kroczył biały człowiek, zmieniał się w końcu w krwawą plamę.

Karol Kleczka

Kto zabija dzieci Kanady?

Jeżeli „27 śmierci Toby’ego Obeda” było zdrapaniem lukru z nieskazitelnego wizerunku Kanady, to jeszcze więcej argumentów dostarczy „Siedem opadłych piór” kanadyjskiej dziennikarki Tanyi Talagi.

Ilona Klimek-Gabryś

Wycinki tożsamości

Rozmowę Cleo z Agatą Trzebuchowską czyta się tak, jakby właśnie słuchało się dobrego podcastu. Jest wartka, wciągająca i pogłębiona.

Martyna Słowik

Nie znoszę słowa „pokora”

Kto nie miał jeszcze okazji zapoznać się z myślą Jolanty Brach-Czainy, tom złożony z 12 tekstów i czterech wywiadów stanowi wspaniałą jej esencję.

Mateusz Burzyk

Marzy mi się szkoła

Zapiski Noici zdominowały dwa wątki: pragnienie utworzenia idealnej szkoły oraz interpretacje ewangelicznej historii o synu marnotrawnym.

Michał Jędrzejek

Bóg ludu

Vuillard w swoich mikroprozach opowiada o historycznych zdarzeniach – robi to w formie skondensowanych, quasi-filmowych scen.

Janusz Poniewierski

Szkic do teologii dramatu

Książka Macieja Biskupa OP zaskakująco świeża, wolna od chrześcijańskiej nowomowy i moraliny, lejącej się z wielu ambon.

Artur Madaliński

Trzecia przyjemność

Nie oglądasz wiadomości, paru gościom krzyczysz: „pas!”, wolisz zanurzyć się w nowej powieści Andrzeja Stasiuka czy przepastnych otchłaniach „Dzienników” Jana Józefa Szczepańskiego? Świetnie, ale polityka już tam jest

Kamila Dzika-Jurek

Cicho pracująca perfekcja

Czy to przypadek, że największe i najbardziej nieprzeniknione oczy w przedwojennej Warszawie miała świetna karykaturzystka Hanna Gosławska-Lipińska, zwana przez wszystkich Ha-Gą?

Monika Świerkosz

Zakładniczka antropocentrycznej wyobraźni

Choć cenię sobie „żartobliwość” i „optymizm”, do którego odwołują się twórcy komiksu, to myślę, że zmarnowali świetną okazję, by inaczej niż antropocentrycznie i patriarchalnie opowiedzieć o początkach historii człowieka.

Tomasz Pindel

Czekać i mieć nadzieję

Warto od razu postawić sprawę jasno: „Ñameryka” Martína Caparrósa to książka tej samej rangi co wydany przed paroma laty „Głód” – napisana z wielkim rozmachem i z zastosowaniem bardzo różnych konwencji pisarskich, odważna, polemiczna, subiektywna, ale oparta na solidnej obserwacji i refleksji próba scharakteryzowania dzisiejszej Hispanoameryki. A tak naprawdę rzecz po prostu o współczesnym świecie.

Maria Karpińska

Heroizm małych życiorysów

Kampus tworzy idealny fabularny sztafaż, ponieważ jest odzwierciedleniem wszystkiego, co kuleje w każdej zamkniętej wspólnocie.

Paulina Jóźwik

Kwestionariusz Stacji Literatura. Paulina Jóźwik

„Próbuję ujarzmić twórczy chaos. Dużo marudzę, zanim siądę do pisania, ale ostatecznie pisanie sprawia mi frajdę” – mówi Paulina Jóźwik.