Spis treści 786

Lato 2020

Najpopularniejszy na świecie polski font nazywa się Lato. Jak mało innych rzeczy łączy podzielonych dziś Polaków, występując w identyfikacji wizualnej partii Razem, w dowodach osobistych i w TVP Info.

Jeż na autostradzie: Gerardo Beltrán

Wiersz to maszynka zrobiona ze słów” – napisał kiedyś William Carlos Williams. Ta chwytliwa definicja zdaje się wybijać na pierwszy plan kilka interesujących z naszego punktu widzenia kwestii.

Niebo już nie płonie

„Dlaczego dziś Kościół nie zajmuje się wypędzaniem demonów z ludzi? Chyba nie dlatego, że przestał w nie wierzyć, tylko że ta wiara jest tak okropnie niepopularna”. Dla tego jednego zdania warto wziąć ponownie do ręki Niebo w płomieniach Jana Parandowskiego.

Ballada o ojcu i synu

Inspiracją dla Grzegorzewskiej do napisania powieści była historia wojennych losów Juliana i Marcina Brzezińskich – ojca i syna, polskich Żydów wywodzących się z wielopokoleniowej poważanej familii – którą opowiedziała jej urodzona po wojnie córka bohatera.

Władca miasta

Robert Moses i Nowy Jork to niemal równorzędny tandem w historii architektury i urbanistyki, jak Georges Haussmann i Paryż. Francuski komiks wydany przez Centrum Architektury przybliża nam sylwetkę tej kontrowersyjnej postaci, która przez ponad 50 lat miała wielki wpływ na rozwój nowojorskiej metropolii.

I umysł, i mózg

Jeffrey A. Lieberman w Czarnej owcy medycyny pokazuje niestabilną pozycję psychiatrii wśród nauk medycznych.

Kolarski bedeker à rebours

Polscy wydawcy nie rozpieszczają czytelników poszukających dobrej „literatury sportowej” (sięgam po tę etykietę z niechęcią i bez przekonania, bo ani ładna, ani precyzyjna), a więc takiej, w której – mówiąc w największym skrócie – ciekawe rzeczy działyby się nie tylko na gruncie anegdoty, ale także w języku.

Ciężar systematyki

Głównym lokatorem pałacu Cotroceni, siedziby rumuńskiego prezydenta, już szósty rok jest tamtejszy Niemiec Klaus Iohannis. Inna przedstawicielka tej społeczności, Herta Müller, w 1987 r. opuściła państwo rządzone przez Nicolae Ceaușescu, by 22 lata później otrzymać literacką Nagrodę Nobla.

„Błogosławieni ci, którzy opłakują”

Sigrid Nunez na patronkę swojej powieści o miłości wybiera Simone Weil. Jej słowa: „Pełnia miłości bliźniego to po prostu być zdolnym go zapytać: »Jaka jest twoja udręka«?”, czyni mottem, a zarazem motywem przewodnim przepełnionej czułością historii o empatii i nadziei.

Ucieleśniony komunizm

Choć Kate Evans pomija lub wygasza w Czerwonej Róży, a więc ilustrowanej biografii Luksemburg, dużą część obecnych w tym dziele sprzeczności, to zarazem udaje się jej wydobyć z dziejów Luksemburg całe bogactwo form, postaw, emocji.

Kościół i nasza psychika

Jak rozumieć dojrzałą wiarę w XXI w.? Jaka jest różnica pomiędzy spowiednikiem i terapeutą? Czym jest ludzka seksualność? To kwestie, o których opowiadają ks. Jacek Prusak i ks. Andrzej Pęcherzewski.

Przestawić się na kapitalizm

Wciąż niewiele wiemy o wielkim procesie prywatyzacji, w wyniku którego z 8453 przedsiębiorstw państwowych zarejestrowanych w 1990 r. pod koniec 2012 r. czynnych pozostało 23. Aleksandra Leyk i Joanna Wawrzyniak zebrały cenne, oddolne świadectwa tych przemian.

Piraci, Darwin i awokado

Metoda Eliota Weinbergera polega na tworzeniu kolaży obrazów, wydarzeń i opowieści z odległych krain i czasów, wyliczanych z suchą, kliniczną dokładnością, które zebrane razem, uderzają czytelnika rozmiarem jego ignorancji wobec świata, a niejednokrotnie dają mu nagłe poczucie dziwaczności własnej cywilizacji.

Nowe opowieści o Zagładzie

Powstająca od kilku lat na skalę wręcz przemysłową literatura traktująca Holokaust jako tło dla ckliwej, romantycznej historii czy przygodowej sensacyjki pokazuje, że o temacie nie trzeba już opowiadać z zachowaniem najwyższych standardów etycznych.

Miejsce docelowe

Powstanie cyfrowa bliźniaczka Ziemi. Naukowcy z kilku wiodących instytutów badawczych Starego Kontynentu zbudowali numeryczny model naszej planety.

Optymalizacja przestrzeni

„Jadą na kwaterę” – usłyszałam któregoś dnia i wpisałam w wyszukiwarkę hasło „kwatery pracownicze”. Tylko w moim niedużym mieście znalazłam kilkadziesiąt takich ofert.

Bez żyrandola

Wójtowanie w Lanckoronie rozpoczynałam z planem wymyślonym na podstawie dość powierzchownej znajomości spraw. Kiedy więc mówiłam: „Odnówmy rynek”, słyszałam: „Rury” albo „Rowy są zapchane”. Przez 12 lat uczyłam się, jak pogodzić oczekiwania mieszkańców z moim marzeniem, żeby Lanckorona była jak miasteczka Toskanii.

Pan Hrabia

Choć po Krakowie krążyło złośliwe powiedzenie, że prezesem tutejszego KIK-u może być tylko hrabia, ci, którzy go dobrze znali, mówią, że nie był to wcale człowiek wyniosły. Wręcz przeciwnie: otwarty na ludzi, wszystkich słuchał z autentycznym zainteresowaniem.

Upadek wielkiego marzenia

Alaksandr Łukaszenka miał szansę przejść do historii jako ojciec niepodległej Białorusi. Tak się nie stanie. Zapamiętamy podstarzałego, zlęknionego satrapę, który ma krew na rękach.

Polska neutralna klimatycznie?

Polska może osiągnąć neutralność klimatyczną w 2056 r., sześć lat po unijnym terminie. Nie ma jednak żadnego powodu, by twierdzić, że Szwedzi, Finowie czy Niemcy są bardziej „odpowiedzialni klimatycznie” niż Polacy. Ci pierwsi emisję CO2 zwyczajnie przenieśli za granicę.

Świat według Mateia Vișnieca

Wielcy rumuńscy myśliciele i pisarze: Eliade, Cioran i Ionesco, zyskali międzynarodową sławę, kiedy opuścili swój kraj, a ich książki zaczęły ukazywać się po francusku. Podobny los spotkał Mateię Vișnieca, najczęściej granego z żyjących rumuńskich dramatopisarzy, tworzącego w duchu poetyki i filozofii postmodernistycznej.

Bądźmy alternatywą

Trzeba nauczyć się myśleć o Kościele szerzej, czerpać z jego bogatej tradycji. Nie jesteśmy skazani na jedno pokolenie biskupów, powinniśmy mieć swoją duchową samodzielność.

Trzy światy białoruskiej rewolucji

9 sierpnia na Białorusi odbyły się wybory prezydenckie, które duża część społeczeństwa uznała za sfałszowane. Po największych w historii kraju protestach Białorusini przekonują, że ich ojczyzna nie będzie już taka jak wcześniej.

Kościelnej maszyny nie da się naprawić

Reformatorzy w Kościele byli i będą, a system jest wciąż taki sam. Gdy Franciszek z Asyżu próbował tworzyć Kościół ubogi, to jego reforma została zneutralizowana w ciągu jednego pokolenia. Z obecnym papieżem będzie tak samo.

Błąd systemu

Nowa książka Tomasza Polaka to istotne wydarzenie intelektualne w polskich dyskusjach o religii. Być może najważniejsze od czasu debaty nad tezami ks. Wacława Hryniewicza o „pustym piekle”.

Marzenie o Kościele

Mam takie marzenie, aby na czele naszego lokalnego Kościoła był biskup, którego mogłabym spotkać w SKM-ce, bo nie woziłby się limuzynami po mieście. Który raz w tygodniu odwiedzałby chorych w hospicjum. Biskup, który pamiętałby, że życie nie toczy się tylko w pałacach i urzędach.

Zabijanie Boga

Władza w Kościele służy dziś nie dobru ludzi, ale zachowaniu pozycji, obronie statusu i zastanej formy życia. To jedyne wyjaśnienie, które pozwala mi zrozumieć, dlaczego Kościół trzyma się swojej archaicznej, absolutystycznej struktury. Twierdzenie, że taka forma organizacji stanowi wolę Boga, to dla mnie oszustwo.

Białoruski „Sierpień”

Równo pięć lat temu w listopadzie 2015 r. wydaliśmy numer miesięcznika „Znak” poświęcony Białorusi. Poprzednie wybory prezydenckie, podobnie jak ostatnie, zostały sfałszowane.