fbpx
Joanna Guszta kwiecień 2021

Pokolenie zmiany

W jaki sposób temat katastrofy klimatycznej jest obecny w literaturze dla dzieci? Jak rozmawiać o niej z najmłodszymi? Czy możemy uratować świat? Na te pytania odpowiadamy w subiektywnym przeglądzie książek dla niedorosłych.

Artykuł z numeru

Świat prosi o ratunek

Klimat pod lupą

To, co w programie szkolnym stanowi wciąż lukę, coraz mocniej wybrzmiewa na rynku książek dla dzieci. Oprócz publikacji poświęconych wyodrębnionym problemom, takim jak odpady, smog czy susza, swoje przekrojowe kompendia wiedzy o zmianie klimatycznej oferuje coraz więcej wydawnictw. Są wśród nich m.in. Palmy na biegunie północnym. Wielka opowieść o zmianie klimatu Naszej Księgarni czy Ocieplenie klimatu z całą ekologiczną serią edukacyjną Wydawnictwa Babaryba. Spośród nich najciekawiej prezentuje się Klimat z serii To, o czym dorośli ci nie mówią Wydawnictwa Publicat. Jej autorzy – Boguś Janiszewski (tekst) i Max Skorwider (ilustracje) – tworzą razem kolektyw autorski Katastrofa, który wyspecjalizował się w przekładaniu trudnych i skomplikowanych tematów na atrakcyjny dla dzieci język. Autorzy zręcznie posługują się metaforami, ciekawie zestawiając informacje z anegdotami oraz serwując rzetelną wiedzę z poczuciem humoru – i są przy tym autentyczni!

Prawda baśni

Katarzyna Przyborska w książce Żaba Wydawnictwa Krytyki Politycznej z ilustracjami Marty Przybył sięga po konwencję baśniową. W opowieści o dotykającej zwierzęta suszy z wrażliwością przedstawia mechanizmy tego, w jaki sposób naturalna katastrofa, mimo prób jej ignorowania czy wyparcia, krok po kroku, nieustępliwie odmienia codzienność, jednocześnie wydobywając to, co najgorsze, z tych, których dotyka. Jednym z największych wyzwań związanych z klimatem jest kwestia migracji klimatycznych. Książka Żaba uwrażliwia na ten problem. Autorka najpierw pokazuje niechęć zwierząt do imigrantów z pustynniejących terenów, a potem odwraca ich los – dotychczasowi gospodarze sami muszą emigrować dalej, do miejsca, w którym również spotykają się z oporem tubylców. Społeczność zwierząt zaczyna szukać winnych, rozsądek zastępując emocjami, a wspólnotę budując w opozycji do „kozłów ofiarnych”. Prawem baśni opowieść kończy się szczęśliwie, a czytelnik pozostaje z zasianym ziarnem wrażliwości.

W konwencji komiksu

Również komiks dla dzieci na swój swobodny, często nieoczywisty sposób krąży wokół wyzwań związanych ze stanem środowiska. Pełną inteligentnego wdzięku historię Lis, sąsiad i nasza planeta autorstwa Fibre Tigre z ilustracjami Floriane Ricard z francuskiego rynku sprowadziło do nas Wydawnictwo Format. Pomysłowa i bezpretensjonalna fabuła w trzech aktach rozprawia się z nadmierną konsumpcją, zanieczyszczeniem rzek i oceanów, promując model 3R (reduce, reuse, recycle). Wśród komiksów dla dzieci Wydawnictwa Kultura Gniewu ukazała się dwuczęściowa Bardzo dzika opowieść, na podstawie scenariusza biologa, a zarazem komiksiarza Tomka Samojlika, z ilustracjami Marcina Podolca i kolorami Agaty Mianowskiej. Czytelnicy mają okazję nie tylko śledzić wartką akcję, śmiać się z błyskotliwych żartów i poznawać ciekawostki o zwierzętach, ale też skonfrontować się ze złem czynionym naturze przez człowieka. Natomiast przeznaczony dla starszego czytelnika album artysty Shauna Tana Opowieści z głębi miasta tego samego wydawnictwa to surrealistyczna poetycko-wizualna i pełna niepokoju oraz pytań o relacje człowieka ze światem zwierząt opowieść.

Chcesz przeczytać artykuł do końca?

Zaloguj się, jeden tekst w miesiącu dostępny bezpłatnie.

Zaloguj się