W jaki sposób współczesna moda trafiła do muzeów?
To złożony proces, ponieważ długo trzymano się zasady zachowywania dystansu czasowego. Czymś oczywistym było i jest pokazywanie historycznego ubioru, czego przykład stanowi chociażby Livrustkammaren w Sztokholmie, najstarsze szwedzkie muzeum, posiadające w swoich zbiorach szaty królewskie. Inaczej więc postępowano z ubiorami po ważnych osobistościach, traktowanymi jak relikwie i przechowywanymi w skarbcach, a inaczej z modą współczesną, którą prezentowano na wystawach światowych, ale nie w muzeach, gdzie nie pokazywano strojów młodszych niż 30-letnie. Zaczęło się to zmieniać na początku lat 70., zwłaszcza dzięki wystawie Fashion: An Anthology by Cecil Beaton w Muzeum Wiktorii i Alberta w Londynie. Pozwoli Pan, że jeszcze skomplikuję to pytanie?
Bardzo proszę.
Muzeum Wiktorii i Alberta nie zajmuje się stricte sztuką, to instytucja związana z rzemiosłem, produkcją. Często to, co przełomowe, nie zyskuje wystarczającego rozgłosu. Uważa się powszechnie, że Yves Saint Laurent był pierwszym żyjącym projektantem, o którym zrobiono wystawę – w 1983 r. w nowojorskim Metropolitan Museum (Met). A przecież już rok wcześniej Fashion Institute of Technology w Nowym Jorku pokazał projekty Huberta de Givenchy. Ponieważ to jednak instytucja o zupełnie innej misji i strukturze, a nie muzeum sztuki, wydarzenie przeszło bez takiego echa jak wystawa o Saint Laurencie.
Okazuje się, że to nie zawsze w tych najgłośniejszych muzeach dochodziło do przełomów, lecz że najsłynniejsze instytucje nie są idealne do takich poszukiwań.
Wydaje się, że lata 70. to dość późno jak na przełom.
To oczywiście jest powiązane ze zjawiskiem, które można określić jako genderyzacja mody. Modę rozumiano przede wszystkim jako kobiecą, biorąc pod uwagę to, kto częściej się nią interesuje, kto za nią goni. Kuratorami byli zaś przede wszystkim mężczyźni, co rzutowało na ich skłonność do lekceważenia tego obszaru rzeczywistości.
Można podać i bardzo aktualny przykład. W 2017 r. w Museum of Modern Art odbyła się wystawa Items: Is Fashion Modern?, w której katalogu pojawia się esej Paoli Antonelli o wiele mówiącym tytule Who’s Afraid of Fashion? (Kto się boi mody?). Przedstawiła w nim, jako jedna z kuratorek, proces powstawania wystawy. Gdy miała okazję przeszukiwać muzealne zbiory, zauważyła, że właściwie nie ma w nich mody, mimo że MoMA od samego początku było związane z designem. Zapytała o to człowieka kierującego tym działem i okazało się, że dla niego moda stanowiła absolutne przeciwieństwo modernistycznych, uniwersalnych rozwiązań, które miały trwać; była zbyt zmienna, żeby się nią zainteresować.
