Tym razem tłem dla perypetii bohaterów jest niespokojna historia Cypru z jej tragicznym punktem w roku 1974, a opowiada o niej drzewo, Ficus carica. Równolegle do wzrostu napięć na wyspie rozwija się zakazane uczucie Turczynki i Greka. Cypryjska miłość, mimo szekspirowskiego tragizmu, staje się dojrzała i wydaje owoc – dziewczynkę, która zapuści korzenie w innej ziemi i w innym czasie.
Czytaj także
Elif Shafak. Siła opowieści
Te „drzewne” metafory nie są przypadkowe. Perspektywa arboralna jest obecna w powieści za sprawą ożywionego figowca zwyczajnego. Figa przekazuje ciekawostki na temat drzew, ale przede wszystkim jest strażnikiem tego, co zapomniane czy lekceważone z punktu widzenia historii „oficjalnej”. To oraz oparcie kompozycji powieści na strukturze drzewa (od korzeni po gałęzie i ekosystem) pozwala prowadzić narrację wielowątkowo oraz zręcznie powiązać nieraz odległe od siebie tematy, m.in.: opresyjność kultury wobec kobiet i mniejszości seksualnych, kuchenny patriotyzm, ochronę środowiska, międzypokoleniowe dziedziczenie traum.
Tytułowe drzewa symbolizują ludzi zaginionych w cypryjskim konflikcie. To oczywiście niejedyna interpretacja. Mimo raczej prostej i wartkiej fabuły różnych interpretacji i wieloznacznych symboli jest znacznie więcej i to one stanowią o sile powieści Shafak. Nie tylko pozwalają na uniwersalizację i refleksyjne podejście do losów bohaterów, ale też – wraz ze szczyptą mistycyzmu – dają przyjemny posmak magicznego realizmu.
Elif Shafak Wyspa zaginionych drzew tłum. Natalia Wiśniewska, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2022, s. 480
