Michał Przeperski

Badacz i obywatel

Czy badacz dziejów najnowszych może mieć nie mniej bogaty życiorys niż bohaterowie jego książek? Przypadek Andrzeja Friszkego dowodzi, że to możliwe. Przekonają się o tym wszyscy, którzy sięgną po książkę „Zawód: historyk”.

Michał Przeperski

Czuły reportażysta

Bieszczady – czy to po tej, czy po tamtej stronie granicy – to miejsce głęboko naznaczone historią XX w. To poletko brutalnych eksperymentów dwóch koszmarnych totalitaryzmów.

Michał Przeperski

Ćwiczenia z Realpolitik

W rozmowie rzece z Robertem Walenciakiem Andrzej Werblan raz jeszcze opowiada o dziejach Polski Ludowej. Obszerne Postscriptum okazuje się nie mniej pasjonujące od opublikowanej przed dwoma laty książkowej dyskusji Werblana z Karolem Modzelewskim.

Michał Przeperski

Nasz mały Sonderweg

Zimowa stolica Polski to od czasów młodopolskich inteligencki eden. Już wtedy przyciągała przyrodą, barwnym folklorem i aurą osobności. Jak dowodzi Jerzy Kochanowski, nie utraciła jej nawet w okresie siermiężnego gomułkowskiego socjalizmu. Ba, na tle ogólnej szarzyzny wyjątkowość Zakopanego rozbłysła wówczas oślepiającym blaskiem

Michał Przeperski

Dziewięć mgnień Bułgarii

Subiektywne spojrzenie na Bułgarię, jakie daje polskim czytelnikom Sylwia Siedlecka, to niespełna 300 stron wyśmienitej lektury.

Michał Przeperski

Dwa plemiona, dwa totemy

Po dłuższym czasie wraca moda na pisanie o dwudziestoleciu międzywojennym. Jeżeli kolejni autorzy pójdą w ślady Macieja J. Nowaka, to czeka nas pasjonująca lektura, choć płynące z niej refleksje będą bardzo gorzkie.

Michał Przeperski

Metro jako źródło cierpień

Kolej podziemna zbudowana w Budapeszcie pod koniec XIX w. utwierdzała Madziarów w przekonaniu o potędze ich państwa. Ta, która od lat 30. XX w. powstała w Moskwie, fascynowała przepychem wnętrz i sprawnością projektantów. Natomiast ta budowana w Warszawie po II wojnie światowej długo pozostawała jedynie na papierze.

Michał Przeperski

Dyskretny smutek prowincji

Aleksandra Boćkowska po raz kolejny mierzy się z niedawną historią. Po książkach na temat luksusu oraz mody zabiera czytelnika do ostatnich tygodni i miesięcy istnienia PRL. Z dzisiejszego punktu widzenia Polska Jaruzelskiego, Kiszczaka i Rakowskiego jest chyba bardziej egzotyczna od najodleglejszych tropików.

Michał Przeperski

Poza schematem

Figura „żydokomuny” w tłumaczeniu dziejów polskiego stalinizmu ma się wciąż znakomicie. Książka Andrzeja Skalimowskiego udowadnia jednak, że można było być przedwojennym towarzyszem, wywodzić się z żydowskiej rodziny, a mimo to nie mieścić się w stereotypie.

Michał Przeperski

Realizm magiczny à la polonaise

Już dawno w dorosłość weszło pokolenie, które rzeczywistość PRL kojarzy przede wszystkim z Barejowskich Alternatyw 4 czy Misia. A przecież to, co śmieszne i absurdalne, miało też drugą stronę, zgoła nie komediową.

Michał Przeperski

Walc w postawie wyprostowanej

Autor nagradzanej monografii drugiego obiegu wydawniczego po raz kolejny udowadnia, że o opozycji antykomunistycznej w Polsce można pisać interesująco i z polotem. To tym ważniejsze, że swoim bohaterem Jan Olaszek uczynił postać z drugiego szeregu działaczy.

Michał Przeperski

Bieszczadzkie blizny

Istniał kiedyś świat sklepów cynamonowych i zgodnego współżycia Ukraińców, Żydów i Polaków. Dlaczego pozostały z niego jedynie marne strzępy?

Michał Przeperski

Rewolucja na raty

Sheila Fitzpatrick to doskonale znana australijska badaczka, jeden z czołowych autorytetów w dziedzinie historii społecznej Rosji i ZSRR.

Michał Przeperski

Bolesław przypadkowy

Szesnaście lat temu Piotr Lipiński wydał książkę będącą na poły biografią Bolesława Bieruta, na poły efektem dziennikarskiego śledztwa na jego temat. Dziś znów wraca do postaci lidera polskich komunistów, prezentując poszerzoną wersję tamtej publikacji.

Michał Przeperski

Wszystkie odcienie buntu

Historyk z Uniwersytetu Warszawskiego dowodzi, że lata 1956–1957 gruntownie przeorały polską rzeczywistość. Czy ten moment wypada uznać za nowy fundament funkcjonowania komunistycznego państwa i żyjącego w nim społeczeństwa?

Michał Przeperski

PRL na cztery ręce

To jedna z najbardziej wyczekiwanych historycznych książek roku 2017. Nieczęsto we wspólnej, intelektualnie pogłębionej dyskusji o najnowszych dziejach Polski uczestniczą postaci tak nieszablonowe i tak różne. Jaki jest efekt takiego spotkania?

Michał Przeperski

Mozaika metamorfoz (Recenzja książki Przesilenie. Nowa kultura polityczna pod red. Jacka Kołtana)

Przesilenie to próba uchwycenia zachodzących na naszych oczach zmian społecznych, ekonomicznych i ideowych. Punkt wyjścia stanowią Gdańskie Wykłady Solidarności organizowane od kilku lat przez ECS.

Michał Przeperski

Antybiografia „Wiesława”

Władysław Gomułka to jedna z najbardziej fascynujących postaci polskiego komunizmu. W 1956 r. cieszył się autentycznym żywiołowym poparciem milionów Polaków, którzy powiązali jego nazwisko z „polską drogą do socjalizmu”.

Michał Przeperski

Oswajanie niepewności

Jan-Werner Müller przedstawia książkę ważną, a jednocześnie bardzo niewygodną. Pisząc o ideach politycznych XX w. w Europie, udowadnia, że nowoczesność jest zakorzeniona znacznie płycej, niż chcemy o tym myśleć.

Michał Przeperski

Pius XII i zapomniani bohaterowie

Czy Pius XII był „papieżem Hitlera”? To pytanie historycy zadają sobie od lat, udzielając na nie różnych, często bardzo skrajnych odpowiedzi. Książka Marka Rieblinga w prawdziwie imponującym stylu podejmuje ten temat na nowo.

Michał Przeperski

Zychowicz niepoprawny

Piotr Zychowicz przyzwyczaił czytelników do kontrowersji. Łamanie tabu, formułowanie brawurowych tez i historia kontrfaktyczna – to jego znaki rozpoznawcze.

Michał Przeperski

Rewolucja wolnego słowa

Od połowy lat 70. aż po schyłek PRL kwitł w Polsce niezależny ruch wydawniczy. Dziś mocno niedoceniany, wciąż pozostaje fenomenem na skalę światową. Czy dzięki książce Jana Olaszka jego twórcy i ich dzieło odzyskają należne miejsce w naszej historii?

Michał Przeperski

Seks, kłamstwa i Służba Bezpieczeństwa

To już trzecia książka znanej dziennikarki poświęcona uwikłaniu polskich pisarzy w komunizm. Tym razem w dziesięciu szkicach poznajemy dramatyczne historie ludzi pióra, zarówno współpracujących z komunistyczną bezpieką, jak i jej ofiar.

Michał Przeperski

Bałamutny manifest

Miejsce kobiet w historii fascynuje nie od wczoraj. Dzięki wysiłkom historyków znacznie więcej wiemy o ważnej roli, jaką odegrały one w dziejach opozycji demokratycznej w Polsce. Niestety, nowa książka Shany Penn poświęcona kobietom podziemnej Solidarności nie poszerza naszej wiedzy.

Michał Przeperski

Nie nasza rewolucja

U podstaw głębokich przemian, jakie zaszły w Polsce po 1939 r., leży gwałt zadany polskiemu państwu i jego obywatelom. Andrzej Leder wzywa w Prześnionej rewolucji, aby te wydarzenia oswoić i włączyć do polskiego imaginarium symbolicznego. Czy przedstawiana przez niego propozycja ma szanse na realizację?

Michał Przeperski

Rewolucjonista po przejściach

Zajeździmy kobyłę historii Karola Modzelewskiego to traktat o trudnych etycznych wyborach, o ich nieoczekiwanych konsekwencjach oraz o wartościach, tak w dzisiejszym świecie potrzebnych.

Michał Przeperski

Trzy lata traumy

Od katastrofy smoleńskiej mijają już trzy lata. Zwiększa się dystans czasowy, dzięki czemu na to tragiczne wydarzenie i jego społeczne oraz polityczne konsekwencje można spojrzeć nieco chłodniejszym okiem. Niestety, na półkach polskich księgarń nie znajdziemy zbyt wielu poświęconych temu tematowi książek. Co nie znaczy, że o Smoleńsku się nie pisze.

Michał Przeperski

Niehistoryczna książka historyczna

Tytuł zdaje się sugerować, że autor przeanalizuje rozwój samego mitu żydokomuny, przyczyny jego powstania i momenty największego nasilenia. Rzeczywiście, elementy te są w książce obecne, ale nie stanowią jej najistotniejszej części. Idąc za przykładem Grossa, Śpiewak przyjął bowiem w dużej mierze punkt widzenia Żydów komunistów.