Miesięcznik Znak

Konto użytkownika

nr729

Okładka miesięcznika ZNAK nr 729

← Poprzedni numer Następny numer →

Redakcja

Czy w Kościele można jeszcze swobodnie debatować o Polsce?

W lutym br. na łamach „Europe Infos” – periodyku publikowanego przez Komisję Konferencji Biskupów Unii Europejskiej (COMECE) – ukazał się zamówiony przez redakcję artykuł Henryka Woźniakowskiego, analizujący obecną sytuację polityczną w Polsce.

Mira Marcinów, Bartłomiej Dobroczyński

O wstydzie monologi bezwstydne

Przekroczenie pewnej granicy wstydu prowadzi do cyfrowego ekshibicjonizm (digital exhibitionism), paradoksalnie, piętnowanego. Mamy się wstydzić tego, że się nie wstydzimy. Ale i przeciwnie, mamy się wstydzić tego, że się wstydzimy. Wstyd jest na pokaz. Wydaje się bardziej powierzchowny niż poczucie winy, mniej zaawansowany. Wiąże się z lękiem przed tym, co ludzie powiedzą, przed zhańbieniem, ujmą na honorze lub złą reputacją.

Zbigniew Mikołejko

W oparach wstydu

Powiązanie bezpośrednie wstydu z ciałem i seksem – nawet tam gdzie chodzi, jak u Pawła, o przenośne pojęcie, odnoszące się do Kościoła jako Ciała Chrystusa – ma swoje oczywiste źródło: w Księdze Rodzaju. Tam bowiem miał się zrodzić wstyd jako szczególny aspekt cielesności, a z nim – historia człowieka.

Anna Zawadzka

Nadmiarowość

Refrenem mojego wstydu jest nadmiarowość. Poczucie nadmiarowości towarzyszy mi, odkąd pamiętam. Odkąd pamiętam, słyszałam komunikat: za dużo.

Martha C. Nussbaum

Zagrożenie dla ludzkiej godności: powrót wstrętu i wstydu do prawa

Wstyd i wstręt wyraźnie zaznaczają się zarówno w prawie, jak i w naszym codziennym życiu, ale czy naprawdę rozumiemy rolę, jaką odgrywają? Czy wystarczająco zbadaliśmy przemyślenia dotyczące każdej z tych emocji? Czy też powszechne założenie, iż emocje są pozbawione namysłu, powstrzymuje nas przed zadawaniem pytań, które zadawać powinniśmy?

Barbara Dolińska

Bezdzietni z wyboru

Najczęstsze powody decyzji o braku potomstwa można sprowadzić do trzech wiodących motywów: wolności od odpowiedzialności za dziecko, zachowania dotychczasowych warunków umożliwiających samorealizację i obaw przed traumą fizjologii ciąży oraz porodu.

Aleksandra Jarosiewicz

Droga do autorytaryzmu

Kryzysowi Azerbejdżanu w stosunkach z Zachodem, w szczególności z Unią Europejską, towarzyszy zbliżenie z Moskwą. Ten trend jest w dużej mierze efektem wydarzeń na Ukrainie.

Janusz Poniewierski

Prorokini Anna

Od kilku lat − ilekroć czytam ewangeliczną opowieść o sędziwej prorokini Annie która „nie rozstawała się ze Świątynią, służyła Bogu (…) i mówiła o Nim wszystkim” (por. Łk 2, 36–38) − myślę o Annie Świderkównie (1925–2008), uczonej, która wiele lata życia poświęciła studiowaniu i popularyzacji Biblii.

Mateusz Hohol, Bartosz Brożek

Homo fundamentalis

Osoby o wysokiej potrzebie domknięcia poznawczego charakteryzuje pragnienie unikania niejasności. Wolą uzyskać ostateczną odpowiedź – jakakolwiek by ona była – byle nie przedłużać stanu niepewności. Poszukują w swym życiu porządku i struktury, uciekając od wszelkich sytuacji chaotycznych.

Józefa Hennelowa

Coraz bliżej albo coraz mniej

Utwierdzam się w przekonaniu, że właśnie u końca życia jeszcze oczywistsza staje się żywa odpowiedzialność nie tylko za przeszłe, lecz za to także, co się właśnie dokonuje.

z Romanem Dudą rozmawia Anna Mateja

Świat dobrze pomyślany

Matematyka potrafi być wdzięczna i daje dużo więcej, niż się w nią wkłada. Wynika to z tego, że jednym z jej nieusuwalnych atrybutów jest wolność – nic mnie nie krępuje w tworzeniu jej struktur, poza moim własnym umysłem.

Janusz Poniewierski

Część VII: Świadectwo, nie misja

Czym jest nowa katolicka teologia judaizmu? Spróbujemy odpowiedzieć na to pytanie, czytając soborową deklarację Nostra aetate i analizując konsekwencje, jakie jej treść niesie dla teologii i naszego stosunku do Żydów i judaizmu

ks. Grzegorz Strzelczyk, Jerzy Vetulani

Gdzie szukać miłości?

W miłości więź jest najważniejsza. Bliskość cielesna służy jej wzmocnieniu, dając poczucie bezpieczeństwa i zaufania, a nie jedynie satysfakcji płynącej z orgazmu.

Iwona Boruszkowska

Anieli Gruszeckiej powroty do nie/znanego kraju

Opowieść o Anieli Gruszeckiej – zapomnianej pisarce, krytyczce, recenzentce, studentce Sorbony, właścicielce psa Azy, miłośniczce Krakowa – najlepiej zacząć od oddania głosu jej samej. Zachwycona nowo odkrytą angielską powieściopisarką Virginią Woolf, zanotowała w 1933 r. w szkicu o powieści, co właściwie ją tak w twórczości koleżanki po piórze urzekło: „wyrażenie rzeczy, których się dotąd nie umiało wyrazić, bo się nie umiało spostrzec” – tego właśnie poszukiwała w literaturze i w świecie: nowości.

Dominik Antonik

Autor na miarę naszych czasów?

Kim jest autor? Dla kogoś, kto nie interesuje się teoretyczną stroną interpretacji i literatury, podobne pytanie może wydawać się co najmniej dziwne, bo wiadomo przecież, że to osoba, która napisała tekst. Wiążemy nazwisko z okładki książki z konkretnym człowiekiem, kojarzymy go z innymi dziełami, niekiedy otaczamy czcią i odpowiadamy w teleturniejach na pytania o jego biografię. Jeśli jednak zaczniemy się zastanawiać, jak autor wpływa na rozumienie tekstu i proces interpretacji, to sprawa szybko się skomplikuje.

Anna Marchewka

Pochwała swobody

Woolf rozumie, że nowi czytelnicy – ci zachłanni, podobno zwykli i nieuczeni – są dla niej i dla reszty świata piszących prawdziwym wyzwaniem. To oni stanowią czytającą poważnie, czyli bez ograniczeń i kompromisów, publiczność literacką.

Dobrosław Kot

Pasierbowie

Splot okoliczności polityczno-historyczno-kulturowych sprawił, że nowoczesność nas ominęła. Przemiana myślenia, której doświadczyły inne – choć nie wszystkie – narody Europy, u nas się albo nie dokonała, albo zatrzymała w pół drogi. Emancypacja jednostki, przemiany społeczne i cywilizacyjne, wszystko to nie tyle nie dotarło nad Wisłę, ile po prostu zostało spontanicznie zignorowane.

Katarzyna Pawlicka

Nadzieja dla wspólnoty

Trzydzieści lat to jedna trzecia długiego ludzkiego życia. Polska demokracja niedługo stanie się 30-latką, a przecież wciąż mówimy, że jest bardzo młoda, niewykształcona. Za 30 lat będziemy żyli w roku 2046 – tego możemy być prawie pewni. Tylko czy w dobie szalonego rozwoju technologii i nieustających konfliktów jesteśmy w stanie odpowiedzieć sobie na pytanie: kim się do tego czasu staniemy?

Jakub Muchowski

Syndrom i lek

Riabczuk identyfikuje komponenty syndromu postkolonialnego Ukrainy. Demaskuje zarówno te projektowane przez wschodnich i zachodnich, bliskich i dalszych, ale ważnych (Bruksela, Waszyngton) sąsiadów, jak i te podtrzymywane na miejscu i głęboko zinternalizowane przez samych Ukraińców.

Eliza Szybowicz

Nowoczesność w obrazkach

1959. Kobieta w jesionce i apaszce otoczona pięciorgiem małych dzieci żali się, że jej życie jest „takie puste”. 1964. Skwaszona pańcia w palcie z futrzanym kołnierzem odpala smutasowi w karakułowej czapie, że wieczorem jest bardzo zajęta – chce odpocząć.

Ilona Klimek-Gabryś

Kocie psoty

Kocia książka nie tylko pokazuje Jarosława Iwaszkiewicza, który potrafi tworzyć dla dzieci i razem z nimi, ale jest też zaproszeniem do wspólnej zabawy w opowiadanie historii o naszych najwierniejszych przyjaciołach, czyli zwierzętach

Janusz Poniewierski

Rewolucja miłosierdzia

W Polsce ukazało się już sporo książek o papieżu Franciszka, w większości mają one jednak charakter biograficzny. Znaczenie i wyjątkowość pracy kard. Kaspera polega na tym, że jest ona teologiczną próbą zrozumienia obecnego pontyfikatu.

Miłosz Puczydłowski

Homilia w drodze do Emaus

W Księdze Malachiasza Bóg z wyrzutem zwraca się do swojego ludu: „Bardzo przykre stały się wasze rozmowy przeciwko mnie!”. Lud zaś urąga Bogu: „Daremny to trud służyć Bogu! Bo jaki pożytek mieliśmy z tego, żeśmy wykonywali polecenia Jego?”. Prorok podsumowuje ten dialog zadziwiającą uwagą: „Tak mówili między sobą ludzie bojący się Boga, a Pan uważał i to posłyszał” (Ml 3, 13–16).

Paweł Jasnowski

Polska urojona

Ponad 100 lat temu ukazywały się w Polsce broszury i pisma, które dziś czyta się jak ponury żart. Pośród nich m.in. te wydawane pod auspicjami ludzi Kościoła, jak warszawski „Polak-Katolik”, pismo „wybitnie katolickie i antysemickie”, które założył ks. Ignacy Kłopotowski, beatyfikowany dokładnie 10 lat temu.

Łukasz Garbal

Ku Klux Klan, czyli wzór hejtu

To trzeba przeczytać! Historia i teraźniejszość Ku Klux Klanu – namalowana przez autorkę bez uciekania od faktów cieniujących szablonowy czarno-biały podział – to ważny kontekst nie tylko dla Amerykanów, ale także dla nas dzisiaj.

Marcin Wilk

Zocha jak się patrzy!

Ach, co to była za kobieta, ta Stryjeńska Zofia, artystka nasza! Niepokorna, oryginalna na wskroś, przenikliwa. Indywidualistka po prostu.

Paulina Małochleb

Polak w rozgrywce szpiegów

To bardzo ciekawy projekt biograficzny – Max Cegielski rusza śladami Bogusława Grąbczewskiego i poprzez tę podróż właśnie opowiada o losach Polaka, carskiego oficera i podróżnika. Autor nazywa swego bohatera Wielkim Graczem, by podkreślić jego awanturniczą duszę i żądzę przygód.