Aleksandra Grzemska

Antygona XX-wiecznej filozofii

Ostra krytyka, której doświadczyła po swoim filozoficznym debiucie, sprawiła że Luce Irigaray do dziś zachowuje powściągliwość w składaniu deklaracji przynależności do formacji feministyczno-intelektualnych oraz unika wypowiedzi autobiograficznych.

Aleksandra Grzemska

Abakanowicz przyszpilona do stereotypu

Gdy Paweł Kowal rekonstruuje legendę Magdaleny Abakanowicz i zwraca uwagę na egzotyzację rzeźbiarki z Polski, sam popada w pułapkę tego mechanizmu, a artystka jako „kobieta sukcesu” zaczyna funkcjonować w jego narracji nie tyle jako osobowość, ile osobliwość.

Aleksandra Grzemska

Solnit a fale feminizmu

Siła i znaczenie pisarstwa Solnit polegają na tym, że zbiera i opisuje to, co dla teoretyczek feminizmu jest polem do badań, dla aktywistek feministycznych polem do działania, a dla kobiet i mężczyzn, którzy dopiero odkrywają feminizm dla siebie, jest przede wszystkim polem doświadczenia.

Aleksandra Grzemska

Susan Sontag jako metafora

Jej portrety, ze spojrzeniem uwodzącym intelektem, z nonszalancką mową ciała, to już ikony popkultury. Susan Sontag jest idolką. Czy jednak wystarczająco uważnie i krytycznie traktujemy jej rozważania? Czy nie ulegamy pokusie idealizacji i fetyszyzacji tej postaci?

Aleksandra Grzemska

Ballada o ojcu i synu

Inspiracją dla Grzegorzewskiej do napisania powieści była historia wojennych losów Juliana i Marcina Brzezińskich – ojca i syna, polskich Żydów wywodzących się z wielopokoleniowej poważanej familii – którą opowiedziała jej urodzona po wojnie córka bohatera.

Aleksandra Grzemska

Cały świat w opowieści mamy

Czy można opowiedzieć zaledwie kilkuletniemu dziecku, ukrywanemu w piwnicy na terenie warszawskiego getta, czym jest świat? Jak wytłumaczyć trzyletniej dziewczynce, co znaczy, że pada deszcz, wieje wiatr, dlaczego liście zmieniają kolor i opadają, co to są sucharki, a nawet kto to jest tatuś?

Aleksandra Grzemska

Wspólny pokój – wielogłos kobiet w poezji jidysz

Zarówno monografia „Kol isze”, jak i antologia „Moja dzika koza” kładą nacisk na znaczenie ról genderowych (córki, panny na wydaniu, narzeczonej, żony, matki, aguny). Ważną funkcję pełnią nie tylko relacje matka–córka, ale także poetyckie relacje siostrzańskie, w których dialog między kobietami poetkami ma istotne znaczenie.

Aleksandra Grzemska

By oddać głos

Cechą charakterystyczną literackiej i wizualnej twórczości Kuryluk jest dialogiczność – autorka / artystka współistnieje w swoich utworach z bliskimi, którzy już odeszli, aranżując sytuacje rozmów lub monologów przytaczanych jakby bezpośrednio, w chwili mówienia.

Aleksandra Grzemska

„Dobranoc, dzienniczku”

Diariusz Janki Goldstein wpisuje się w kategorię dzienników młodych dziewcząt, która charakteryzuje się silnym nastawieniem na diagnozowanie własnego „ja” piszącej, analizowaniem osobistych doświadczeń, „rozpamiętywaniem samej siebie” oraz występowaniem rozważań na temat czynności tworzenia dziennika.

Aleksandra Grzemska

I jedna nie przetrwałaby bez drugiej

Ostatnią książką, jaką przeczytała przed śmiercią matka Haliny Rubin, było W poszukiwaniu straconego czasu Marcela Prousta. Do tego symbolicznego momentu zdaje się nawiązywać w swojej wspomnieniowej narracji autorka-córka, która po wielu latach rozmyślań, lektur, rozmów postanowiła odzyskać ów stracony czas i pamięć o przeszłości rodziny, ale przede wszystkim wybrać się w „skomplikowaną, ryzykowną podróż” przez życie swojej matki Oli. Nie wybrała się w nią jednak sama – towarzyszyła jej i wspierała ją własna córka, dzięki czemu ta podróż w czasie zbliżyła trzy pokolenia kobiet.

Aleksandra Grzemska

Antygona XX-wiecznej filozofii

Filozoficzna refleksja Luce Irigaray – mimo pozycji filozofki jako jednej z najważniejszych przedstawicielek filozofii kontynentalnej oraz szerokiej, lecz spłyconej recepcji krytycznej jej pism – paradoksalnie, jest wciąż niezrozumiana i niedoceniana, także w Polsce.

Aleksandra Grzemska

Rodzina siłaczek: Natalia Rosińska, Nelly Egiersdorff, Maria Anto, Zuzanna Janin

Na początku 2018 r., w odbudowanym po wojnie rodzinnym domu Zuzanny Janin, który znajduje się w warszawskiej modernistycznej kolonii zaprojektowanej przez Kazimierza Tołłoczkę, wykonawcy remontu natknęli się na zatopioną w betonowym fragmencie podłogi małą srebrną łyżeczkę z wygrawerowanymi inicjałami N.R.

Aleksandra Grzemska

„Kobiecy kontynent” ukraińskiej literatury

Lektura antologii Modernistki jest jak niespodziewane i wzbudzające euforię odkrycie „kobiecego kontynentu” ukraińskiej literatury – pozwolę sobie sparafrazować blurb Oksany Zabużko.

Aleksandra Grzemska

Wstrętna codzienność „nie na niby”

Wydawałoby się, że o psychicznych i fizycznych doświadczeniach Zagłady napisano już wszystko, tym bardziej w odniesieniu do kanonicznej prozy Tadeusza Borowskiego. Nic bardziej mylnego, co udowadnia Paweł Wolski w monografii poświęconej zagadnieniom, które w opisach lagrowego świata stają się tak naturalne, że przez to prawie niewidoczne, choć dość mocno wyczuwalne.

Aleksandra Grzemska

W (bio)etycznej soczewce

Współczesne technologie i nowoczesna medycyna rozwijają się znacznie szybciej, niż się tego spodziewano, co rodzi moralne problemy, wobec których muszą się ustosunkować filozofia, socjologia, polityka.

Aleksandra Grzemska

Bezpowrotnie utracone

Co kryje się pod formułą „deportowani z życia”? Jaka jest relacja między kolonializmem, społeczno-psychologicznymi mechanizmami multikulturowości a literackim zapisem poczucia nieprzystosowania i utraty?

Aleksandra Grzemska

Dr literaturoznawstwa, krytyczka literacka, redaktorka i edytorka. Autorka monografii Matki i córki. Relacje rodzinne i artystyczne w autobiografiach kobiet po 1989 roku. Współredaktorka monografii: Polityki relacji w literaturze kobiet po 1945 roku oraz Po Czarnobylu: miejsce katastrofy w dyskursie współczesnej humanistyki