fbpx

Tag: pamięć

Kamila Dzika-Jurek

Duchy i dzieci

Jak kształtujemy swoją przyszłość obrazami z przeszłości? W jaki sposób mroczna historia Demmin, jego tytułowe „duchy”, wpływa na to, co dopiero przyjdzie na świat i w nim urośnie?

Dominika Kozłowska

Porządek rzeczy

Rzeczy to nie tylko przedmioty, ale również to, czego nie można przenieść i często ochronić. Co dla naszej tożsamości oznacza ich utrata?

z Pawłem Boguszewskim rozmawia Krzysztof Kornas

Umysł usprawniony?

Naukowcy sprawdzają, jak na naszą kreatywność i funkcjonowanie układu nerwowego wpływają np. mikrodawki LSD. Jestem jednak bardzo ostrożny, gdy ktoś mówi ludziom: tu macie pigułkę, która zapewni wam lepszą pamięć bądź większą wydajność w pracy.

Marta Duch-Dyngosz

„Jak w jakiejś cholernej baśni”

Patrycja Dołowy sugestywnie opowiada o losach rzeczy żydowskich. Stają się one namacalnym łącznikiem z przeszłością przemilczaną i trudną, z innym człowiekiem w po-Holokaustowych relacjach.

Zbigniew Rokita

List od norweskiego króla

Spacerowałem po Gliwicach, po których jak zombie snuli się śląscy powstańcy, niemieccy cesarze, komunistyczni sekretarze i piastowscy książęta, każdy z nich miał rację i każdy się mylił, a mi zlewali się w jeden dziejowy bulgot. Gdy uważniej zacząłem się przyglądać temu, co mi opowiadali, większość okazywała się bujdą.

Joanna Guszta

Zapomnij

Czy rozwiązania problemów z koncentracją, przebodźcowaniem i chronicznym stresem warto szukać w technologii, designie i zakupach?

769 – spis treści

769 – spis treści

 

Timothy Snyder, Norman Davies, Agnieszka Holland, Natalia Hatalska, Dominika Kozłowska, Jacek Stawiski

Pamięć, fakty i fikcja w czasach Internetu

Najważniejsze zadanie polega na tym, ażeby uczyć historii, a nie wyłącznie przekazywać pamięć danej społeczności. Pamięć uczy nas, że mamy się obrażać, a historia, że musimy pytać.

z Piotrem Laskowskim rozmawia Jakub Szymczak

Historii możemy uczyć inaczej

W III RP systematycznie maleje liczba osób, które decydują się zdawać historię na maturze. Obecnie to jest bardzo niewielki odsetek uczniów i uczennic. Jednocześnie systematycznie wzrasta polityczny nacisk na historię, a właściwie na uprawianie topornej polityki historycznej. Warto te dwa fakty ze sobą połączyć.

z Antonim Dudkiem rozmawia Andrzej Brzeziecki

III RP. Trwała prowizorka

Od 1992 r. Polska ma nieustanny wzrost gospodarczy. To obecnie ewenement w skali całej Europy. Cena za to była jednak konkretna. W okresie transformacji wielu ludzi miało poczucie katastrofy, zwłaszcza na prowincji.

Jan Rojewski

Wygrana wojna pamięci z historią

30 lat temu skończył się w Polsce komunizm – albo i nie. Pewne natomiast jest, że od 30 lat polscy intelektualiści od lewa do prawa fascynują się polską pamięcią, jej meandrami i mechanizmami zapominania. Nie historią, ale pamięcią właśnie. To ona, często w sposób zupełnie niedorzeczny i niezgodny z faktami, organizuje nasze myślenie o przeszłości.

Dominika Kozłowska

Fakty i fikcja

Trzeba świętować radosne rocznice. A taką niewątpliwie jest 30-lecie wyborów z 4 czerwca 1989 r. Ten dzień wyznacza w Polsce koniec komunizmu i nastanie demokracji.

Marta Watral, Urszula Pieczek

To, co zostało

Wnukom akcji „Wisła” pochodzenia łemkowskiego zadałyśmy ten sam zestaw pytań: Skąd dowiedzieliście się o akcji przesiedleńczej z 1947 r.? Czy czujecie, że miała albo nadal ma ona wpływ na Wasze życie? Jak opowiadali Wam o niej rodzice, dziadkowie? Czy myślicie, że wpłynęła na to, kim jesteście dzisiaj?

z Tomaszem Stryjkiem rozmawia Urszula Pieczek

Pamięć o akcji „Wisła”

Zbrodnia przeciw ludzkości w przypadku akcji „Wisła” nie polega na eksterminacji, ale na odebraniu ojczyzny, w konsekwencji – na pozbawieniu kultury i tożsamości.

Marta Duch-Dyngosz

Miejskie hierarchie

Zbiór felietonów i wspomnień zmarłego w 1968 r. Zbigniewa Mitznera, warszawskiego dziennikarza i publicysty, daje dobry socjologiczny portret miasta, w którym cywilizacyjne przemiany i XX-wieczna historia trwale wpisały się w krajobraz pamięci.

z Alvinem H. Rosenfeldem rozmawia Marta Duch-Dyngosz

Pornografia Holokaustu

Pytania o pamięć Zagłady biorą się nie tylko z samej historii zbrodni nazistowskich przeciwko Żydom, ale również z tego, jak te zbrodnie są reprezentowane i interpretowane przez wiele mediów w różnych narodowych, społecznych i kulturowych kontekstach. To, co nazywamy „pamięcią Holokaustu”, w dużym stopniu jest produktem tych reprezentacji oraz wielu znaczeń, które różnorodne publiczności im nadają.

z Januszem Muchą rozmawia Marta Duch-Dyngosz

Transnarodowe ścieżki

Można być całkowicie patriotycznym w deklaracjach, popierać ugrupowania głoszące takie hasła, ale to nie wpływa na to, gdzie będziemy mieszkać. Coraz częściej mamy do czynienia z zaangażowaniem obywatelskim ponad granicami.

Paweł Śpiewak

Konflikty pamięci: Etyczne zobowiązanie

Problem pamięci jest problemem stałego powracania, rozpamiętywania, namysłu nad przeszłością i nad naszą relacją z Bogiem, próbą odpowiedzi na pytanie o nasze wspólne, etyczne zobowiązania.

Neven Šimac

Nie tylko my zawiniliśmy

Jak uniknąć pogłębiającego się konfliktu pamięci w Bośni i Hercegowinie? W jaki sposób uchylić się od pytań o odpowiedzialność nas, Europejczyków za obecną wojnę pamięci w Bośni i Hercegowinie?

Tadeusz Mazowiecki

Potrzebujemy dobrych symboli

Religia nie jest związana polityką – mogłaby odegrać dużą rolę w pojednaniu, dostarczyć dobrych symboli, potrzebnych gestów.

Adam Daniel Rotfeld

Pojednanie bez końca

Pojednanie między narodami jest procesem. Rozdziały raz zamknięte po jakimś czasie otwierane są ponownie. Nowe pokolenia z innej czasowej perspektywy powracają do spraw, zdawałoby się, raz na zawsze rozwiązanych. Trzeba pamiętać, że są to zjawiska niezwykle złożone i wielopłaszczyznowe.

Jörg Lüer

Trudne dochodzenie do prawdy

Wraz z końcem drugiej wojny światowej, przez Niemcy wywołanej i Niemców obciążającej, nasz kraj – w wymiarze fizycznym, psychologicznym, a także mentalnościowym, znajdował się w ruinach.

Abel A. Murcia Soriano

Pamięć hiszpańska jest milczeniem

Chcę mówić o pamięci, nie o historii. W Hiszpanii ciągle spieramy się o interpretację przeróżnych faktów z naszej najnowszej historii. Na przykład, czy wojna domowa była konieczna, czy rozpoczęła się w roku 1936 czy 1931, czy doszło do zamachu stanu i wiele innych. Od początku lat 30. w różnych częściach kraju zaczęły się dziać rzeczy okropne – tak po stronie prawicy, jak i lewicy hiszpańskiej.

Dubravko Lovrenović

Trzy religie, historie, narody – jedno państwo

Osiągnięcie konsensusu wydaje się niemożliwe. Powodów jest wiele – różnice tożsamości politycznej, wykluczające się tradycje oraz poglądy na polityczną wizję państwa. Historia sprawiła, że społeczeństwo Bośni i Hercegowiny żyje dziś chęcią zemsty.

Henryk Woźniakowski

Ludzka pamięć a historia. Źródła konfliktów?

Europie ciągle potrzebna jest praca nad pamięcią, która sprzyjać będzie budowie trwałych wspólnot politycznych, pomoże w odbudowie społeczeństw rozbitych i podzielonych, da nam szansę na wzajemne poznanie, zrozumienie oraz stworzenie silnych więzi zaufania i solidarności.

Henryk Wujec

Niedekretowane spotkania polsko-ukraińskie

Na efekty pojednania polsko-ukraińskiego może przyjdzie nam jeszcze poczekać, nie powinniśmy jednak przerywać, zniechęceni, działań ku niemu zmierzających.

Jarosław Hrycak

Nie ma jednej historii

Trudno nie być rozczarowanym postępowaniem naszych elit, szczególnie ukraińskiej, ale nie pozwólmy się rozczarować Ukrainą. Proces pojednania wciąż trwa i musimy go kontynuować. Zawsze lepsze jest niedoskonałe pojednanie niż piękna wojna.

Tzvetan Todorov

Nadużycia pamięci

Głosząc bezwarunkową pochwałę pamięci, strzeżmy się jednak rytualnie piętnować zapomnienie. Wszystko, co nosi ślad totalitarnej przeszłości, może być naznaczone traumą. Doświadczający jej ludzie bronią się przed trudem wyjaśniania, przed wezwaniem do analizy poprzedzającej osąd. Jednak stawka pamięci jest za wysoko, aby zdać się na poryw entuzjazmu czy wściekłości.

z Timothym Gartonem Ashem i Aleksandrem Smolarem rozmawia Michał Bardel, Henryk Woźniakowski

„Wybierzmy lepszą historię”

Trudno mi spekulować nad psychologicznymi potrzebami społeczeństwa. Nie znamy ich, znamy tylko medialne skutki. W pewnym momencie miałem jednak poczucie, że być może sprawa jest prostsza. Że chodzi tu potrzebę chwilowego zerwania ze zatomizowanym, zindywidualizowanym życiem w kapitalizmie, w społeczeństwie konsumpcyjnym. Nadarzyła się okazja, by przypomnieć sobie, jak to jest być razem, wrócić do dawnych uczuć solidarności, współczucia, wzajemności.