fbpx
Ilustracje: KA MOCHI
Ilustracje: KA MOCHI
Aleksandra Samonek kwiecień 2025

Fala zmiany

Coraz częściej koreańskie książki stanowią zaproszenie do szczerej konfrontacji z konsekwencjami bratobójczej wojny, dziedzictwem zachodniego i japońskiego kolonializmu oraz tym, jak mechanizmy późnego kapitalizmu wpływają na nasze życie.

Artykuł z numeru

Jak smakuje życie w Korei

Czytaj także

Ilustracja: Sylwia Krachulec

Roman Husarski

Otwarte niebo Korei

Agnieszka Klessa-Shin fot. materiały promocyjne Wydawnictwa Znak Literanova

z Agnieszką Klessą-Shin rozmawia Dominika Kardaś

Tu nie ma czasu na rodzenie dzieci

Parasite (2019) fot. Photo12/BE&W / Alamy/BE&W

Marcin Krasnowolski

Socjolog na usługach kina

Podział Płw. Koreańskiego według linii demarkacyjnej z 1953 r. nadal oddziałuje na codzienność w obu krajach. W bezpośredniej okolicy strefy zdemilitaryzowanej, znanej też jako DMZ, od amerykańskiego terminu demilitarized zone, od lat 50. notuje się regularne incydenty graniczne, prowokowane nie tylko przez komunistyczną Północ, ale też przez prozachodnią Koreę Południową. Oba kraje od dziesiątek lat prowadzą tzw. wojnę głośnikową, w ramach której wymieniają się jak najgłośniejszym hałasem w postaci nagrań propagandowych, k-popowych szlagierów i dźwięków przypominających drapanie metalu. Negocjacje zakończone w 2004 r. przyniosły chwilową ciszę na granicy, jednak po wypadku z północnokoreańską miną lądową, która w 2015 r. zraniła dwóch żołnierzy Południa, ofensywa wysokich częstotliwości w strefie trwała kolejne trzy lata. Niedawno, bo w 2024 r., do wojny głośnikowej dołączyło też na powrót przerzucanie się balonami ze śmieciami, łajnem i propagandą. W październiku północnokoreańskie ulotki krytykujące politykę prezydenta Juna Suk Jola dotarły aż do Błękitnego Domu, a aktywiści południowokoreańscy regularnie wchodzili w konflikty z prawem, wysyłając na Północ ulotki krytykujące reżim Kima Dzong Una – wysyłanie ulotek i wiadomości propagandowych zostało bowiem zakazane jeszcze w 2020 r., z uwagi na ich negatywny wpływ na stosunki Południa i Północy.

Pomimo zaostrzenia relacji w ostatnich latach Korea Południowa niezmiennie stanowi bezpieczną przystań dla uchodźców, tzw. dezerterów, z Północy. Obecne władze Korei Południowej deklarują nawet, że gotowe są do przyjęcia północnokoreańskich jeńców wojennych, pojmanych w Ukrainie podczas walki ramię w ramię z rosyjskimi żołnierzami. Żywa rana po podziale widoczna jest także w literaturze obu krajów.

Zima trudnej historii

Jeśli chodzi o Północ, zagraniczne czytelniczki i czytelnicy mają dostęp do bogatych zasobów książek pisanych przez uchodźców i niewielkiej listy książek autorstwa żyjących w kraju opozycjonistów i komentatorów. Warto tu wspomnieć choćby o Bandim, anonimowym pisarzu prawdopodobnie żyjącym nadal w Korei Północnej, którego twórczość znamy dzięki manuskryptom przemyconym przez najbliższą rodzinę z pomocą działaczy na rzecz praw człowieka. Zbiór krótkich opowiadań Bandiego zatytułowany Oskarżenie został wydany w Seulu w 2014 r., zaś tom wierszy politycznych Bulgeun sewol (Czerwone lata) został opublikowany w 2018. Przekład na angielski pojawił się już rok później dzięki pracy tłumacza Heinza Insu Fenkla. Do obiegu międzynarodowego wchodzą także, choć dość powoli, pisarze północnokoreańskiego mainstreamu. Popularny w Korei Północnej i raczej niepozostający w konflikcie z reżimem Paek Nam-Nyong znany jest zagranicznym czytelniczkom i czytelnikom z powieści Beod (Przyjaciel), napisanej w zgodzie z obowiązującą w kraju polityczną filozofią dżucze i pokazującej problemy życia rodzinnego i społecznego z perspektywy sędziego Jeong Jin Wu. Ciekawym punktem odniesienia w literaturze południowokoreańskiej może być dla niego choćby twórczość poetki Don Mee Choi i jej tom DMZ Colony, gdzie za pomocą technik dokumentalnych, przekładowych i kolażu Choi bierze pod lupę konsekwencje wojny koreańskiej i przeobraża strefę zdemilitaryzowaną w przestrzeń literackiej transgresji i znaczeniowego kryzysu.

Chcesz przeczytać artykuł do końca?

Zaloguj się, jeden tekst w miesiącu dostępny bezpłatnie.

Zaloguj się