Choć refleksja nad strukturą i sposobami rozstrzygania dylematów moralnych była obecna jako element teologii moralnej już w XVII-wiecznych kolegiach jezuickich, dyskusja nad dylematami zaczęła się jakieś trzydzieści lat temu wraz z artykułem Edwarda J. Lemmona Moral Dilemmas z 1962 roku. Krytyczne przedstawienie tej dyskusji toczącej się przede wszystkim wśród przedstawicieli filozofii analitycznej to wielka zaleta najnowszej książki siostry Barbary Chyrowicz. Jako że nie unika ona odniesienia do trudnych problemów, które są możliwe (lub faktycznie zdarzyły się) w życiu, jej książka to próba racjonalnej odpowiedzi, jak żyć w świecie niejednoznacznych sytuacji, pomiędzy wolnością a determinizmem, życiem swoim a życiem innych, wiernością sobie a społeczną akceptacją. Książki Chyrowicz jednak nie sposób zestawiać z moralizatorskimi podręcznikami etyki. Autorka jest przekonana, że próba odpowiedzi na pytania, „co i jak wybierać”, twarzą w twarz z dylematem, może być oparta tylko na odwołaniu się do obiektywnej hierarchii wartości i porządku moralnego oraz że istnienie dylematów nie musi kwestionować sensowności teorii etycznych. Siostra Chyrowicz nie zgadza się z niektórymi współczesnymi krytykami teorii etycznych, którzy zarzucają im niespójność i błąd, jeśli nie są w stanie poradzić sobie z wyjaśnieniem dylematu. Aby o tym czytelnika przekonać, Autorka proponuje rzetelną analizę dylematów oraz sposobów ich rozstrzygania. Jej celem nie jest podanie jednoznacznej, gotowej odpowiedzi, ale klarowne pokazanie, skąd bierze się dramatyzm życiowych sytuacji i jakie elementy działania moralnego powinno się wziąć pod uwagę, szukając racjonalnych odpowiedzi. W etyce bowiem, jak wielokrotnie podkreśla to Autorka, chodzi przede wszystkim o dobrze uzasadnione racje. Książka Siostry Profesor to pod tym względem majstersztyk.
Ogólnie rzecz ujmując, dylemat to sytuacja, w której zmagamy się z tym, co wybrać. Dylemat z definicji odnosi się do dwóch opcji, do wyboru, w którym tertium non datur, natomiast konflikt dotyczy większej liczby dysjunktywnych możliwości. Konfliktowi nie towarzyszy poczucie dyskomfortu czy bezradności, charakterystyczne dla dylematu. Konflikt rozgrywa się przede wszystkim na płaszczyźnie obiektywnej, nie dotykając subiektywnego zaangażowania podmiotu w rozwiązanie danej kwestii oraz nie zawsze musi mieć charakter moralny. Dylematem jest tylko ten konflikt, który wymaga od podmiotu podjęcia dramatycznej decyzji, rozstrzygnięcia między dwoma niedającymi się pogodzić działaniami czy zaniechaniami. Według standardowej definicji „dylemat to sytuacja, w której podmiot powinien wybrać osobno każdą z ewentualnych alternatyw działania, lecz nie może zarazem uczynić im obu zadość” (s. 52). Charakterystyczne dla tej definicji są: kolizja powinności, doświadczenie bezsilności i poczucie winy. Przykładem tak rozumianego dylematu jest sytuacja młodego człowieka zobrazowana przez Jeana Paula Sartre’a w eseju Egzystencjalizm jest humanizmem. Młody chłopak staje wobec wyboru: albo wstąpi do armii francuskiej, aby pomścić zabitego przez nazistów brata, albo zostanie z matką i będzie dla niej pomocą w trudnych chwilach starości po utracie syna. Bezradność polega tu na tym, jak wskazuje siostra Chyrowicz, że wstąpienie do wojska nie gwarantuje pomszczenia śmierci brata, jednak wybranie opcji bardziej pewnej (jednoznacznej z zaopiekowaniem się matką) nie oznacza słuszności wyboru. Za wiążącą w swych dociekaniach uznaje Siostra Profesor odmienną definicję dylematu. Zgodnie z nią dylemat to sytuacja, w której podmiot jest przekonany, że powinien zarazem a i b, a równocześnie nie może spełnić powinności a bez naruszenia powinności b ani też powinności b bez naruszenia powinności a, przy czym dla powinności a i b (…) znajduje racje na gruncie teorii etycznej, w ramach której próbuje rozstrzygnąć dylemat (s. 70).
