fbpx
fot. materiały promocyjne wydawców
Błażej Popławski marzec 2022

Życie w oparach słodyczy

170 lat temu przybyły z Meklemburgii Karol Wedel otworzył swoją pierwszą firmową cukiernię, którą szybko rozbudował jego syn Emil. 90 lat temu syn Emila Jan przeniósł fabrykę czekolady na warszawski Kamionek, o czym pisała cała prasa II RP. Rocznice te celebrować mogą czytelnicy dwóch wydanych niedawno książek o dziejach Wedlów

Artykuł z numeru

Rebecca Solnit. Głos oporu i nadziei

Czytaj także

Katarzyna Pawlicka

Herstorie z łódzkiej fabryki

Karol Wedel przybył do Warszawy z Berlina w 1845 r. Wkrótce otworzył cukiernię, a następnie fabrykę. Firmę rozbudowali jego syn i wnuk. W II RP Wedel stał się rozpoznawalną marką, sukcesywnie różnicującą asortyment.

Co zadecydowało o sukcesie firmy? Niewątpliwie determinacja Wedlów, ich zmysł ekonomiczny, innowacyjność, odwaga inwestycyjna, nieustanne badanie gustów klientów. To jednak nie wszystko. Wedlów wyróżniał stosunek do pracowników. Stworzyli unikatowy system opieki społecznej. Chętnie zatrudniali kobiety, co było niespotykane jak na tamte czasy. Zakładali przyfabryczne żłobki, stołówki, przychodnie. Walczyli z przejawami mobbingu. W czasie okupacji niemieckiej uratowali tysiące warszawiaków przed głodem. Organizowali tajne nauczanie.

Wedel był firmą – posłużmy się współczesną terminologią – odpowiedzialną społecznie i dbającą o zrównoważony rozwój. Jej kres wiązał się z komunistyczną nacjonalizacją.

O szczegółach rozwoju firmy, barwnych sylwetkach jej architektów, życiu rodzinnym i zawodowym oraz walce o klienta traktują dwie niedawno wydane książki: Czekoladowa dynastia. Czas Karola Teresy Moniki Rudzkiej oraz Wedlowie. Czekoladowe imperium Łukasza Garbala.

Dwie perspektywy

Teresę Monikę Rudzką i Łukasza Garbala łączą polonistyczne wykształcenie oraz dziennikarskie doświadczenie zawodowe. Na tym podobieństwa się raczej kończą. Autorzy w zupełnie odmienny sposób przedstawiają opisywane zjawiska i postacie, co doskonale też widać na przykładzie książek o losach rodziny Wedlów.

W dorobku Rudzkiej znajduje się 10 powieści obyczajowych, w większości dotyczących życia codziennego w XX-wiecznej Polsce (np. Bibliotekarki czy Kuzyneczki), część to literatura młodzieżowa (Na karuzeli, Wszystkie dżinsy M.). Jej książki łączy koncentrowanie się na losach kobiet, opisywanie ich życia emocjonalnego (w pracy o Wedlach jedną z głównych bohaterek jest służąca Joanka Miller; zamieszczenie w powieści jej prywatnych listów ma niewątpliwy walor ukazania historii z perspektywy grup nieobecnych w źródłach – tzw. history from below). Podkreślić przy tym trzeba: fakty dla Rudzkiej odgrywają jedynie rolę inspiracji do wycieczek w świat fikcji.

Garbal wydał uznane przez krytyków prace poświęcone Witoldowi Gombrowiczowi (Ferdydurke. Biografia powieści) oraz Janowi Józefowi Lipskiemu (Jan Józef Lipski. Biografia źródłowa, t. 1: 1926–1968, t. 2: 1969–1991); którego kilka tomów dzieł również zredagował. Jest też autorem akademickiej pracy Edytorstwo. Jak wydawać współczesne teksty literackie. Posiada zatem umiejętności warsztatowe obejmujące zarówno technikę pracy ze źródłami z epoki, jak i wrażliwość oraz precyzję charakterystyczne dla biografistów i prozopografistów. Adresatem jego dotychczasowych prac byli głównie historycy, literaturoznawcy oraz pasjonaci dorobku Lipskiego.

Chcesz przeczytać artykuł do końca?

Zaloguj się, jeden tekst w miesiącu dostępny bezpłatnie.

Zaloguj się