Odpowiedzialność za własne podwórko

Gdy w Lublinie staniemy przed dworcem PKS, zobaczymy przed sobą cerkiew, po lewej stronie kościół rzymskokatolicki, a po prawej – trzypasmową al. Tysiąclecia, gdzie przed wojną stała najstarsza i największa lubelska synagoga. Od tego dworca zaczynają swoje spotkanie z Lublinem przyjeżdżający tu migranci. Obok rozciąga się bazar, na którym pracuje wielu cudzoziemców. To miejsce, na które nakładają się kolejne warstwy tożsamości miasta. I dobra metafora obrazująca obszar działań stowarzyszenia Homo Faber

Rakietą do nieba

W Stacji: Literatura prezentujemy nowe opowiadanie Macieja Dobosiewicza. Tekst do przeczytania w papierowym wydaniu miesięcznika „Znak”. A oto krótki wywiad przeprowadzony z autorem.

Spis treści 793

Zapomnij

Czy rozwiązania problemów z koncentracją, przebodźcowaniem i chronicznym stresem warto szukać w technologii, designie i zakupach?

Moi, mistrzowie: Antonina Tosiek

Debiut ten na pewno nie przejdzie bez echa, także ze względu na problematykę, którą podejmuje młoda autorka.

Myśli przedślubne

Głos XIX-wiecznej poetki Marii Bartusówny jest mocny, współczesny, realistyczny. Jej antypatriarchalna myśl może zostać obecnie odkryta na nowo.

Geniusz kobiet

Sławne badaczki to temat niezwykle interesujący i ważny. Popularyzowanie ich sylwetek powinno przełamywać stereotypy oraz uczyć, co możemy zrobić, żeby wyrównywać możliwości i korzystać z pełnego potencjału intelektualnego zarówno kobiet, jak i mężczyzn.

Oswajanie śmierci

Choć Testament Maszynowej Dziewczynki to pozycja niewielka, jak w soczewce skupiają się w niej istotne dla całej twórczości Idy Linde tematy: miłość, śmierć, cielesność czy macierzyństwo.

Automobilem przez Europę

Tytuł książki trafnie oddaje strategię Roberta Byrona. Pisarz przystawia do zdobytej wcześniej wiedzy zwierciadło, konfrontując ją z oglądanymi teraz na żywo zabytkami architektury.

Radość i smutek rzemieślników

Literacka przeszłość to najistotniejsza rzecz w książce wrocławskiego literaturoznawcy.

Historie (nie) heroiczne

Leon, postać mało znana, jest swoistym antybohaterem dla wspólnoty, która uczyniła heroizm kluczem do rozumienia własnej przeszłości.

O trudach i znojach fizyków

Myśląc o fizyce, łatwo zapomnieć o ludziach, którzy za nią stoją.

Smutne tłumactwo

Książka Tadeusza Sławka Na okrężnych drogach. Tłumaczenie literackie i jego światy jest smutna. O ile w ogóle publikacja poświęcona przekładowi może powodować smutek. Dlaczego tak się dzieje?

Proza jak lustro

Ottessa Moshfegh pokazuje, że bez względu na klasę, rasę, status czy wykształcenie wszyscy jesteśmy dokładnie tacy sami: godni politowania, samotni, przekonani o swojej lepszości i samolubni. Miłość mylimy z zaspokajaniem potrzeb, czujemy się niedocenieni, tęsknimy, świat pociąga nas i odrzuca w swojej obrzydliwości.

Kobieta i życie w PRL-u

Katarzyna Stańczak-Wiślicz z Instytutu Badań Literackich PAN, Piotr Perkowski z Uniwersytetu Gdańskiego, Małgorzata Fidelis z Uniwersytetu Illinois w Chicago oraz Barbara Klich-Kluczewska z Uniwersytetu Jagiellońskiego napisali jedną z najciekawszych syntez historycznych, jakie pojawiły się w ostatnim czasie na rynku.

Widzenie jest tylko początkiem

Sztuka dla Marii Jaremy jako człowieka i artystki jest intuicyjna i realna, ale też trudna. Lektura jej wypowiedzi, wystąpień i zapisków pozwala nam chociaż na chwilę sztuką żyć, a nie tylko przy niej rekreacyjnie odpoczywać.

Ponieważ w sztuce ukraińskiej są wielkie artystki

Czy dziś, w roku 2021, jesteście Państwo, czytający to intelektualne pismo, w stanie wymienić choć jedną ukraińską artystkę? Nie musi być „wielka”, wystarczy, by istniała. Tak myślałam. W książce Dlaczego w sztuce ukraińskiej są wielkie artystki można znaleźć ponad 50 nazwisk wyróżniających się twórczyń. I są to nazwiska ważne nie tyle dla ukraińskiej, ile światowej sztuki.

Przekształcać, otwierać, umożliwiać

Narracja o świecie, w którym żyliśmy do tej pory, już nie spełnia swojej funkcji i musimy wykonać ogromną pracę przeprojektowania wyobrażeń. Musimy znów wyobrazić sobie świat na nowo.

Widmo „inności”

Z antologii Dezorientacje najmocniej wybrzmiewa przesłanie: polska literatura poza dominującą normą – poza heteronormą – istnieje. Warto tu jednak poza czytelną kropką postawić wielki pytajnik: czy kiedykolwiek polska nieheteronormatywna literatura nie istniała? Czy miała prawo nie istnieć?

Dobre strony upływania czasu

Na okładce marcowego numeru „Znaku” widnieje moje nazwisko, a pod nim napis: Pytania o Boga i ateizm. Oczywiście pytań mam więcej, nie tylko o Boga i ateizm, ale właśnie te dwa – jako spinające w sobie cały plik innych pytań – doskonale nadają się na okładkę.

Czułość

„Zrób co możesz”. Trzymałem w rękach tę kartkę pół stulecia później. Najchętniej może bym ją wykradł z archiwum, zamiast tego sfotografowałem, wydrukowałem, oprawiłem. Dziś jej reprodukcja wisi przy moim łóżku. Codziennie rano, chcąc nie chcąc, przypominam sobie to wezwanie.

Papierowa korona zła

Krytyczne wydanie „Mein Kampf” przypomina, że „dzieło” Hitlera to kompilacja sloganów z tanich broszurek. Dziś może być posępnym gadżetem, curiosum lub co najwyżej ideologicznym fetyszem.

Najmłodsze państwo świata wymaga resetu

Dlaczego bogaty w złoża ropy naftowej i złota Sudan Południowy wciąż jest zależny od pomocy humanitarnej?

Filip Springer: Biały sznurek

Rok nam zabrała zaraza – tyle mnie nie było w domu. Nigdy wcześniej nie miałem takiej przerwy. I teraz zamiast chodzić po tym moim pierwszym świecie, to mnie po nim dziwnie rzuca.

Technologie, którymi myślimy

Przyzwyczailiśmy się do ciągłego strumienia informacji, a nasza uwaga podąża dziś głównie za nowościami. W ten sposób tracimy jednak to, co stanowi o głębokim myśleniu – możliwość podjęcia świadomej decyzji, o czym w ogóle chcemy myśleć.

Z szacunku dla siebie

Jeśli potraktujemy emocje jako informacje na temat tego, co się dzieje wewnątrz i na zewnątrz nas, wtedy one same podpowiadają nam, jak o siebie zadbać, co wybierać i na co zwracać uwagę.

Trochę wolnego od wszystkiego

W naszym przeładowanym elektronicznymi mediami i gadżetami świecie często mówi się o potrzebie cyfrowej ascezy. Warto jednak zadać sobie pytanie: od czego naprawdę potrzebujemy odpocząć i kogo faktycznie stać na taki luksus?

Moje zmęczenie nie jest tylko moje

Choć może się wydawać, że nigdy nie byliśmy tak zmęczeni jak obecnie, „wyczerpanie” nie jest nowym terminem – pojawia się regularnie, pod różnymi nazwami, odkąd ludzkość obserwuje własną kondycję. Zmieniają się jedynie winni.

Poniewierski o Krzeczkowskim: Zabawa w ciuciubabkę

Mówił o sobie tyle, ile chciał, nierzadko swój życiorys wyraźnie fabularyzował, czasem wręcz zmyślał… A przecież – wspominają ci, którzy go dobrze znali – pozostawał przy tym człowiekiem wewnętrznie prawym.

Gitkiewicz: Posłuchaj, jak brzmi miasto

Według WHO hałas jest poważnym zagrożeniem, drugą po zanieczyszczeniu środowiska przyczyną pogarszającego się stanu zdrowia mieszkańców miast.

Troska o samego siebie

Wcześniejsze przemiany technologiczne dokonywały się wolniej i słabiej ingerowały w nasz układ nerwowy, dlatego nie odczuwaliśmy tak mocno społecznych i jednostkowych skutków ich działania. Dziś już wiemy, że życie w cyfrowym świecie pogarsza nasz dobrostan, a nawet przyczynia się do rozwoju zaburzeń i uzależnień.