Millennium Docs Against Gravity (MDAG) to jedno z najważniejszych wydarzeń w kalendarzu filmowym, które co roku przyciąga miłośników kina dokumentalnego. Tegoroczna edycja festiwalu, która odbędzie się od 9 do 18 maja w siedmiu polskich miastach, obfituje w filmy, które poruszają aktualne tematy społeczne, polityczne, a także te związane z kulturą i psychologią. Dla tych, którzy nie mogą wziąć udziału w festiwalu na żywo, organizatorzy przygotowali możliwość oglądania filmów online od 20 maja do 2 czerwca. Nasi redaktorzy mieli okazję przedpremierowo obejrzeć niektóre z produkcji. Zebraliśmy te, które naszym zdaniem są szczególnie warte uwagi.
Słowo daję, reż. Jennifer Tiexiera, Guy Mossman
Słowo daję, reż. Jennifer Tiexiera, Guy Mossman
Narodowy konkurs oratorski dla uczniów szkół średnich to w USA prawdziwa instytucja. Brali w nim udział m.in. Oprah Winfrey czy Brad Pitt. Wraz z twórcami śledzimy piątkę młodych osób, które przygotowują się do wygłoszenia mowy. Ich przemówienia dotykają tematów wielkiej wagi: konfliktu izraelsko-palestyńskiego, problemów rasowych, życia po samobójstwie w rodzinie czy opieki nad bliskimi z niepełnosprawnością. Poznajemy jednocześnie rodziny uczestników, kłopoty, z którymi się mierzą, ich nadzieje i marzenia. To mikro-portret pokolenia, dający też ciekawy wgląd w to, jak żywa jest w Stanach tradycja dobrej i inspirującej przemowy. Przy wszystkich ułomnościach amerykańskiej sfery publicznej, zostajemy z myślą, że brakuje podobnej kultury retorycznej w Polsce.
Drapieżnicy, reż. David Osit
Już pierwsza scena nasycona jest napięciem i emocjonalną intensywnością. Widzimy obraz z ukrytej kamery: mężczyzna przychodzi do domu, w którym otwiera mu – jak się wydaje – poznana przez internet nastolatka. Mężczyzna dąży do seksualnego zbliżenia, dziewczyna stara się wciągnąć go w rozmowę. Nagle do pokoju wchodzi dziennikarz – a mężczyzna zostaje schwytany przez policję. My jako widzowie czujemy ulgę i satysfakcję.
To fragment programu Złapać drapieżnika pokazywanego w telewizji NBC, który zainicjował późniejsze działania samozwańczych „łowców pedofili”. David Osit zagląda za jego kulisy, rozmawia z twórcami. I stawia pytania, które wytrącają nas z samozadowolenia: co dzieje się z ludźmi, którzy – bez sądowego wyroku – zostali publicznie naznaczeni jako pedofile? Dlaczego oglądamy takie programy? I kto tu jest właściwie „drapieżnikiem”: pokazani ludzie czy raczej twórcy programu? Film zostaje w głowie długo po seansie.
Król Maciuś Pierwszy, reż. Jaśmina Wójcik
Król Maciuś Pierwszy, reż. Jagoda Wójcik
„Czy jak będę dorosła, będę pamiętała, jak to jest być dzieckiem?” – zapytuje jedna z bohaterek filmu. Reżyserka Jagoda Wójcik zaprasza nas do świata swoich córek: Lei i Zoi, które w okresie pandemii zabiera na odludzie, by mogły korzystać z dzieciństwa i podążać za swą wyobraźnią. Dziewczynki sporządzają ziołowe mikstury, układają mozaiki z zakrętek, brodzą boso po błotnych kałużach. Doświadczają rzeczywistości wszystkimi zmysłami, a Wójcik oddaje to w pięknych, kontemplacyjnych kadrach. Bohaterkom towarzyszy lektura wydanej już ponad 100 lat temu powieści Król Maciuś Pierwszy. Czytając ją, snują refleksję nad dzieciństwem i dorosłością, która stopniowo wdziera się do ich świata, gdy starsza z dziewczynek zaczyna dorastać. Zoję nie bawi ją już spontanicznie chlapanie się w rzece, woli uciekać do świata książek. Czy właśnie weszła w progi dorosłości?
Portret zdezorientowanego ojca, reż. Gunnar Hall Jensen
Niemal od pierwszych chwil życia jest nieustannie śledzony okiem kamery ojca. Jonathan Jensen, syn reżysera Portretu… i jednego z najbardziej cenionych norweskich dokumentalistów, staje się bohaterem trwającego 20 lat filmowego eksperymentu Gunnara. To opowieść nie tylko o ojcostwie i braku kontroli nad dzieckiem – paradoksalnie pomimo stałej obserwacji – ale raczej o niczym nieujarzmionym, dzikim ze swej istoty dorastaniu. Kiedy ktoś, kogo wydawać by się mogło, że znam na wylot, staje się kimś kogo przestaję poznawać? Dlaczego dokonuje wyborów, jakich ja bym nigdy nie podjął? Co to jest zaufanie i jakie granice ma wolność? To pytania, które w tym poruszającym czułe strony obrazie zadaje reżyser-ojciec, samemu pozostając wobec nich szczerze bezradnym.
A w niej pragnienie, reż. Myrid Carten
A w niej pragnienie, reż. Myrid Carten
Na ławce na ruchliwym deptaku handlowym siedzi zgarbiona kobieta w szarej bluzie i z butelką w ręku. Stojąca za kamerą Myrid już z daleka – po charakterystycznych butach na wysokim obcasie – rozpoznaje w niej swoją matkę, od lat zmagającą się z problemami ze zdrowiem psychicznym i chorobą alkoholową. Nie podchodzi bliżej, za co później się obwinia. Surowy dokument irlandzkiej reżyserki pokazuje jednak, że ta scena jest tylko jednym z wielu oblicz relacji matki i córki.
„To jest w genach, to alergia” – mówi o alkoholizmie Danny, wujek reżyserki. Carten stara się pokazać, że to stwierdzenie nie może wyjaśniać złożoności sytuacji. Powraca w rodzinne strony, by zmierzyć się z mroczną, pełną zaniedbań przeszłością. Sięga po zapisy z kamery z jej dzieciństwa i nagrania z ostatnich pięciu lat. Podejmuje trudną i bolesną pracę, zadając też pytanie o to, czy ma prawo postawić siebie na pierwszym miejscu.
Bilety na festiwal można kupować online na stronie MDAG, a także w kinach festiwalowych. Warto pamiętać, że seanse cieszą się dużym zainteresowaniem, więc jeśli chcecie zobaczyć ulubione filmy, warto zarezerwować bilety z wyprzedzeniem.
Millennium Docs Against Gravity to także świetna okazja do spotkań z twórcami, udziału w panelach dyskusyjnych i warsztatach. Program festiwalu pełen jest wydarzeń towarzyszących, które pozwalają na głębsze zanurzenie się w świat kina dokumentalnego.
Do zobaczenia na salach kinowych!
Tekst powstał we współpracy z Millenium Docs Against Gravity, któremu dziękujemy za przedpremierową możliwość obejrzenia filmów.
