fbpx

Tag: zwierzęta

Piotr Oczko

Hansken i Clara

Słonica Hansken i nosorożyca Clara były gwiazdami nowożytnej Europy – pokazywane na jarmarkach i dworach królewskich, dostarczały rozrywki tysiącom ludzi. Nikt nie zwracał uwagi na ich cierpienia

Paweł Majewski

Cyrk, czyli o pragnieniu dominacji

Widowiska cyrkowe służą podkreślaniu obcości. Są odwrotnością teatru, który daje szansę na empatyczne wczucie się w Innego, doświadczenie katharsis. Cyrk nie wzbudza ani litości, ani trwogi – jedynie ekscytację oraz pragnienie dominacji nad zwierzętami i ludźmi, którzy w nim występują

Marta Alicja Trzeciak

Zwierzę też człowiek

Frans de Waal był jednym z pierwszych naukowców, którzy przestali wstydzić się tego, że dostrzegają w zwierzętach takie „ludzkie” zachowania jak dążenie do sprawiedliwości czy empatyczne postępowanie.

Marcin Wilk

Marcin Wilk, „Lepszy gatunek”

W Stacji: Literatura prezentujemy fragment najnowszej książki Marcina Wilka. Całość do przeczytania w papierowym wydaniu miesięcznika „Znak”. A oto krótki wywiad przeprowadzony z autorem.

Julia Fiedorczuk

Jeż na autostradzie: Łukasz Jarosz

Wiersz Jarosza czytam jako opowieść o budzeniu się do świadomości, że zwierzęta są istotami czującymi podobnie jak ludzie.

z Casparem Hendersonem rozmawia Adam Pluszka

Niewidzialny ruch rzeczy

„Dopóki jeszcze się da, dopóki nie zniszczyliśmy wszystkiego, należy docenić, uhonorować, a może i pokochać bogactwo świata.” – mówi Caspar Henderson, specjalista od zwierząt „niemalże niemożliwych”.

Anna Mateja

10% dzikiej ziemi

Nie musimy zbiednieć, żeby ocalić zasoby dla przyszłych pokoleń. Wystarczy, że nauczymy się rozsądniej gospodarować tym, co mamy.

Katarzyna Kasjanowicz

Nie opowiedzą nam swoich snów

Jerzyki, skalary, koty i niedźwiedzie – wszystkie śpią, a większość prawdopodobnie także śni. Jakie są ich nocne zwyczaje? Które nas zadziwią? Czy miewają koszmary?

Ilona Klimek-Gabryś

Przytulne schronienie

Dlaczego bielejące na zimę łasice mają zakończony na czarno ogon? Jak to możliwe, że mysikróliki – ptaszki wielkości kciuka – potrafią przetrwać podczas mrozów? W jaki sposób śpiące pod wodą niekiedy nawet przeszło sześć miesięcy żółwie radzą sobie z niedoborami tlenu? Czy żaba przeżyje, jeśli zamarznie ponad połowa wody zawarta w jej ciele? Przy jakiej temperaturze pszczoły zaryzykują wylot z ula?

Jerzy Janiczko

Bracia „mniejsi”

Ta książka nie jest zwykłym zbiorem zebranych w tom artykułów. Dariusz Gzyra nie tyle podejmuje refleksję, ile wyraża sądy na temat relacji człowieka ze zwierzętami.

Ilona Klimek-Gabryś

Zauważyć zwierzęta

Ciągle stoimy na zakręcie: choć obeznani w wielu sprawach dotyczących środowiska, często zaprzyjaźnieni ze światem natury, nieustannie – świadomi bądź nie – zgadzamy się na cierpienie i przemoc, nie potrafimy pomyśleć o tym, co zwierzęce, inaczej niż w ludzkich kategoriach.

z Joanną Bednarek rozmawia Arkadiusz Gruszczyński

„Zwierzęta musiały być czujne”

Ludzki język jest dzisiaj ostatnim bastionem naszej wyjątkowości. Okazało się, że zwierzęta mają kulturę, wytwarzają narzędzia, prowadzą często wyrafinowane życie społeczne. Te wszystkie rzeczy, które miały wyróżniać człowieka, dzisiaj tracą na wartości. Kolejne granice upadają

Andrzej Muszyński

Śmierć pięknych saren

Myśliwi często przypisują sobie rzekomo naturalną rolę drapieżników, które dbają, by populacje innych gatunków nie wymknęły się spod kontroli. To bzdura

Urszula Zajączkowska

O skrzydlatych i czworonożnych męczennikach wojny

Za każdym razem kiedy patrzę na rachunki podsumowujące liczbę ofiar jakiejś wojny, bitwy, ujawniające ich wartość metryczną, to przyjmuję je zwyczajnie, z niepokojącą, chłodną rzeczowością. Nie płaczę, patrząc na te liczby, raczej pomyślę, zasadzę w głowie wyobrażenie, ale smucić się będę wystarczająco płytko, by dalej zupełnie normalnie żyć

z Adamem Wareckim rozmawia Anna Mateja

Bezużyteczne rozkosze

Po co motylom różnobarwne skrzydła? Dla zmylenia przeciwnika, by ptak zaatakował skrzydła, a nie np. odwłok czy głowę? By upodobnić się do kwiatów i ukryć? Wydawać się może, że mamy do czynienia ze sterowaną ewolucją, tak nieprzypadkowe i przemyślane jest to, z czym obcuje się, badając motyle.

Diana Reiss

Antropomorfizm

Antropomorfizm traktować powinniśmy jako użyteczny model, prowadzący nas do zrozumienia i większego docenienia podobieństwa między innymi zwierzętami a nami.

Krzysztof Kornas

Algorytmy życia wewnętrznego

Ewolucyjne podobieństwa między ludźmi a innymi zwierzętami nie zachodzą wyłącznie „od szyi w dół”; uwzględniają także umysły, a w ich ramach – emocje.

Ilona Klimek-Gabryś

Kocie psoty

Kocia książka nie tylko pokazuje Jarosława Iwaszkiewicza, który potrafi tworzyć dla dzieci i razem z nimi, ale jest też zaproszeniem do wspólnej zabawy w opowiadanie historii o naszych najwierniejszych przyjaciołach, czyli zwierzętach

Monika Świerkosz, Witek Seredyński

Rozmowy (nie tylko) zwierząt

Język Rozmów zwierząt jest enigmatyczny i wieloznaczny, ironiczny i do bólu poważny, oszczędny i bardzo wyrazisty zarazem. Tematem staje się wszystko: od macierzyństwa, przez równouprawnienie, po eutanazję. Są codzienne potrzeby, niezwyczajne marzenia i irracjonalne lęki, jest śmierć i beztroska zabawa, są konflikty międzypokoleniowe, męsko-damskie uszczypliwości, narzekanie, plotki i egzystencjalne rozważania o życiu

z Jacques'em Derridą rozmawia Élisabeth Roudinesco

Przemoc wobec zwierząt

Istnieją, rzecz jasna, nieredukowalne różnice, nieprzekraczalne granice pomiędzy tyloma różnymi gatunkami istot żywych. Któż mógłby im zaprzeczyć, nie popadając w zaślepienie bliskie głupocie? Nie ma jednak jednej niepodzielnej granicy między Człowiekiem a Zwierzęciem.

Mira Marcinów

Schizo-fretki i kot-pulsywni psy-chopaci

Czy uznanie, iż zwierzęta mogą zwariować i popełnić samobójstwo, jest hołdem dla ich życia psychicznego, zdolności poznawczych i emocjonalnych? Czy też, przeciwnie, jest to kolejny krok na drodze wykluczenia zwierząt, nałożenia na nie podwójnego stygmatu: nie dość, że zwierzę, to jeszcze obłąkane? Dowartościowujemy inne gatunki, twierdząc, że mogą ulec chorobie psychicznej, czy też je w ten sposób degradujemy?

Krzysztof Kornas

Coraz bardziej człekokształtne małpy

Człowiek nie jest jedynym gatunkiem, u którego śmierć budzi zarówno fascynację, jak i przerażenie. Nasze bratnie naczelne rozumieją, iż jest ona zjawiskiem nieodwracalnym, na które nic nie mogą poradzić, i reagują w jej obliczu zaskakująco podobnie jak my.

z o. Stanisławem Jaromi OFMConv. rozmawia Marzena Zdanowska

Etyka nad techniką. Przyszłość Planety wg Kościoła

Zgadzamy się na ogromną niesprawiedliwość w świecie. Pozwalamy, żeby 20% populacji Ziemi korzystało z 80% jej zasobów. Ta nierówność wpisana w system jest grzechem społecznym i strukturalnym, ale godzimy się na nią i przechodzimy nad tym do porządku dziennego. Czy można się łudzić, że rozwiązaniem jest rozwój technologii?

January Weiner

Ile ekologii w „ekologii”? Nauka a hierarchie wartości

Zawodowi ekolodzy często muszą odpowiadać na pytanie: „Jak jest naprawdę?”. Czy powinniśmy martwić się ociepleniem globalnym? Co jest lepsze: elektrownia jądrowa czy gaz łupkowy? Czy popierać nowe wyciągi narciarskie czy ochronę świstaków? Rozterki pytających wynikają z pomieszania odrębnych obszarów ludzkiego poznania i działania: sfery materialnych faktów i wartości, domeny nauki i etyki.

Marzena Zdanowska

Pożegnanie z ekologią?

Wydawało się, że ekologia jest jedyną szansą. Alternatywą miały być nagminne huragany, powodzie, choroby i inne oznaki końca świata. Można też było odnieść wrażenie, że społeczność międzynarodowa traktuje poważnie nadciągające zagrożenia, kiedy powstawały porozumienia łączące prawie wszystkie państwa w walce o utrzymanie Ziemi w dobrym stanie. Powoli jednak okazuje się, że nie stajemy na wysokości zadania, a naukowcy, myśląc o nadciągającej katastrofie, przygotowują „plan B”.

Janusz Tazbir

Ludzie przeciwko zwierzętom

A może bardziej istotną przyczynę stanowił rustykalny charakter społeczeństwa staropolskiego: zaopatrzenie w dziczyznę odgrywało zbyt istotną rolę w pańskim, i nie tylko pańskim jadłospisie, jak również w aprowizacji wojska, aby można było nawoływać do rezygnacji z łowów. Zwierzyny było po lasach sporo, a wilki oraz dziki po dawnemu stanowiły zagrożenie dla ludzi i zbiorów.

Wacław Hryniewicz OMI

Chrześcijaństwo a świat przyrody

Nie sposób zgodzić się z ponurym werdyktem średniowiecznych myślicieli, iż w przeobrażonym świecie zmartwychwstania znajdą się jedynie ciała ludzkie oraz minerały, a rośliny i zwierzęta popadną w nicość.

Barbara Chyrowicz SSPS

Cierpienie zwierząt – cierpienie ludzi

Dla zwierząt liczy się jakość istnienia – dla człowieka prócz jakości również istnienie jako takie. Zabijania zwierząt nie można zatem oceniać podobnie jak zabijania ludzi, ponieważ nie istnieje dla nich zło nieistnienia. Człowieka można natomiast winić za to, że uczynił istnienie zwierząt nieznośnym, pełnym bólu i udręki – przecież one niczego więcej nad jakość istnienia nie mają!

Adam Wajrak

Las i jego cierpiący mieszkańcy

Zwierzęta cierpią na wiele sposobów, zupełnie jak ludzie. I podobnie jak z naszego życia, tak samo z ich cierpienia nie da się wyeliminować. To część ich świata.

Michał Olszewski

Kręta ścieżka mięsożercy

Zgoda na mięsożerstwo nie musi oznaczać akceptacji dla skandalicznych warunków, w jakich transportowane są przez Europę polskie konie, ani dla tuczu przemysłowego i miejsc, gdzie świnie spędzają całe swoje życie na metalowych rusztach.

Michał Bardel

Bestiarium Pliniusza, czyli o relacji ludzi i zwierząt w starożytnym Rzymie

Rzymianie cenili w zwierzętach to wszystko, co upodabniało je do ludzi: inteligencję, spryt, zdolność do adaptacji w trudnych warunkach. Uwielbiali ptaki, ale głównie te gadające; szanowali psy niemal wyłącznie z uwagi na ich myśliwskie i obrończe zdolności; zachwycali się słoniami przez wzgląd na ich domniemane głębokie życie wewnętrzne.

Henryk Siewierski

Po stronie wszelkiego cierpiącego stworzenia

Może jednym z największych wyzwań, jakie stoją przed człowiekiem jako gatunkiem, jest doprowadzenie do współistnienia ze światem zwierząt na zupełnie innych zasadach? Współistnienia opierającego się na zasadzie nie tylko ich poszanowania jako istot innych, „osób nie człowieczych”, ale też przenikania wyobraźnią, której nam nie brak, do tej inności, wzbogacania się nią i w zamian chronienia jej, ile leży to w naszej mocy.