fbpx

Tag: wywiad

z Władysławem Stróżewskim rozmawia Agnieszka Rudziewicz, Elżbieta Kot

Po prostu zajmuję się filozofią

Filozofia, jak żadna inna nauka, tworzy swoistą całość, także ze swą historią. To, co nowe, nie unieważnia dawnego. Ale nie można uprawiać filozofii bez związku z tym, co się w niej aktualnie dzieje. Oczywiście jest pewna granica, której nie przekraczam. Tu jest podobnie, jak z umiłowaniem sztuki.

z Dawidem Grossmanem rozmawia Andrzej Brylak

Wieczne poszukiwanie alternatywy

Pisanie może mieć efekty terapeutyczne, ale w literaturze chodzi o coś więcej. Terapeuta jest jak ratownik na basenie: kiedy widzi tonącego, wskakuje do wody i próbuje go ratować. Pisarz w takiej sytuacji chce tonąć razem z nim, chce wiedzieć, jak to jest.

z Jerzym Vetulanim rozmawia Justyna Siemienowicz

Groźne sobowtóry

Powiedzmy sobie szczerze: człowiekowi przyjemność jest do życia potrzebna. Naprawdę musimy żyć na pewnym poziomie hedonii. Dlatego używki były z człowiekiem od zawsze i najprawdopodobniej na zawsze z nim zostaną.

z Arturem Liebhartem rozmawia Sławomir Kwiecień

Historie, które wychodzą poza ekran

Na film dokumentalny patrzę jak na dziedzinę sztuki filmowej, która nie funkcjonuje w getcie, lecz jest częścią kina artystycznego. Nie może być nic gorszego dla filmu dokumentalnego niż odgrodzenie go od ogólnego nurtu i mówienie o nim jako o czymś wyjątkowym. Wtedy pojawia się kategoria: dokument, i zaczynają kłopoty. Dokument, czyli co?

z Jerzym Vetulanim rozmawia Justyna Siemienowicz

Ten zły w nas

Agresja przy obecnych komfortowych warunkach bytowania nie jest już zasadniczo potrzebna i z mechanizmu przystosowawczego przeobraziła się w destruktywny. Rozmawiamy jako intelektualiści XXI w., a w głowach mamy jeszcze zbieracza-łowcę z paleolitu. To jest ten zły w nas, któremu czasami udaje się wyjść na zewnątrz.

z Januszem Muchą rozmawia Marta Duch-Dyngosz

Transnarodowe ścieżki

Można być całkowicie patriotycznym w deklaracjach, popierać ugrupowania głoszące takie hasła, ale to nie wpływa na to, gdzie będziemy mieszkać. Coraz częściej mamy do czynienia z zaangażowaniem obywatelskim ponad granicami.

z o. Markiem Pieńkowskim OP rozmawia Marzena Zdanowska

Czy w każdym języku Biblia jest natchniona?

Jak daleko można się posunąć, przystosowując tłumaczenie Pisma św. do danej kultury? Władza hierarchiczna istnieje w Kościele po to, żeby podejmować ostateczne decyzje w dyskusyjnych przypadkach. Bez wątpienia w tekście oryginalnym mamy zakodowany rdzeń, którego nie można zmieniać. 

z Markiem Pielą rozmawia Justyna Siemienowicz, Marcin Sikorski

Filologowie vs. teologowie: Co Bóg miał na myśli?

Tłumacz chce, aby jego przekład się podobał, a uczony dąży wyłącznie do poznania prawdy, nawet najmniej atrakcyjnej. Jest to jedno ze źródeł rozbieżności między tym, co można wyczytać z obszernych komentarzy do Biblii, a tym, co można znaleźć w przekładach.

z Nalini Vishvanathan rozmawia Marzena Zdanowska

Indie – świat bez córek

Płodobójstwo jest tylko jednym z symptomów większego problemu. Nie chodzi tylko o aborcję, ale też o zaniedbywanie narodzonych już córek, głodzenie ich, zostawianie poza domem, kiedy są chore. W biednych rodzinach, jeśli w domu brakuje jedzenia, pozbycie się córki nie musi być planowane. Syn, który jest zazwyczaj otaczany większą troską, dostaje większe porcje pożywienia i to wystarczy.

z Wojciechem Jagielskim rozmawia Daniel Lis

Z perspektywy Innego

O wojnach burskich, krwawo stłumionych przez Anglików, mówi się, że były pierwszymi wojnami wyzwoleńczymi w Afryce. Burowie zostali podbici, dzieląc los Hindusów, Arabów czy Zulusów. To dlatego podczas II wojny światowej popierali Niemców, walczących przeciwko Anglikom. Ci, których zniewoliliśmy, mogą nam służyć, ale nie oczekujmy, że będą podzielać nasz sposób myślenia.

z Józefą Hennelową rozmawia Dominika Kozłowska

Własne „Tak”

Nie mamy prawa nikomu nakazywać heroizmu, tym bardziej jeżeli nie oferujemy jakiegoś rozwiązania alternatywnego. Macierzyństwo to zawsze jest własne „Tak” powiedziane życiu nowego człowieka. A jeśli wymaga nadludzkiego wysiłku? Wtedy nie skazujmy kogoś, kto się załamał, uderzając go okrucieństwem sądu moralnego albo cywilnego, tylko szukajmy świadectwa, które mu pomoże.

z Krzysztofem Kościelniakiem rozmawia Marzena Zdanowska

Cierpienie nie ma wyznania

Budowanie kultury praw człowieka powinno stanowić antidotum przeciw wykorzystywaniu religii do antagonizowania grup wyznaniowych. Musimy wrócić do podstawowych zasad koegzystencji ludzkiej, z naczelną zasadą wzajemności. Jeśli dana grupa zgadza się na zapewnienie innym przestrzeni wolności, to słusznie oczekuje dla siebie tego samego.

z Ignacym Nasalskim rozmawia Agnieszka Gołkowska

Bliskowschodni kocioł

W ostatnim roku mieliśmy do czynienia z tzw. Arabską Wiosną Ludów, czyli serią antyrządowych demonstracji, które najpierw wybuchły w Tunezji, a następnie ogarnęły cały Bliski Wschód. Po dziś dzień sytuacja w krajach tego regionu jest niestabilna. W Syrii trwa wojna domowa. W Egipcie i Libii pojawiają się spory w obrębie nowych władz. W Bahrajnie nadal dochodzi do bezskutecznych demonstracji szyickiej opozycji. By wyjaśnić współczesne bliskowschodnie animozje, należy spojrzeć daleko wstecz. Czy jednak rzeczywiście wszystkiemu winny jest spór religijny z VII w.?

z ks. Jerzym Krawczykiem rozmawia Marzena Zdanowska

Dach, nie fundament

Plany zniesienia celibatu są projektem utopijnym, nie odpowiadają na trudności, z jakimi boryka się Kościół. Gdyby problem polegał tylko na celibacie, w Kościołach protestanckich nie byłoby kryzysu.

z ks. Michałem Hellerem rozmawia Justyna Siemienowicz

Luksus konfliktu

Mówiąc o relacjach religii i nauki, często wskazuje się na ich wspólne źródło, podkreśla, że religia i filozofia to poprzedniczki nauki, a niekiedy nawet określa się je mianem proto-teorii naukowych. Czy zgadza się Ksiądz Profesor z takim obrazem tych wzajemnych powiązań?

z Haliną Bortnowską rozmawia Marzena Zdanowska

Odprowadzać, nie zatrzymywać

Konkurencja między pacjentem, którego można wyleczyć, a chorym chronicznie, czy umierającym jest zawsze przegrana przez tego, kto nie dostarczy triumfu zawodowego lekarzowi. W hospicjum zmienia się rozumienie tego, co jest zwycięstwem.

z Piotrem Piotrowskim rozmawia Jacek Maj

Polityka w muzeum

Większość polskich muzeów przypomina skamieliny. Nowoczesne społeczeństwo potrzebuje żywej instytucji, która będzie mu towarzyszyła w krytycznym namyśle nad przeszłością i teraźniejszością.

z Władysławem Bartoszewskim rozmawia Marta Duch-Dyngosz

Taka jest kondycja ludzka

Nie ma jednego wzorca zachowania człowieka, który musi żyć w ciągłym zagrożeniu. Moim zdaniem dobrze, że dzisiaj mamy krytyczny stosunek do przeszłości. Jak powiedział mój przyjaciel Antoni Słonimski: „jak już zupełnie nie wiesz, co masz powiedzieć, powiedz prawdę”. Prawda jest bardzo złożona. Nie jest czarno-biała.

z Alicją Długołęcką rozmawia Marzena Zdanowska

Bez hipokryzji, bez tabu

Z dzieckiem można podejmować każdy temat, seksualność nie jest wyjątkiem. Trzeba rozmawiać o tym, że świat bywa okrutny, o śmierci, o cierpieniu, ale również o tym, co nam sprawia radość. Bo tak naprawdę chodzi o coś ważniejszego – o uczenie dzieci, że można rozmawiać z osobami dorosłymi bez lęku i że nie spotka ich za to żadna kara ani ośmieszenie.

z Alainem Badiou rozmawia Nicolas Truong

Prawda miłości

Wyznawać miłość to przechodzić od zdarzenia-spotkania do początku konstrukcji prawdy; to zatrzymywać przypadek spotkania w formie początku. Miłosne wyznanie jest przejściem z przypadku w przeznaczenie, i właśnie dlatego jest ono tak niebezpieczne oraz naładowane wielkim lękiem.

z ks. Robertem Woźniakiem rozmawia Dominika Kozłowska

Cierpkie owoce dialogu

Jeśli dialog stanowi treść wewnętrznego życia Boga, tym bardziej powinien stanowić treść życia Kościoła i życia społecznego. Dziś często słowo „dialog”, podobnie zresztą jak słowo „miłość”, jest nadużywane. Dialogi, czy to polityczne czy ewangelizycyjne, bardzo często przybierają postać walki sił: czy ja podporządkuję się mojemu rozmówcy, czy on podporządkuje się mnie. Dialog niszczy dziś wyolbrzymiony subiektywizm, który skłania jednostki do absolutyzacji swoich stanowisk.

z Alainem Badiou rozmawia Nicolas Truong

Filozofowie i miłość

W filozofii miłości tkwi wielkie napięcie. Z jednej strony jest w niej rodzaj racjonalnego podejrzenia wobec miłości postrzeganej jako całkowicie naturalna ekstrawagancja seksualna. Z drugiej strony zaś – apologia miłości zbliżonej do religijnego porywu, której tło stanowi chrześcijaństwo będące przecież religią miłości.

z Andrzejem Friszke rozmawia Dominika Kozłowska

Obciąć lewe skrzydło Kościoła

Środowiska „Tygodnika Powszechnego”, „Znaku” i „Więzi” zbyt łatwo rozmieniły swój kapitał na drobne. W pewnym momencie przestraszyły się debaty z biskupami. A moim zdaniem powinny wyraziście zaznaczać swą odrębność, także w polemikach. Twardo bronić swych racji i swych tradycji intelektualnych. Tylko w ten sposób wewnątrz Kościoła może powstać nurt tak samo wyrazisty jak „Fronda”, broniący pryncypiów.

z o. Jackiem Prusakiem rozmawia Dominika Kozłowska, Marzena Zdanowska

Czy orientacja seksualna jest warunkiem zbawienia?

Stanowisko Kościoła katolickiego w kwestii seksualności jest jasno określone. Jakie jest w tej wizji miejsce gejów, lesbijek i osób transseksualnych? Czy mogą liczyć na wsparcie duszpasterzy? Czy ich obecność we wspólnocie wiernych tworzy nowe wyzwania dla teologii?

z Małgorzatą Szejnert rozmawia Daniel Lis

Historyk bez patentu

Prof. Marcin Kula bardzo ośmielił mnie swoim esejem o dziennikarzach zajmujących się historią. Udzielił im pochwały. W jakimś stopniu dzięki temu odważyłam się napisać o Zanzibarze.

z Martą i Markiem Babik rozmawia Marzena Zdanowska

Pomysł na życie

Twierdzić, że rodzina odbiera wolność, to jak powiedzieć muzykowi, że nie jest wolny, bo gra z nut, a mógłby nieskładnie rąbać w klawiaturę. Małżeństwo narzuca pewne nuty, dziecko też. Ale mogą one posłużyć do zagrania czegoś pięknego.

z Philipem Goodchildem rozmawia Miłosz Puczydłowski

Teologia pieniądza

Istnieje wielka różnorodność struktur i instytucji finansowych w ludzkich społecznościach. W większości z nich życie ekonomiczne było regulowane przez rytuał i zobowiązania, które pozostawały ściśle zintegrowane z życiem religijnym. W świecie współczesnym natomiast najwyższa sankcja, która dyscyplinuje ludzi stała się immanentną sferą rynku.

z Grahamem Wardem rozmawia Miłosz Puczydłowski

Nigdy nie byliśmy świeccy

Wcielenie jest tam, gdzie działa Bóg, czyli tu i teraz. A teolog jest właśnie po to, by angażować się w dzisiejszą sytuację. Jeśli zaczniemy się wycofywać z dyskusji, będzie to teologiczne tchórzostwo. Niezależnie od tego, jak bardzo kontrowersyjny byłby jej temat.

z Michałem Jagiełłą rozmawia Marcin Żyła

Z głową w górach

Im wyżej w Tatrach, tym mniej ludzi, ale wzrasta stopień ich wykształcenia. Po perciach chodzi inteligencja.

z Jackiem Wasilewskim rozmawia Dominika Kozłowska

Nie będzie innych elit

Epoka, gdy polskie elity jednoczyły naród przeszła już do historii. To normalne: demokracja potrzebuje twardych technologów władzy, zawodowych polityków, a nie duchowych przywódców.

z ks. Piotrem Mazurkiewiczem rozmawia Dominika Ćosić

Europa musi mieć swoją twarz

Trzeba szukać rozsądnych odpowiedzi na pytanie, jak powinna zmienić się koncepcja laickości, aby w przestrzeni publicznej było miejsce dla religii, która jest ważną częścią dziedzictwa Europy.

z s. Elisabeth A. Johnson CSJ rozmawia Marzena Zdanowska

Wyrażać sprzeciw, trwając w Kościele

Kościół katolicki bywa postrzegany jako jeden z ostatnich bastionów kultury patriarchalnej w świecie zachodnim. Jest też wspólnotą, w której ogromną większość stanowią kobiety. Jak w takim środowisku kształtuje się feminizm?

z Katarzyną Pilorz rozmawia Dominika Kozłowska

Ciało w harmonii z duszą

Trzeba sobie uświadomić, że nasze ciało funkcjonuje w polu grawitacyjnym i podczas wykonywania podstawowych czynności i ruchów, które każdy nas ma zautomatyzowane (wykonywanie ich nie wymaga od nas żadnego udziału uwagi), podlega ono przeciążeniom, stopniowo się zużywając.

z Marcinem Królem rozmawia Adam Puchejda

Tempi passati

Inteligencja była potrzebna wtedy, kiedy demokracja była w gruncie rzeczy w stanie raczkującym, a teraz to jest zupełnie co innego.

z Dariuszem Gawinem rozmawia Adam Puchejda

Kod inteligenta

Można uznać, że tradycja inteligencka jest pewnym kapitałem społecznym, który ma Polska. I osoby, które mówią, że to się powinno skończyć, chcą się wyzbyć czegoś co jest naszym atutem a nie balastem.

z Jerzym Jedlickim rozmawia Adam Puchejda

Inteligencja. W poszukiwaniu nowego wzoru

Konstytutywną cechą inteligencji była jej samowiedza, to jest przekonanie ludzi wykształconych i trudniących się pracą umysłową, że tworzą odrębną formację w społeczeństwie.  W tym znaczeniu pisałem, że inteligencja – w połowie XIX wieku – sama się (nie wszędzie) wymyśliła, a wymyśliwszy się, czyli samą siebie i nazwę swoją powoławszy do istnienia, przypisywała też sobie rozmaite cechy i powinności, a to już, oczywiście, wymaga weryfikacji.

z Edwinem Bendykiem rozmawia Marta Duch-Dyngosz

Polska strona kreatywności

Jestem zdania – mówi w rozmowie ze „Znakiem” Edwin Bendyk – że kreatywność i oparta na niej innowacyjność wymagają istnienia ducha utopii, przekonania, że można świat zmieniać na lepsze. Większość innowatorów tworzy z przeświadczeniem, że ich działanie jakoś zmieni rzeczywistość, choćby w mikroskali. To przekonanie musi jednak podsycać kultura, dominujące w niej wartości i normy. Nie oczekujmy kreatywności i innowacyjności w kulturze bierności, która usypia. Twórcę musi uwierać rzeczywistość, inaczej nie miałby motywacji do działania.

z Jerzym Hausnerem rozmawia Marta Duch-Dyngosz

Prawo do kultury prawem do rozwoju

Dzisiaj zagrożenie może wynika z sytuacji, w której z braku możliwości rozwijania własnej kreatywności będziemy niemalże wyłącznie sięgali po cudzą tożsamość i pomysły innych, co może oznaczać utrzymywanie pozycji peryferium cywilizacyjnego rozwoju. Mówiąc inaczej, będziemy dodawani do czegoś, zamiast dokładać do czegoś od siebie, będziemy dostarczycielami prostej pracy i surowca, a nie kreacji i innowacji.

z Jerzym Łukaszewskim rozmawia Dominika Ćosić

Prezydencja na czas kryzysu

Leży w najżywotniejszym interesie Polski i Europy, aby Unia przetrwała obecny kryzys. Polska powinna być w czołówce państw, które o to walczą.

z Aleksandrem Smolarem rozmawia Adam Puchejda

Powrót do Monneta

Jaka Unia wyłoni się z trwającego obecnie kryzysu? Paradoksalnie odpowiedź na to pytanie leży być może u źródeł Unii, czyli w myśli jednego z ojców założycieli zjednoczonej Europy – Jeana Monneta. Jak mówi w rozmowie ze „Znakiem” prezes Fundacji Batorego, Aleksander Smolar, narzucenie reżimu ograniczonej suwerenności na kraje strefy euro paradoksalnie oznacza wzmocnienie integracji politycznej Unii, wprowadzenie znacznie większej liczby elementów federalistycznych do jej funkcjonowania. To zaś model tradycyjnej, Monnetowskiej, strategii integracji politycznej.

z Bronisławem Wildsteinem rozmawia Adam Puchejda

Polska kultura jest katolicka

Chrześcijaństwo jest religią uniwersalną, ale ma swoje warianty narodowe. A więc jest jasne – mówi w rozmowie ze „Znakiem” Bronisław Wildstein – że kultura polska będzie eksponowała własny wariant chrześcijaństwa, co nie znaczy, że w tym wypadku musi ono zatracić swój uniwersalny wymiar. W Polsce to jest tym bardziej wyjątkowe, ponieważ Polska była bardzo długo pozbawiona suwerenności i religia wówczas stanowiła czynnik spajający. Zwłaszcza że mieliśmy do czynienia z odebraniem suwerenności w dużej mierze przez państwa deklarujące odmienne wyznania: prawosławie i protestantyzm. A więc w tym momencie odwołanie się do tradycji religii jako spoiwa wspólnoty jest rzeczą naturalną. Symbole narodowe i religijne są w tym wypadku wyjątkowo zintegrowane. Po prostu: taka jest polska kultura i nie ma innej.

Jacek Filek, Paweł Filek

Gorzkie żniwa

Książka Jana Tomasza Grossa i Ireny Grudzińskiej-Gross Złote żniwa na nowo rozpaliła debatę na temat postaw Polaków wobec ludności żydowskiej w czasach powojennych. W tym numerze publikujemy rozmowę o pamięci, odpowiedzialności i poczuciu skruchy.

z Michałem Kuleszą rozmawia Maciej Cisowski

Odzyskać przestrzeń lokalną

Dobrze pamiętam rozmowy sprzed dwudziestu lat, kiedy wieszczono, że społeczeństwo nie dorosło do samorządu, że jak tu będzie samorząd, to na pewno wszystko rozkradną… Ja uważam, że społeczeństwo dorasta w trakcie zmian i jest takie, jakie mu stwarzamy warunki.

z Recepem Şentürkiem rozmawia Saygun Gökarıksel

Islam dla Zachodu i z Zachodem

Turcja nie jest mostem, ale jest jednocześnie Zachodem i Wschodem. Niezależnie od wyniku procesu integracji, Turcja będzie dalej rozwijać bliskie kontakty zarówno z państwami europejskimi, jak i tymi na Wschodzie, ponieważ żyjemy dziś w świecie, którego elementy są wzajemnie ściśle powiązane.

z Adamem Lipszycem rozmawia Tomasz Ososiński

Czas Celana

Nie popełnimy chyba błędu mówiąc, że rok 2010 upłynął pod znakiem Paula Celana. Obok numerów czasopism poświęconych jego twórczości ukazały się m.in. biografia poety napisana przez Johna Felstinera i tom korespondencji Celana z Ingeborgą Bachmann. Celan był także jednym z bohaterów zeszłorocznego Festiwalu im. Josepha Conrada w Krakowie. Co decyduje o tej wzmożonej recepcji Celana w Polsce?

z Jean-Pierre’em Aussemsem rozmawia Marzena Zdanowska

Na pokładzie Arki

W 1964 roku Jean Vanier, syn 19. gubernatora Kanady, oficer marynarki wojennej jeszcze niedawno służący na lotniskowcach, zaprasza dwóch ludzi z upośledzeniem umysłowym, Rapheala Simiego i Philippa Seux, żeby zamieszkali razem z nim i zgodzili się dzielić radości i trudy dnia codziennego. Tak powstaje w Trosly-Breuil we Francji pierwsza wspólnota Arki (L’Arche), w której żyją osoby upośledzone i ich asystenci. Dziś Arka jest międzynarodową federacją wspólnot lokalnych rozsianych w 34 krajach świata. Dyrektora jednej z nich – Arki w Brukseli – pytamy o to, skąd dziś biorą się ludzie, którzy mieszkają razem z jego podopiecznymi.

z Firouzehem Nahavandim rozmawia Agnieszka Gołkowska, Marzena Zdanowska

Ryba czy wędka, czyli jak pomagać krajom Południa

Sytuację, w jakiej znajduje się obecnie świat, można nazwać wielobiegunowością, która oznacza, że nie mamy już jednego czy dwóch mocarstw, którymi do tej pory były Stany Zjednoczone i Rosja. W tym momencie funkcjonują liczne „mocarstwa lokalne”, których znaczenie rośnie – są nimi Chiny, Indie, Republika Południowej Afryki. Coraz częściej nawiązywana jest współpraca między krajami Południa. Martwi jednak to, jak mało uwagi te państwa poświęcają kwestii praw człowieka.

z Bartłomiejem Dobroczyńskim rozmawia Dominika Kozłowska, Łukasz Tischner

Odnawianie tożsamości

Dla człowieka religijnego święta to radykalne odnowienie swojej tożsamości. Nie chodzi tu jednak tylko o tożsamość indywidualną. Chrześcijaństwo w pewnym sensie zakłada tożsamość człowieka na poziomie całej ludzkości: aby nie było Greka, Żyda, poganina. A ostatecznie zakłada nawet tożsamość niemal absolutną, bo mówi: aby Bóg był „wszystkim we wszystkich”. To oznacza, że w pewnym sensie, w ramach tego świętowania, mamy nieomal niewykonalne, ale bardzo piękne i pociągające zadanie – ustabilizowanie, odnowienie, zasilenie siłami życiowymi tożsamości na poziomie wszystkiego.

z ks. Jaciem Stryczkiem rozmawia Elżbieta Kot

Pomoc innym to najwłaściwsza kategoria biznesowa

Przypowieść o siewcy też mówi o tym, że zasiane ziarno trzeba pomnożyć przez 30, 60 100. Przecież to są kategorie biznesowe.

z Tadeuszem Mazowieckim rozmawia Henryk Woźniakowski

Ocalić przyjazny rozdział Kościoła od państwa

Właśnie w przedstawianiu sprawy krzyża przed Pałacem Prezydenckim jako szczególnego przypadku jakiejś szeroko zakrojonej wojny z krzyżem tkwił od początku fałsz.