Ufne w szczęśliwą gwiazdę

Profesorowie z oporem przyjmowali zmiany, które naruszały ich uprzywilejowaną pozycję. Nie tylko na uniwersytecie, gdzie pojawiła się konkurencja w postaci kobiet. Obawiali się także, że ich żony czy córki, idąc śladem emancypantek, zapragną zawodowej samodzielności.

Bunt przeciw tyranii merytokracji

Rynek wcale nie nagradza wysiłku pielęgniarki bardziej niż rentiera utrzymującego się z odziedziczonej kamienicy. Równość startu w tym wyścigu jest kompletną mrzonką.

Rozpieszczeni i wykluczeni

Diagnoza o „rozpieszczeniu” amerykańskich studentów przedstawiona przez Lukianoffa i Haidta, choć trafnie postawiona, domaga się poważnej korekty. Większość karykaturalnych przykładów wzięta jest z życia bogatych uczelni, gdzie studenci pochodzą z tej samej, niewielkiej grupy majątkowej.

Rozpieszczony amerykański umysł

W imię emocjonalnego dobrostanu studenci college’ów coraz mocniej domagają się ochrony przed słowami i ideami, które im się nie podobają. Wyjaśniamy, dlaczego ma to niszczycielski wpływ na edukację i zdrowie psychiczne.

Uniwersytet – czwarta władza

Tak jak nie ma dziś powrotu do dawnego świata greckiej polis czy civitas christiana z ich ideałami wiedzy i systemem kształcenia, tak również nie ma powrotu do idei uniwersytetu, który mógłby funkcjonować poza kontekstem politycznym czy wolnorynkowej, globalnej konkurencji. Nie znaczy to jednak, że przyszłość uniwersytetu musi zostać podporządkowana potrzebom globalnego rynku czy wyzwaniom, z jakimi mierzą się państwa narodowe.

Krytyczny przewodnik po zmianach na uniwersytecie

Największe zmiany dotyczą ustroju wewnętrznego uczelni, podziału dyscyplin oraz ewaluacji uniwersytetów, która wpływa na uprawnienia naukowe i finansowanie. Obietnicą Ustawy 2.0 jest zwiększenie autonomii uczelni. Czy tak się stanie?

Nowa idea uniwersytetu

Władza, która nie chce obyczajowo i intelektualnie wolnych i samodzielnych jednostek, nigdy nie będzie tolerowała prawdziwego uniwersytetu. Dotyczy to współcześnie zarówno władzy politycznej, jak również władzy mediów oraz pieniądza i rynku.

761 – spis treści

Czas na wspólnotę akademicką

Akademia jest dziś w kryzysie. Postępująca prekaryzacja pracy naukowej, rosnące zadłużenie związane z kształceniem (które tylko w Stanach Zjednoczonych przekroczyło już 1 bln dolarów), wyzysk pracy doktorantów, wzrastające koszty dostępu do wyników badań – to tylko wierzchołek góry lodowej.

Warunki bezwarunkowości

Zanim Derrida osiągnął popularność i filozoficzny autorytet, musiał borykać się z antysemickimi ustawami reżimu Vichy, depresją po zderzeniu z francuskim systemem szkolnictwa oraz długoletnim niezrozumieniem przez wielu tradycyjnie zorientowanych akademików.

Myślenie już tu nie mieszka

Nie można wyprostować rosochatego drzewa człowieczeństwa, nie da się też naprawić uniwersytetu w jego obecnym kształcie. Trzeba pomóc mu odejść.

Przedsiębiorstwo uniwersytet

„Chcesz robić doktorat z nauk humanistycznych? Po prostu odpuść – radzi profesor Thomas H. Benton amerykańskim studentom na łamach »Chronicle of Higher Education«. –Większość studentów nie zdaje sobie sprawy, że malejący odsetek miejsc pracy w naukach humanistycznych oferuje bezpieczeństwo pracy, ubezpieczenie i pensję, za którą da się przeżyć. (…) Wydają się myśleć, że bycie profesorem to bardziej odpowiedzialny i bezpieczny wybór niż próba zrobienia kariery jako dziennikarz freelancer, aktor czy zawodowy sportowiec – i w rezultacie nie robią żadnych awaryjnych planów, dopóki nie jest za późno”.

Bankructwo humanisty czy „tylko” kryzys?

Zasadniczym problemem nie jest sprzeczność interesów między naukami przyrodniczymi i humanistycznymi, lecz pragmatyzm, który redukuje naukę do techniki. Dopóki się tego nie przemyśli i nie wypracuje się pewnego konsensusu, niewiele może się zmienić.

Parezja, czyli o czym retoryka milczy

Bankrutem jest nie tyle humanistyka, ile humanizm – człowieczeństwo oparte na szacunku, godności, współpracy i gotowości pomocy w imię wspólnie uznawanego dobra, także kosztem dobra własnego i indywidualnej wygody.

Potyczki na tonącym statku

Sądzę, że humaniści nie mogą być użyteczni w takim znaczeniu terminu, jakim posługuje się Leszek Balcerowicz. Nie dostrzega on jednak długofalowego oddziaływania humanistyki. Od tej strony patrząc, konieczne wydaje się stworzenia grup nacisku, które uświadamiałyby władzom, że marginalizowanie humanistyki nie jest właściwą drogą modernizacji myślenia. Nie miejmy jednak złudzeń, że możemy być silną grupą nacisku. Nie czekają nas w najbliższej perspektywie lata tłuste.

Akademia contra humanistyka

Humanistyka ulega rozkładowi na uniwersytecie, instytucji powołanej przez społeczeństwo do zajmowania się w jego imieniu najczystszym, najpoważniejszym myśleniem.