fbpx

Tag: demokracja

Oksana Zabużko

Polskie marzenie, polskie rozczarowanie

Można zdiagnozować kurczenie się terytorium wolności na podstawie kurczenia się „terytorium książki”. Tam gdzie literatura jest marginalizowana, biblioteki zamykane, programy przestawiane na „nieprzeciążanie” dzieci nadmiarem lektur – tam mój wewnętrzny czujnik zaczyna piszczeć jak dozymetr w strefie czarnobylskiej: ostrożnie, ludzie, tu się szykuje jakaś pułapka.

Redakcja

Praworządność filarem europejskiej demokracji. Apel Inicjatywy Chrześcijan dla Europy

„Jako chrześcijanie zaangażowani na rzecz Europy zrobimy wszystko, co w naszej mocy, aby pomóc w budowaniu takiego niepartyjnego konsensusu zarówno w naszych krajach jak i pomiędzy nimi” – piszą autorzy apelu „Praworządność filarem europejskiej demokracji”.

z Barbarą Imiołczyk i Tadeuszem Jackiem Zielińskim rozmawia Dominika Klimek

Cmentarz to dalszy ciąg życia

Polska na skutek II wojny światowej straciła różnorodność, która charakteryzowała nasz kraj przez stulecia. Ale trzeba pamiętać, że miliony dawnych mieszkańców Polski w całej jej różnorodności leżą w tej ziemi. Te miliony tutaj są. Z nami. I teraz chodzi o to, żebyśmy godnie tych zmarłych potraktowali.

Dominika Kozłowska

Białoruski „Sierpień”

Równo pięć lat temu w listopadzie 2015 r. wydaliśmy numer miesięcznika „Znak” poświęcony Białorusi. Poprzednie wybory prezydenckie, podobnie jak ostatnie, zostały sfałszowane.

Theodor W. Adorno

Nowy prawicowy radykalizm

20 lat po II wojnie światowej narodowy nacjonalizm znów zaczyna pukać do drzwi Niemiec. Niepokoi to Theodora W. Adorno, który postanawia wygłosić wykład interwencyjny, będący wnikliwą analizą trików, jakimi posługują się radykałowie.

Maciej Jakubowiak

Niekompatybilne technologie

Krytycy Facebooka najchętniej przeciwstawiają go demokracji. To zrozumiałe. Tyle tylko że koncentrując się na technologii, autorzy zbyt pospiesznie przyjmują, że wiemy, czym jest demokracja.

Bogumił Luft

„Ufajcie demokracji”. Oblicza rumuńskiego buntu

Od czasów szczególnie odrażającej dyktatury komunistycznej Rumunia przeszła długą drogę i dokonała imponującego dzieła rozwoju i modernizacji. Jest dziś bezpieczniejsza i bogatsza niż kiedykolwiek. Dlaczego więc trudno w tym kraju znaleźć kogoś, kto byłby jednoznacznie zadowolony?

z Adamem D. Rotfeldem rozmawia Michał Jędrzejek, Dominika Kozłowska

Nowy porządek światowy

Świat zmienia się coraz szybciej, a myślenie polityków z reguły pozostaje dosyć tradycyjne. Przykładowo: decyzje polskich polityków i wojskowych – świadomych przecież potencjalnej groźby konfliktu w cyberprzestrzeni – wydają się niekiedy anachroniczne, zwłaszcza gdy dotyczą rozbudowywania i modernizacji sił pancernych. Z drugiej strony, warto pamiętać, że konflikty w cyberprzestrzeni będą rozgrywać się równolegle z konfliktami konwencjonalnymi. A zatem potrzebne są zbrojenia, które umożliwią przeciwstawienie się potencjalnej napaści, zarówno z użyciem tradycyjnych środków walki, jak też nowych narzędzi wojny w cyberprzestrzeni.

Justyna Bargielska

Kierunki i kąty, i pola kapusty

Z demokracją jest taki problem, iż nagle okazuje się, że kąt prosty pomiędzy kierunkiem północnym a kierunkiem, dajmy na to, wschodnim zawiera w przybliżeniu nieskończoną ilość kierunków północno-wschodnich. I w każdym z nich można by pociągnąć metro.

Adam Puchejda

Taki naród, jaka demokracja

Demokracja przestała dostarczać nam radości i przyjemności, coraz częściej przybiera za to postać smutnych panów w telewizorze i cukierkowych kampanii politycznych. Sama stając się marionetką, z nas czyni wydrążonych ludzi, nie obywateli.

Paweł Śpiewak

Moim polemistom

Przeczytałem z zaciekawieniem, zdumieniem i niekiedy wręcz z rozbawieniem komentarze wybitnych autorów. Przyznam, że w większości wypadków nie czuję powodu do ich komentowania.

Marcin Król

Naród – dobro czy smutna konieczność?

Czy istnieje związek między patriotyzmem a narodem? Otóż, jestem przekonany, że nie ma takiego koniecznego związku, co widzę po sobie samym: jestem gorącym patriotą, ale nie mam szczególnego poczucia związku z polskim narodem.

Cezary Michalski

Naród i jego cień

Chrystus przyszedł oczywiście na długo przed XIX-wiecznymi europejskimi narodami. Przyszedł za szybko. Podobnie jak za szybko przyszli Mojżesz (którego oczywiście nie uważam za żydowskiego nacjonalistę, ale za jednego z proroków uniwersalnej emancypacji), Sabbataj Cwi, Spinoza, a nawet Jakub Frank. Przyszli za szybko, ale to z ich myśli wyrosła emancypacja, która – na dobre i na złe – musiała przejść przez formę narodową.

Sergiusz Kowalski

Demokracja bez narodu?

Wiadomo świetnie, że we współczesnym cywilizowanym świecie możliwa jest tożsamość mnoga – nie tylko współżycie na obszarze danej państwowości różnych grup etnicznych, lecz także pluralistyczna tożsamość poszczególnych jednostek. To ostatnie nie zawsze jest akceptowane.

z Pawłem Śpiewakiem rozmawia Adam Puchejda

Prawa większości

Za państwem stoi demokracja, tzn. wola ludu, i to ona formuje dezyderaty dotyczące norm kulturowych, które stają się częścią procesu politycznego, np. w postaci instytucji pamięci, instytucji edukacyjnych. Dlatego też państwo musi uwzględnić ten polityczno-kulturowy impuls, płynący od społeczeństwa, i uwzględnić go w formie prawnej. Nie może powiedzieć, że to jest narodowe, dlatego się tego pozbywam.

Adam Puchejda

Chwiejna równowaga

Pisząc o demokracji niechętnie wspominamy o narodzie. Czy można jednak oddzielić jedno od drugiego? Czy można mówić o demokracji nienarodowej?

z Marcinem Królem rozmawia Adam Puchejda

Ideały i twarde fakty demokracji

Demokracja od samego początku jest ideą zdumiewającą. Polega zaś na tym, że my jako lud, lud demokratyczny, sami bierzemy los w swoje ręce, sami chcemy o sobie decydować i czynimy to z pewnym upodobaniem. To najszczytniejsze powołanie człowieka!

Adam Puchejda

Co dalej z demokracją?

Mamy mieszane uczucia. To chyba jedyna rzecz pewna w dyskusji o współczesnej demokracji. Poza tym same pytania – czy chcemy więcej władzy czy przywilejów, więcej kontroli czy wolności, więcej debaty czy możliwości wypowiedzenia własnego zdania? Zdaje się, że na demokrację jesteśmy skazani, bynajmniej jednak z takiej formy musu zadowoleni nie jesteśmy. Pragniemy demokratycznego ideału, zapominamy o twardych faktach demokratycznego rządzenia.

Andrzej Waśkiewicz

Paradoksy realnej demokracji

Współczesna normatywna teoria polityczna nie ma wiele dobrego do powiedzenia o „realnej” demokracji – takiej, jaka ukształtowała się w świecie zachodnim – choć nie ma już także złudzeń, że w ogóle istnieje ona poza nim. W istocie to, co charakteryzuje znakomitą większość licznych modeli demokracji – państw budowanych przez filozofów „w słowie” – to nic innego jak próby jej zdemokratyzowania.

Miłosz Puczydłowski

Społeczeństwo obywatelskie jest drogą Kościoła

Wiek XX postawił przed polskim Kościołem liczne wyzwania: obronę religii przed totalitaryzmami, walkę o godność i wolność każdego człowieka. XXI stulecie przesuwa gwałtownie dziejowe akcenty. Dziś przed polskim Kościołem stoi pilne zadanie zbudowania demokratycznego społeczeństwa obywatelskiego.

z Marcinem Królem rozmawia Adam Puchejda

Tempi passati

Inteligencja była potrzebna wtedy, kiedy demokracja była w gruncie rzeczy w stanie raczkującym, a teraz to jest zupełnie co innego.

Adam Puchejda

Życie jest gdzie indziej

Wbrew nadziejom wielu dyskusje o inteligencji zdają się nie mieć w Polsce końca. Raz na dziesięć-piętnaście lat, gdy do głosu dochodzi kolejne młode pokolenie, słyszymy te same sakramentalne już pytania – co dalej z inteligencją, z jej etosem, misją, przesłaniem? Nie inaczej jest teraz. Problem w tym, że we współczesnej demokracji te pytania tracą swoje znaczenie.

Magdalena Czech

Do you speak European? Tłumacze – niedostrzegani aktorzy integracji europejskiej

Jesteśmy przyzwyczajeni do tego, że za głównych graczy integracji europejskiej uważa się urzędników pracujących w instytucjach Unii Europejskiej – „plemię biurokratów”, jak ich nazywa Marc Abélès.

Henryk Woźniakowski, Jan Hartman, Rafał Prostak, Karol Kleczka, Paweł Słoń, Andrzej Brylak, Beniamin Bukowski

Pluralizm debaty publicznej

Czy pluralizm debaty publicznej zakłada istnienie pewnej wspólnoty etycznej, która stanowi fundament jakiejkolwiek rozmowy o polityce? Czy wykluczanie ze sfery publicznej głosów skrajnych prowadzi do rozpadu tej założonej wspólnoty? Wreszcie czy język tragedii lub farsy – ostatnio pojawiający się dość często w debacie publicznej w Polsce – jest pierwszym sygnałem rozpadu tak opisanej wspólnoty? To tylko niektóre z problemów, jakie pojawiły się podczas pierwszego Otwartego Kolegium Redakcyjnego miesięcznika „Znak” 9 listopada 2010 roku w Krakowie. Poniżej wybrane wypowiedzi z tej debaty.

Błażej Skrzypulec, Wojciech Czabanowski

Samorząd z dala od polityki?

Inaugurując dyskusję o samorządzie terytorialnym w Polsce założyliśmy, że poruszamy się w ramach sytemu demokracji przedstawicielskiej. Może powinniśmy jednak zmienić nasze podejście i spojrzeć na samorząd z perspektywy demokracji bezpośredniej? Zdaniem Czabanowskiego i Skrzypulca dopiero całościowa zmiana sposobu naszego myślenia o demokracji stanowi szansę dla polityki w Polsce.

Jerzy Regulski

Samorząd dziś i jutro

Głosem jednego ze współtwórców polskiej reformy samorządowej – profesora Jerzego Regulskiego – kontynuujemy naszą debatę o stanie samorządu lokalnego w Polsce po 20 latach.

Wiktor Osiatyński

Demokracja i prawa człowieka

Wbrew tezom o „końcu historii”, liberalne demokracje konstytucyjne wciąż spotykają na swojej drodze kolejne wyzwania i zagrożenia. Niektóre z nich są wpisane w same mechanizmy demokratycznych rządów prawa. Delikatna równowaga między demokracją a prawami człowieka w warunkach globalizacji i pojawiania się nowych mediów elektronicznych ponownie wydaje się zagrożona.

Tadeusz Jagodziński

Dama znad jeziora Inya

Dla milionów Birmańczyków, Aung San Suu Kyi stała się twarzą i głosem ich protestu. Wyrazicielką dążeń do godnego życia w wolnym kraju, do rządów prawa i do demokratycznych metod wyłaniania władzy. W ciągu roku, jeżdżąc po całym kraju, wygłosiła ponad tysiąc przemówień. Z uporem i konsekwencją broniła pokojowej drogi do przemian. Zaczęto o niej mówić „nasz Gandhi, tyle że ładniejszy”.

Grzegorz Krzywiec

Papierek lakmusowy porządku demokratycznego

To antologia, na którą długo przyszło czekać. Przyczyna nie leży chyba w technicznych trudnościach zestawienia i opracowania tylu różnorodnych materiałów, kłopot polega raczej na przyjęciu klarownego klucza interpretacyjnego spinającego poszczególne teksty.

z Tadeuszem Mazowieckim rozmawia Henryk Woźniakowski

Ocalić przyjazny rozdział Kościoła od państwa

Właśnie w przedstawianiu sprawy krzyża przed Pałacem Prezydenckim jako szczególnego przypadku jakiejś szeroko zakrojonej wojny z krzyżem tkwił od początku fałsz.

Henryk Woźniakowski

Patriotyzm aktualnego etapu

Im bardziej dojrzała jest demokracja, tym większa szansa, że patriotyzm takiego kraju będzie patriotyzmem otwartym, a więc również krytycznym, gotowym do narodowych obrachunków, w przeciwieństwie do patriotyzmu zamkniętego, czy wręcz narodowej megalomanii.

Aleksander Hall

Demokracja, ale jaka?

Mamy w Polsce demokrację realną, nie fasadową, choć cechują ją słabości wynikające z niedostatków politycznego wyrobienia obywateli; ich najpoważniejszym skutkiem jest jakość tzw. klasy politycznej.

Tadeusz Jagodziński

Zygzaki demokracji

Dwie tury wyborów prezydenckich na Ukrainie można by w kategoriach makro interpretować jako wielkie przemalowywanie politycznego pejzażu kraju.