fbpx
128

Edytorial

Rok
  • 2024
  • 2023
  • 2022
  • 2021
  • 2020
  • 2019
  • 2018
  • 2017
  • 2016
  • 2015
  • 2014
  • 2013
  • 2012
  • 2011
  • 2010
  • 2009
  • 2008
  • 2007
  • 2006
  • 2005
  • 1983
  • 1978
  • 1971
  • 1946
Dominika Kozłowska

Odwieczne pytania

Czy życie człowieka daje się zamknąć w tym, co nas spotyka, co nam najbliższe: codziennej trosce o byt materialny, zaspokojenie pragnienia bliskości, przynależności, poczucia bezpieczeństwa, realizacji osobistych ambicji?
Dominika Kozłowska

#MeToo i religia

Coraz więcej badaczek i badaczy zwraca uwagę na to, w jakim stopniu religie monoteistyczne przyczyniły się do ugruntowania przekonania o niższej pozycji kobiet, przedstawiając je jako wolę samego Bóg.
Dominika Kozłowska

Zdrowie psychiczne i duchowe

Zdrowie psychiczne naznaczone jest, niestety, piętnem nierówności społecznych. Na psychoterapię najczęściej pozwalają sobie osoby, które mogą zapłacić za sesję lub dojechać do ośrodków z dostępem do odpowiednich usług medycznych. U osób o większym kapitale społecznym i ekonomicznym droga do zdrowia bywa krótsza i mniej wyboista.
Dominika Kozłowska

Dojrzewanie do partnerstwa 

W warunkach opresji procesy społecznych zmian nabierają siły i zdecydowania. I z tej perspektywy ruchy protestu i solidarności, przełamującej antagonizm płci, klasy i orientacji seksualnej, wzmocniły dojrzewanie do nowych wzorców
Dominika Kozłowska

Wziąć z dzieciństwa to, co najlepsze

Jak wielu osobom, wychowanym w naszym kręgu kulturowym, święta Bożego Narodzenia przywodzą mi na myśl dzieciństwo.
Dominika Kozłowska

„Daję życie nieśmiertelności”

Jakby temat miesiąca próbował nas sprawdzać, czy słowa są w stanie dotknąć tajemnicy śmierci, pomóc zrozumieć doświadczenie, które jest granicą wszelkich doświadczeń.
Dominika Kozłowska

Dlaczego religie tak nienawidzą kobiet?

Zadałam sobie to pytanie po spotkaniu kobiet, które miało miejsce rok temu podczas zjazdu niemieckich katolików.
Dominika Kozłowska

Zmienić swój los

Jestem czwartym pokoleniem, licząc od mojej prababci, urodzonej w 1903 r. we Lwowie, najstarszej z najbliższych mi osób, których osobiste doświadczenia i wojenno-rewolucyjne losy dane mi było bezpośrednio poznać.
Dominika Kozłowska

Puścić wodze fantazji

Zostałam zabrana do cyrku raz w życiu. Piszę „zostałam zabrana”, bo było to w tak wczesnym dzieciństwie, że wyjście pamiętam mgliście i głównie z rodzinnych opowieści na temat zmarnowanych biletów.
Dominika Kozłowska

Szczepionka przeciw wirusowi nienawiści

Niedługo przed śmiercią prof. Paweł Śpiewak wysłał do naszej redakcji poruszający esej o antysemityzmie. Napisał wtedy w liście: „Brzmi niemal jak manifest. Nie szkodzi. Chciałbym, żeby wybrzmiał mocno”. Dlaczego profesor uznał, że trzeba znów głośno ostrzegać przed antysemityzmem? Że należy przypominać o religijnych i politycznych źródłach prześladowań Żydów?
Dominika Kozłowska

Czy można nie widzieć zła?

Czy nie istnieje pewna miara wrażliwości i empatii, która jest niezależna od kontekstu historycznego i kulturowego? Czy naczelną zasadą każdej religii nie jest unikanie zła?
Dominika Kozłowska

Przeszłość, która nie mija

„Uważaj na analogie historyczne” – powiedział mój kolega, redaktor, gdy wspomniałam mu o braku perspektyw badawczych w Kościele rzymskokatolickim.
Dominika Kozłowska

Kobieta, życie, wolność

„Ważne decyzje muszą być podejmowane przez ludzi, którzy ponoszą ich konsekwencje”. Ta zasada pozwala zrozumieć wagę zaangażowania obywatelskiego i artystycznego tam, gdzie cenę za pychę i przemoc władzy płacą ludzie niewinni
Dominika Kozłowska

Zanurzyć się w słabości

Właściwie dlaczego być odpornym? Aby radzić sobie z zagrożeniami, trudnościami oraz przeciwnościami. Zachować równowagę i poczucie sprawstwa. Nie ulegać bezrefleksyjnie presji.
Dominika Kozłowska

Szukać języka, aby wypowiedzieć prawdę

Jakiś czas temu brałam udział w letniej szkole w Yad Vashem. Jeden z wykładów wygłosił Yehuda Bauer, wybitny izraelski historyk zajmujący się badaniami nad Holokaustem. Utkwiła mi w pamięci jego polemika z często powtarzaną tezą o niezrozumiałości Zagłady i niewysławialności doświadczenia spotkania z absolutnym złem.
Dominika Kozłowska

Epikureizm, czyli prostota

Wiele klasycznych systemów ćwiczeń duchowych ma we współczesnej kulturze swoje oderwane od filozoficznych korzeni popkulturowe odpowiedniki.
Dominika Kozłowska

Człowiek, czyli mężczyzna?

Zastanawiam się czasami, jak wyglądałby nasz świat, gdyby Maria urodziła córkę. Gdyby Bóg, który stał się człowiekiem, był kobietą.
Dominika Kozłowska

Rozmawiajmy o algorytmach

Żadna książka, ani najmądrzejsze nawet artykuły nie zmienią naszej rzeczywistości, ale być może zrobią to ludzie, którzy je czytają.
Dominika Kozłowska

Ciało potrzebuje więcej

Nasz doroczny rytuał, praktykowany od lat. Wspólny wyjazd nad jezioro. Spotkanie przyjaciół na co dzień mieszkających w odległych częściach Europy. Pierwsze dni spędzone na kocach na pomoście odsłaniają prawdę o minionym roku szybciej niż słowa.
Dominika Kozłowska

Porządek rzeczy

Rzeczy to nie tylko przedmioty, ale również to, czego nie można przenieść i często ochronić. Co dla naszej tożsamości oznacza ich utrata?
Dominika Kozłowska

Głębia naszej egzystencji

Kiedy przed dekadą podejmowaliśmy tematy związane z nadciągającym kryzysem kościelnych instytucji, utratą zaufania do budowanych odgórnie form religijności i duchowości, wydawało nam się, że piszemy o możliwych zmianach może ze zbyt dużą pewnością.
Dominika Kozłowska

Wolność zaczyna się w języku

Gdy Ukrainki i Ukraińcy mają ograniczone możliwości druku we własnym kraju, ich głos powinien wybrzmiewać z kart „Znaku”.
Dominika Kozłowska

Solidarność nie jest dobroczynnością

W tych trudnych, pełnych sprzeczności czasach wojna nagle stanęła również i u naszych granic. Niepewność, która towarzyszyła pandemii, okazała się niczym w obliczu niepewności, z jaką przyszło nam mierzyć się obecnie.
Dominika Kozłowska

Kobiety objaśniają mi świat

Rebecca Solnit daje nam język pozwalający zapoczątkować zmianę dającą wiarę w bardziej otwarty, równy i wolny od przemocy świat.
Dominika Kozłowska

Bliźni na granicy

Praktyki stosowane wobec ludzi na granicy, którzy podejmują próby przedostania się do świata wolnego od niebezpieczeństw zagrażających życiu, są nieludzkie, tzn. obnażają, że polska władza nie uznaje tych osób za ludzi.
Dominika Kozłowska

Osiem lekcji na 800. numer „Znaku” i nasza nadzieja

Nic dwa razy się nie zdarza, z wyjątkiem błędów, które popełniamy po wielokroć, wciąż takie same. Już Arystoteles ostrzegał przed zagrożeniami dla pokoju wynikającymi z nierówności, a Platon uważał, że demagodzy wykorzystują wolność słowa, by stać się tyranami.
Dominika Kozłowska

Rozgrzeszyć przyjemność

Przyjemność jest niepoprawna. Bo czy wypada dziś jej szukać? Czy w geście solidarności z tymi, którzy cierpią, nie należałoby raczej zrezygnować z przyjemności? Syty głodnego nie zrozumie. Może więc doświadczenie dobrowolnego wyrzeczenia jest gestem solidarności. Etyczną odpowiedzią, która próbuje przełamać samotność cierpiących.
Dominika Kozłowska

Polskość z wyboru. Śląskość z urodzenia

Odkąd pamiętam, miałam świadomość odrębności śląskiej tożsamości.
Dominika Kozłowska

Droga ku nowemu

Mam ogromną nadzieję, że mimo nowych wyzwań, które przychodzą wraz z tą istotną zmianą w Znaku i w moim życiu zawodowym, będę Wam, drogie Czytelniczki i drodzy Czytelnicy, nadal towarzyszyć jako naczelna pisma z tym samym zapałem i zaangażowaniem.
Dominika Kozłowska

Troska o samego siebie

Wcześniejsze przemiany technologiczne dokonywały się wolniej i słabiej ingerowały w nasz układ nerwowy, dlatego nie odczuwaliśmy tak mocno społecznych i jednostkowych skutków ich działania. Dziś już wiemy, że życie w cyfrowym świecie pogarsza nasz dobrostan, a nawet przyczynia się do rozwoju zaburzeń i uzależnień.
Dominika Kozłowska

Prawo do decydowania

Własne „Tak” – taki tytuł nosiła rozmowa, jaką przeprowadziłam z Józefą Hennelową na początku mojej pracy w roli redaktorki naczelnej miesięcznika „Znak”. Zapadły mi mocno w pamięć jej słowa, że mężczyźni, którzy chcą decydować o tym, „jak kobieta powinna przeżywać macierzyństwo, nie mają bladego pojęcia, co czują kobiety w ciąży niechcianej, gdy cały ich organizm nie wyraża zgody na dziecko”
Dominika Kozłowska

Ekologia i koniec brudnego kapitalizmu

Średnia cena litrowej butelki coca-coli w Stanach Zjednoczonych wynosi 1,50 USD. Litr benzyny kosztuje zaś tam średnio 83 centy. Dlaczego benzyna jest tak tania? Czy koszty związane z likwidacją skutków degradacji środowiska naturalnego oraz emisji do atmosfery gazów cieplarnianych są wliczane w cenę produkcji litra paliwa?
Dominika Kozłowska

Wielkie opóźnienie

Rozmawiałam niedawno z osobą mocno zakorzenioną w Kościołach i polskim, i niemieckim o drogach, jakimi idą te dwie instytucje. Opowiedziała mi ona anegdotę o niemieckim biskupie, który wedle naszych standardów zostałby uznany za lewicowego i progresywnego, a w Niemczech uchodzi za jednego z bardziej konserwatywnych.
Dominika Kozłowska

Oby rok 2021 należał do kobiet!

Ostatnich kilka lat znaczonych kolejnymi próbami zaostrzenia prawa aborcyjnego to dla wielu Polek i Polaków czas głębokiej emancypacji. „Czarne protesty” i Strajk Kobiet nie tylko pokazały siłę społecznej mobilizacji, ale stały się też pierwszą od dawna okazją do samodzielnej refleksji nad złożonym problemem praw reprodukcyjnych.
Dominika Kozłowska

Bądźmy solidarni z dziennikarzami

Piszę ten edytorial kilka dni po tym, gdy potwierdziły się doniesienia o kupnie przez Orlen od niemieckiego wydawcy kilkudziesięciu regionalnych dzienników (m.in. „Polska The Times”, „Dziennika Zachodniego”, „Gazety Pomorskiej”, „Dziennika Łódzkiego”, „Dziennika Polskiego”) i ok. 150 lokalnych tygodników.
Dominika Kozłowska

Osobiste szczęście wymaga nieraz wyjścia na ulicę

Nie sposób dziś traktować jako zupełnie odrębnych spraw protestów, które ogarnęły Polskę po wyroku Trybunału Konstytucyjnego niszczącym obowiązujący od lat 90. tzw. kompromis aborcyjny, oraz pogłębiającego się zgorszenia polskim Kościołem, które narasta wraz z kolejnymi ujawnianymi przez media praktykami tuszowania w nim nadużyć seksualnych ze strony przedstawicieli Kościoła.
Dominika Kozłowska

Białoruski „Sierpień”

Równo pięć lat temu w listopadzie 2015 r. wydaliśmy numer miesięcznika „Znak” poświęcony Białorusi. Poprzednie wybory prezydenckie, podobnie jak ostatnie, zostały sfałszowane.
Dominika Kozłowska

Słuchając opowieści

Współcześni filozofowie i fizycy zgodnie rozbrajają znane nam od Newtona wyobrażenie czasu jako wartości absolutnej. Zwracają uwagę, że czas i chronologiczne porządkowanie wydarzeń to raczej wytwory naszego umysłu niż obiektywna cecha Wszechświata.
Dominika Kozłowska

Kiedy państwo nie chroni przed przemocą

Atmosfera ostatnich miesięcy z pewnością nie wpływa pozytywnie na nasz dobrostan. Już sama pandemia jest wystarczająco silnym czynnikiem destabilizującym codzienne życie.
Dominika Kozłowska

Obywatelskie nadzieje

Lektura wybitnych intelektualistów XX w. może stać się pomocą w budowaniu przestrzeni do zaangażowania i działania w tych okolicznościach społecznych i politycznych, w których przyszło nam żyć.
Dominika Kozłowska

Kościół bez ducha

Dotychczas zbyt mało uwagi skupiliśmy na diagnozie klerykalizmu. Przez to bagatelizowaliśmy jego wpływ na społeczną kulturę i politykę. Trzeba to zmienić.
Dominika Kozłowska

Kiedy zmiana pokoleniowa w Kościele?

Wszyscy trzej ostatni papieże urodzili się przed II wojną światową. Najmłodszy Franciszek przyszedł na świat w 1936 r., jego poprzednik Benedykt XVI w 1927 r., najstarszy Jan Paweł II urodził się w roku 1920. Mimo że ukształtowały ich odmienne doświadczenia społeczne i polityczne, mimo że w ich biografiach nieco inne czynniki odgrywały decydującą rolę, wszyscy trzej wynieśli z domów tradycyjną formę pobożności, a następnie odebrali podobną formację kapłańską. Dobrze poznali przedsoborowy Kościół i świadomie – choć znów z różnych pozycji – włączali się w reformę Kościoła, jaką zainicjował II Sobór Watykański.
Dominika Kozłowska

Czułość i odwaga

W kwietniowym Temacie Miesiąca znajdziemy nie tylko przewodnik po powieściach Olgi Tokarczuk, słownik ważnych dla jej twórczości pojęć, spojrzenie na recepcję jej prac (również zarzuty krytyki, które przywołuje Eliza Kącka), lecz także opis najważniejszych miejsc w duchowym świecie zbudowanym na kartach jej dzieł.
Dominika Kozłowska

Słowa mają konsekwencje

Język kształtuje naszą wyobraźnię, postrzeganie rzeczywistości i zasady, którymi kierujemy się w życiu. To, jak myślimy, wpływa na nasze postępowanie i społeczne praktyki. Ostatnie lata przyniosły w Polsce nie tylko bezprecedensowe i niepokojące zmiany w obszarze polityki i praworządności. W tym okresie zaszły równie poważne w skutkach przeobrażenia w obszarze języka.
Dominika Kozłowska

Dlaczego odchodzą – i dokąd?

Wiele i wielu z nas mówi o tym, że skończył się czas pisania listów do biskupów, a nawet do samego papieża, że dziś potrzeba innego rodzaju aktywności.
Dominika Kozłowska

Hegel na miarę naszych czasów?

Każda epoka potrzebuje zarówno myślicieli, którzy mają umiejętność zrozumienia bardzo szczegółowych i skomplikowanych zagadnień, jak i tych, którzy potrafią dostępną wiedzę ująć w sposób syntetyczny i przejrzysty. Ci pierwsi przyczyniają się do rozwoju nauki, dokonują przełomowych odkryć lub przeprowadzają nowatorskie badania. Ci drudzy z kolei pozwalają zrozumieć naszą cywilizację i zinterpretować ją w świetle fundamentalnych i klasycznych dla niej pytań.
Dominika Kozłowska

Nie wyrażamy solidarności z krakowskim metropolitą

Rok temu do polskich kin trafił Kler Wojciecha Smarzowskiego, a kilka miesięcy później swoją premierę miał głośny dokument braci Sekielskich Tylko nie mów nikomu. Obrazy te nie tylko uświadomiły nam, jak potworną zbrodnią jest pedofilia, lecz także obnażyły mechanizmy sprawowania władzy w Kościele oraz instytucjonalny i kulturowy kontekst tych nadużyć.
Dominika Kozłowska

Świat z bliska

Stało się już tradycją, że w ostatnich latach wakacyjne numery miesięcznika „Znak” poświęcone są tematom związanym z podróżami. Tak było w zeszłym roku, kiedy pisaliśmy o mapach, tak było również dwa lata temu, kiedy pytaliśmy: Kim jestem, kiedy podróżuję?.
Dominika Kozłowska

Co łączy Houellebecqa i Trumpa?

Niewielu jest współcześnie pisarzy europejskich, którzy przez tak długi czas potrafią utrzymać w napięciu zarówno uwagę czytelników, jak i krytyków.
Dominika Kozłowska

„Zło dobrem zwyciężaj”

Bezpośrednim impulsem do podjęcia Tematu Miesiąca, w którym najważniejszym wątkiem jest dobro, było zabójstwo prezydenta Gdańska Pawła Adamowicza.